Mecliste görüşülecek olan ve ‘etki ajanı’ yasası olarak bilinen yasa teklifine tepkiler büyüyor
91 STK’dan milletvekillerine, ‘etki ajanı’ teklifine hayır deyin çağrısı yapıldı.
Türkiye’nin ‘casusluk’ mevzuatında değişiklik öngören yeni yasa teklifinin, oylamaya sunulmak üzere TBMM Genel Kurulu’na bu hafta gelmesi bekleniyor. 91 STK, teklifin kabul edilmesi halinde sivil toplumun ülkede özgürce faaliyet yürütme becerisine yönelik önemli bir tehdit oluşturacağına dikkat çekerek, milletvekillerine, kamuoyunda “Etki ajanı olarak bilinen yasa teklifine hayır deyin” çağrısında bulundu.
Yasa teklifi, sivil toplum örgütlerinin, devlet veya devlet dışı aktörler tarafından işlenen insan hakları ihlallerini belgelemek gibi meşru faaliyetlerini suç kapsamına alma tehdidi oluşturuyor ve bu ihlalleri gerçekleştirdiği belirlenen kişilere uzun süreli hapis dahil ağır cezalar getiriyor. Bu suçların ‘savaş zamanında’ veya “devletin savaş hazırlığı veya askeri hareketleri” bağlamında işlenmesi halinde, ceza 12 yıl hapse kadar çıkabilecek.
Ortak açıklamada, “Yasa teklifinin olası suistimallere karşı yeterli güvence veya etkili hukuk yolu içermemesinden ve hangi belirli fiillerin suç teşkil ettiğine ilişkin açık ve net kriterler getirmekte yetersiz kalmasından kaygı duymaktayız” ifadelerine yer verilerek “Aşırı geniş ifadeler içeren, muğlak yasaların keyfi yorumlanması, Türkiye’de insan hakları savunucuları, gazeteciler, avukatlar ve diğer birçok sivil toplum örgütünü hedef almak ve yargılamak için kullanılmaktadır. Yasa teklifi, yürürlüğe girmesi halinde, herkesin bilgi talep etme ve edinme hakkını da içeren ifade özgürlüğü hakkı ihlal edilme riski altına girecektir. Ayrıca sivil toplum örgütlerinin önemli insan hakları çalışmaları üzerinde de caydırıcı bir etki yaratacak ve potansiyel anlamda faaliyetlerini engelleyecektir” denildi.
Türkiye Barolar Birliği: Etki ajanlığı düzenlemesi hukuk devletine aykırı
Türkiye Barolar Birliği de, Meclis gündeminde olan etki ajanlığı düzenlemesiyle ilgili açıklama yaptı.
“‘Etki ajanlığı’ düzenlemesi hukuki belirlilik ve öngörülebilirlik ilkeleri yönünden demokratik hukuk devleti ilkesine aykırıdır” denilen açıklamada şu ifadeler kullanıldı:
“Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Adalet Komisyonunda kabul edilen ve bu hafta TBMM Genel Kurulunda görüşmelerine başlanılması beklenen Noterlik Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi’nin 16. maddesiyle, Türk Ceza Kanunu’na, kamuoyunda ‘etki ajanlığı’ düzenlemesi olarak bilinen ‘Devletin Güvenliği veya Siyasal Yararları Aleyhine Suç İşleme’ başlıklı 309/A maddesi eklenmektedir.
Teklif’te yer alan ‘yabancı bir devlet veya organizasyonun stratejik çıkarları’ ibaresi, ceza hukuku sistematiğimizde yer almayan, keyfi değerlendirmelere imkân tanıyacak nitelikte bir ifadedir. Söz konusu ifadenin hukuki olarak öngörülebilir olmadığı açıktır. Demokratik bir hukuk devletinde, kişi özgürlüğü ve güvenliği ile ifade özgürlüğü hakkını yakından ilgilendiren ceza hukuku alanında belirsiz, muğlak, müphem, ne şekilde yorumlanacağı öngörülebilir olmayan ifadelere yer verilmesini kabul etmek mümkün değildir.
Yasa Teklifi TBMM Genel Kurulunda değerlendirilirken anılan unsurlara dikkat edilmesini, hukuka açıkça aykırı ve hak ihlallerine sebebiyet verecek bir düzenlemenin yüce Meclis eliyle hayata geçirilmemesini talep ediyoruz. Düzenlemenin ve sürecin yakın takipçisi olduğumuzu kamuoyunun bilgisine sunarız.”
