Van merkezli çok sayıda hukuk ve sivil toplum kuruluşu, Serhat ve Karadeniz bölgelerinde yer alan 9 farklı cezaevine yönelik gerçekleştirdikleri incelemelerin ardından hazırladıkları raporu kamuoyuyla paylaştı. TUHAY-DER, ÖHD, Van Barosu, SES ve Van-Colemêrg Tabip Odası tarafından hazırlanan rapor, Van Barosu Tahir Elçi Konferans Salonu’nda açıklandı. Raporda Van F, Van, Ahlat, Beşikdüzü T, Patnos, Kalkandere, Giresun Espiye L ve Iğdır S Tipi cezaevlerindeki ağır hak ihlallerine dikkat çekildi.
Tecrit derinleşti, haklara erişim engellendi
Raporu kamuoyuna açıklayan ÖHD üyesi Özgür Ecer, tutukluların sağlık hakkı, haberleşme özgürlüğü ve ifade özgürlüğü başta olmak üzere birçok temel hakkının ihlal edildiğini söyledi. Ecer’in aktardığına göre, bazı cezaevlerinde hastane sevkleri yapılmıyor; tutuklular, ağız içi arama ve kelepçe uygulamasını reddettikleri gerekçesiyle tedaviye erişemiyor.
Raporda ayrıca Kürtçe kitap ve mektupların “tercüme edilmediği” gerekçesiyle tutuklulara verilmediği, kitap sayısının 3 ile 10 arasında sınırlandığı, muhalif gazete ve televizyonların tutuklulara ulaştırılmadığı ifade edildi. Pandemi gerekçesiyle yasaklanan sosyal faaliyetlerin halen sürdüğü, bu durumun tutukluların tamamen izole edilmesine yol açtığı vurgulandı.
Cezaevlerinde keyfi uygulamalar artıyor
Rapora göre, cezaevlerinde yapılan rutin oda aramaları amacını aşarak baskı aracına dönüştü. Tutuklulara askeri nizam dayatıldığı, odaların eşyalarının dağıtıldığı aktarıldı. Görüntülü telefon görüşmeleri ise altyapı yetersizliği bahanesiyle reddedilirken, adi suçlardan hükümlü olanlara bu hakkın tanındığı belirtildi.
Patnos L Tipi kapatılmalı, gözlem kurulları kaldırılmalı
Hazırlanan raporda yer alan çözüm önerileri arasında, özellikle rutubetli ve yaşanamayacak koşullara sahip Patnos L Tipi Cezaevi’nin derhal kapatılması çağrısı öne çıktı. Ayrıca Cezaevi İdare ve Gözlem Kurulları’nın keyfi kararlarla tahliyeleri engellediği, bu nedenle bu kurulların yetkilerinin sınırlandırılması veya tamamen kaldırılması gerektiği ifade edildi.
Tutukluların kitap, gazete ve dergilere erişiminin sağlanması, sosyal etkinliklerin yeniden başlatılması ve ağır hasta tutuklular için alternatif infaz yollarının acilen devreye sokulması da raporda yer alan diğer öneriler arasında yer aldı. (MA)
