Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı’nın (TPAO) iştiraki olan ve sahibinin AK Parti Batman Milletvekili Ferhat Nasıroğlu olduğu belirtilen Turkish Petroleum International Anonim Şirketi (TPİC), Diyarbakır’ın Lice ilçesinde en az 21 kırsal mahallede petrol arama çalışmalarını sürdürüyor. Şirket, 2023’ün Ekim ayında Lice Üç Yolu (Sê Rewş) bölgesinde bulunan Yolçatı (Derxust) civarında şantiye kurarak çalışmalara başladı.
Mezopotamya Ajansı’ndan Heval Önkol’un haberine göre, bölgedeki çatışmalar nedeniyle 90’lı yıllarda boşaltılan köyler, şimdi de maden aramalarıyla talan edilme tehdidiyle karşı karşıya.
Bölge kaynaklarından edinilen bilgiye göre, arama çalışmaları Şêxan, Melê, Tute, Koçeran, Banaderan, hêz, Maz, Licok, Derxust, Cinezur, Sîsê, Cemar, Kerwes, Mişrif, Nênyas, Hezan, Firdevs, Comelaş, Derkam, Goma Êliqa mahallelerinde çalışmalarını yoğunlaştırdı.
En az 21 mahallede sürdürülen çalışmalarda, petrol bulunmayan bölgelerdeki ormanlık alanlar talan edilerek bırakıldı. Kimi bölgelerde ise numaralandırmalar yapılarak sondajlar vurulmuş durumda. Keşiflerin yapıldığı bölgeler sadece ormanlık alan değil, aynı zamanda yurttaşların yaşam alanı da talan ediliyor. Talana tepki gösteren yurttaşların, şirket yetkilileri tarafından “Sizin de sonunuz 90’lar sürecinde dedeleriniz gibi olsun istemiyorsanız susun ve burayı terk edin” şeklinde tehdit edildiği öğrenildi.
‘Şimdi de ekokırım politikasıyla sürgün etmek istiyorlar’
Bölgede yaşayan mahalle sakinleri petrol çalışmalarını istemediklerini ve durdurulmasını talep ediyor. Lice’nin Sîsê kırsal mahallesinde yaşayan yurttaşlardan İsa Dağtaş, köylerinin 1993-1994 yıllarında yakıldığını ve yaklaşık 12 kişinin yangında hayatını kaybettiğini söyledi.
Ardında köylülerin göç ettiğini belirten Dağtaş, “Her biri ayrı bölgelere gitti. 2001’de köye sabah 9’dan akşam 5’e kadar girme izni tanıdılar. Yavaş yavaş buralarda tekrar yaşam oluştu. Köylüler tekrar köylerine döndü, ağaçlarını, topraklarını yeşerttiler, bağlarını güzelleştirdiler, arıcılık yapmaya başladılar. Ama ne gariptir ki bu zamanlarda ekolojik sıkıntılar yaşanıyor. Çok kirli bir süreç yürütülüyor. Şimdi de ekokırım politikasıyla bizi buradan sürgün etmek istiyorlar. Yapılan çalışmalar kapsamında meyve ağaçlarına, bağlara hastalık bulaştı ve kurudular. Bal arıları kör oldular. Kimse buralarda bağ yetiştiremiyor, meyve ağacı dikemiyor” ifadelerini kullandı.
‘Köyleri terk etmemek için çok bedel ödedik’
Köylerinin tarihi açıdan da büyük öneme sahip olduğunu ve tehlike altında olduğunu belirten Dağtaş, “Ekolojik açıdan çok sıkıntı yaşanıyor. Ekolojimizi bozmasınlar, doğayı tahrip etmesinler. Bu köyde yaşayan insanlar var, hayvanlar var. Ekolojinin değişimi olumsuz etkiler yaratıyor. İstiyoruz ki doğaya dokunmasınlar. Köylerimizi terk etmeyeceğiz. Bu köyleri terk etmemek için 90’larda çok bedel ödedik. Ekoloji derneği ve çevre koruyucularından bugüne kadar herhangi bir talepte bulunmadık ama istiyoruz ki bize destek olsunlar, birlikte daha büyük tahribata engel olalım” diye konuştu.
‘Oksijen kalmıyor, göç etmemizi istiyorlar’
Petrol arama çalışmalarını istemeyenlerden Nênyas kırsal mahallesinden Keziban Turan, petrol arama kapsamında çok fazla ağacın kesildiğini ve hayvancılık alanlarının daraldığını söyledi. Ağaçların oksijen kaynağı olduğunu vurgulayan Turan, “Oksijen kalmıyor, enerjilerimiz tükeniyor, hayvanlarımız aç kalıyor. Biz köyümüzde petrol çıkarılmasını istemiyoruz. Petrol bulmak için çıkardıkları ses bizi rahatsız ediyor. 90’lı yıllarda yakarak bizi göç ettirdiler, şimdi de buradan göç etmemizi istiyorlar. Eğer köylüler olarak bir olursak bu çalışmaları durdurabiliriz” dedi.
‘Evimin yanında petrol arıyorlar’
Evlerinin hemen yanında petrol arama çalışması yapıldığını belirten Sîsê mahallesinden Hasan Harman, “Hemen evimin yanında gelip petrol aradılar. Sonra numara ve iz bırakıp gittiler. Niyetleri evimin yanında petrol çıkarmak. Eğer burada petrol çıkarılırsa hem evim yıkılır hem de arazim elimden gider. Yaptıkları arama ve çalışmalarla doğayı talan etmekle kalmayıp evimizi de başımıza yıkacaklar. Ama biz buna izin vermiyor ve evimizden çıkmıyoruz. Burası bizim yaşam alanımız ve burayı terk etmeyeceğiz. Kanımızın son damlasına kadar direneceğiz ve buraları onlara peşkeş etmeyeceğiz” dedi.
Licok köyünden Abdullah Balta da hayvancılıkla geçimini sağladığını belirterek, petrol arama kapsamında çok sayıda ağacın kesilmesiyle hayvancılığın da olumsuz etkilendiğini söyledi. Çalışmaların petrol arama faaliyetlerinden ziyade politik amaç taşıdığını belirten Balta, “Çalışmalar durdurulmalı. Ağaçlar kesiliyor, ekolojimiz bozuluyor. Memleketimizin ekolojisi zarar görüyor. Biz petrol yüzünden oluşan tahribatı istemiyoruz” dedi.
