Son yıllarda yapılan çalışmalar, bonoboların insanlara özgü zihin teorisi becerilerine sahip olabileceğini gösteriyor. Johns Hopkins Üniversitesi’nden araştırmacılar, bonoboların, karşılarındaki kişinin bilmediği bir şeyi fark edebildiğini ortaya koydu. Bu araştırma, bonoboların sosyal zeka ve empati alanında, daha önce insanlara özgü kabul edilen bazı becerilere sahip olduklarını gösterdi.
Zihin teorisi, bireylerin başkalarının düşüncelerini, inançlarını ve bakış açılarını anlayabilmesini sağlar. İnsanların sosyal ilişkilerinde kritik bir beceri olan bu özellik, başkalarının farklı düşünce ve inançlarına göre davranmayı mümkün kılar. Ancak, bonoboların bu beceriye sahip olup olmadığı yıllardır tartışma konusu olmuştu.
Johns Hopkins Üniversitesi araştırmacıları, üç bonoboyla gerçekleştirdikleri deneyde, bonoboların, kendilerinin bildiği bir ödülün yerini diğerlerine bildirdiği durumlarda, karşılarındaki kişinin bunu bilmediğini fark ettikleri gözlemlendi. Araştırma, bonoboların, zihin teorisini kullanarak, ödülün yerini bilmeyen araştırmacıyı yönlendirebileceklerini ortaya koydu.
Bu bulgular, bonoboların da diğer primatlar gibi sosyal zekâya sahip olduklarını ve başkalarının bakış açılarını anlayarak onlara uygun davranabildiklerini gösteriyor. Bu, insanların zihin teorisini sadece kendi türlerine özgü görmemek gerektiğine işaret ediyor.
Bonoboların işbirliği yaptığına dair yeni kanıtlar
2023 yılında yayımlanan başka bir araştırma, bonoboların işbirliği yapma becerisinin de insanlara özgü olmadığını ortaya koydu. Harvard Üniversitesi’nden yapılan çalışma, bonoboların başka gruplarla işbirliği yaparak görevleri çözebildiklerini gösterdi. Bu bulgular, bonoboların sosyal zekâ seviyesinin, önceki düşüncelerin aksine insanlarla benzer olduğunu ortaya koyuyor.
Çalışmada, Demokratik Kongo Cumhuriyeti ormanlarında yaşayan bonobolar incelendi. Bonoboların, başka gruplarla etkileşime girerek işbirliği yapabildiği ve bir araya geldiğinde karşılıklı iletişim kurabildiği gözlemlendi. Araştırmacılar, bonoboların sosyal yapılarında erkeklerin baskın olmadığı, aksine dişilerin liderlik yaptığı ve bu durumun onların daha barışçıl ve işbirliğine dayalı bir yaşam tarzı benimsemelerine olanak tanıdığı sonucuna vardılar.
Bu bulgular, bonoboların sosyal davranışları ve işbirliği becerileri konusunda önemli bir adım olarak kabul ediliyor. Bonoboların ve şempanzelerin toplumsal yapıları arasındaki farklar da bu becerilere etki ediyor. Şempanzelerde erkeklerin genellikle lider olduğu ve daha rekabetçi bir sosyal yapıya sahip oldukları bilinirken, bonobolarda dişiler toplumda baskın rol oynuyor ve daha barışçıl bir yaşam tarzı sergileniyor.
Bonoboların işbirliği ve sosyal zeka alanında insanlarla benzer özellikler taşıması, primatlar arasında sosyal etkileşim ve empati konusunda yeni bir bakış açısı sunuyor. Hem zihin teorisi hem de işbirliği yapma becerileriyle bonobolar, yalnızca insanlara özgü olduğu düşünülen bazı sosyal becerilere sahip olabilir. (Independent Türkçe)
