Her yıl 4 Ekim’de kutlanan Hayvan Haklarını Koruma Günü, hayvan haklarına dikkat çekmek ve toplumsal farkındalık oluşturmak için önemli bir gün olarak öne çıkıyor. Ancak 4 Ekim tarihi, onları sadece bir günde hatırlamak değil, her zaman özgürce yaşamalarını ve güvenliklerini savunmak için de önemli.
4 Ekim Hayvan Haklarını Koruma Günü, hayvanların birer meta değil canlı olduğunu hatırlatmak, yasal boşluklara ve uygulama eksikliklerine dikkat çekmek için önemli bir fırsat sunuyor. Hayvan hakkı savunucuları son iki yıldır “Kutlama yok mücadele var” ifadeleri ile bu özel günde etkinlikler düzenliyor.
4 Ekim, 1931 yılından bu yana tüm dünyada hayvanların korunması ve refahına dikkat çekmek amacıyla “Dünya Hayvanları Koruma Günü” olarak kabul ediliyor.
UNESCO’nun 1978’de kabul ettiği Hayvan Hakları Evrensel Bildirgesi’ne göre, tüm hayvanlar yaşam hakkı, saygı görme hakkı ve doğal ortamlarında özgürce yaşama hakkına sahip.
Yasanın yarattığı endişe
Ancak Türkiye’de son iki yıldır 4 Ekim, özellikle sokak hayvanlarının geleceğiyle ilgili endişelerin yoğunlaştığı bir döneme denk gelmesi sebebiyle, hayvan hakları örgütleri ve barolar tarafından “kutlanmıyor,” aksine yeni yasaya karşı mücadele günü ilan ediliyor.
Türkiye Barolar Birliği (TBB) ve birçok hayvan hakları platformu, 4 Ekim’i, hayvanların yaşam hakkını yasal güvenceye kavuşturana dek “kutlamayacaklarını” açıkça belirtti.
TBB açıklamasında, “Dünya Hayvanları Koruma Federasyonu’nun 1931 yılında yaptığı toplantıda ‘Dünya Hayvanları Koruma Günü’ olarak ilan ettiği 4 Ekim tarihi zaman içinde hayvanların korunmasını sağlamak ve toplumsal farkındalık yaratmak amacıyla bir kutlama gününe dönüşmüştür. Ancak bizim gibi yaşam hakkı savunucuları çok iyi bilmektedir ki geçmişte olmadığı gibi bugün de hayvanlar için kutlanabilecek bir durum yoktur. Hayvan haklarına dair kazanımların her gün biraz daha kaybedildiği 4 Ekim, artık kutlamak için değil mücadeleyi yükseltmek için hatırlanmalıdır.” ifadelerine yer verildi.
Bu tepkinin temelinde, 2 Ağustos 2024 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Hayvanları Koruma Kanunu’nda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun yer alıyor.
Veteriner hekimlerden ‘yaşam hakkı’ çağrısı
Türk Veteriner Hekimleri Birliği (TVHB) 4 Ekim Dünya Hayvanları Koruma Günü dolayısıyla yayımladığı açıklamada, yalnızca evcil hayvanların değil, yaban hayatının, çiftlik hayvanlarının ve nesli tükenme tehlikesi altındaki tüm canlıların korunması gerektiğini belirtti.
Açıklamada, UNESCO’nun Hayvan Hakları Evrensel Beyannamesi’ne atıfta bulunularak, hayvanların bakım ve beslenme hakkına sahip olduğunun altı çizildi. TVHB, doğa tahribatı, yasa dışı avcılık ve hayvan ticareti nedeniyle birçok türün yok olma tehlikesiyle karşı karşıya olduğunu vurguladı.
Barınakların fiziki şartlarının hayvan refahına uygun olması gerektiğine dikkat çeken açıklamada, bu merkezlerin yalnızca barınma değil, aynı zamanda doğal davranışların sürdürülebileceği alanlar olarak tasarlanması gerektiği belirtildi.
Sahiplenilen hayvanların sorumluluğunun da altı çizildi. TVHB, “Bir hevesle alınan hayvanların kısa sürede sokağa terk edilmesi hem kabul edilemez hem de vicdan yaralayıcıdır” dedi.
Çiftlik hayvanlarının yalnızca üretim aracı gibi görülmemesi gerektiğini belirten TVHB, barınma, beslenme ve bakım koşullarının üretim kadar önemli olduğunu hatırlattı.
Nesli tükenmekte olan hayvanlar için ise Bern Sözleşmesi kapsamında koruma önlemlerinin artırılması ve hiçbir türün avlanmasına göz yumulmaması gerektiği kaydedildi.
Farklı kentlerde protestolar
Bodrum
Muğla Yaşam Hakkı Savunucuları Platformu, 4 Ekim nedeniyle Bodrum’da sessiz bir protesto gerçekleştirdi. Siyah kıyafetler giyen yurttaşlar, “4 Ekim Hayvanları Koruma değil, Hesap Sorma Günüdür” yazılı siyah çelengi Bodrum Belediyesi’nin önüne bıraktı.
Manisa
4 Ekim Hayvan Halkları Koruma Günü dolayısıyla Hayvan Haklarını Koruma Federasyonu (HayFed), Manisa Büyükşehir Belediyesi Hayvan Barınağı önünde basın açıklaması gerçekleştirdi. Manisa İl Temsilcisi Emel Menekşe, 4 Ekim Hayvan Halkları Koruma Günü’nün kutlanacak bir gün olmadığını ve bu tarihin zalimliğin sembolü olduğunu ifade etti.
Ulusal Hayvan Hakları Birliği adına Hayvan Haklarını Koruma Federasyonu (HayFed) Manisa İl Temsilcisi Emel Menekşe açıklamada, “Katliamın ve matemin günü! Kara 4 Ekim’i lanetliyoruz! Bugün 4 Ekim. Dünyanın dört bir yanında ‘Hayvanları Koruma Günü’ diye ilan edilen bu tarih, bizim için bir kutlama değil bu tarih, kara bir anma, kanın, vahşetin, zulmün, zalimliğin simgesidir. Katliam ve üreme döngüsü getiren bir kanun çıkarıldı! İçişleri Bakanlığı, bu kanunun ölüm getiren maddelerinin de ötesinde genelgeler yayınladı. Sonuç: Hayvanların idam fermanı oldu.” dedi.
Edirne
Edirne Kent Konseyi Hayvan Hakları Çalışma Grubu, 4 Ekim Dünya Hayvanları Koruma Günü kapsamında Saraçlar Caddesi’nde düzenlediği basın açıklamasıyla, sokak hayvanlarına yönelik uygulamalara düzenledikleri eylemle tepki gösterdi.
Edirne Valiliği’ne seslenen Edirne Kent Konseyi Hayvan Hakları Çalışma Grubu Başkan Yardımcısı Gözde Yetişkin, Toplamaları hızlandırma kararınızı derhal geri çekin. Personel desteğini ‘toplama’ için değil; tedavi, kısırlaştırma ve hastalıklarla mücadele için verin” derken Edirne Halkına da seslenen Yetişkin “Barınaklar kalıcı yaşam alanı değil, geçici bakım evleridir. Sahiplendiğiniz canların sorumluluğunu alın; bakamayacaksanız barınağa terk etmek yerine güvenilir ellere sahiplendirin” ifadelerini kullandı.
