NASA, 8 yıl içinde Dünya’ya çarpma ihtimali yüzde 1,33 olan 2024 YR4 adlı asteroidi kısa süre önce keşfetti. Ancak, gezegen için en tehlikeli uzay taşı olarak daha önce Bennu’nun adı öne çıkıyordu.
Geçen hafta yayımlanan çığır açıcı bir çalışmaya göre, Bennu’nun yaşamın yapı taşlarını içerdiği belirlendi. 500 metre çapındaki Bennu, ortalama büyüklükte bir asteroit. Kıyaslamak gerekirse, 66 milyon yıl önce gezegenimize çarparak Dinozorlar Çağı’nı sona erdiren uzay taşı ise yaklaşık 10 kilometre çapa sahipti.
Bennu’nun Dünya’ya çarpması durumunda yaşanacak olası etkiler, geçtiğimiz günlerde Science Advances dergisinde yayımlanan çalışmayla hesaplandı.
Bilim insanları, Bennu gibi orta büyüklükteki asteroitlerin yaklaşık her 100 bin ila 200 bin yılda bir Dünya’ya çarptığını belirtiyor. Bennu’nun Eylül 2182’de gezegene çarpma ihtimali, 2 bin 700’de bir veya yüzde 0,037 olarak hesaplandı.
Bilim insanları, iklim modelleri ve bilgisayar simülasyonları kullanarak çarpışmanın olası etkilerini inceledi. Buna göre, çarpışma sonucunda atmosfere muazzam miktarda toz salınacak. En kötü senaryoda, 400 milyon ton tozun atmosfere yayılması küresel bir kışa neden olabilir.
‘Çarpışma kışı’ adı verilen bu dönemde, sıcaklıklar hızla düşecek, güneş ışığı gezegene ulaşamayacak ve yağış oranı azalacak. Yükselen toz parçacıkları güneş ışığını engelleyeceğinden, küresel sıcaklıkların 4 derece düşmesi bekleniyor. Ayrıca, yeryüzünde buharlaşma azalacak ve yağış miktarının yüzde 15 oranında düşeceği tahmin ediliyor. Ozon tabakasının ise yüzde 32 oranında incelmesi bekleniyor.
Bu koşullar altında, bitkilerin fotosentez yapması zorlaşacak ve dünya büyük bir gıda kriziyle karşı karşıya kalacak. Ekip ayrıca, çarpmanın yaşandığı bölgelerde daha ciddi etkiler görülebileceğini belirtiyor.
Pusan Ulusal Üniversitesi’nden Dr. Lan Dai, başyazarı olduğu çalışma hakkında şunları söyledi:
‘Sonuçlarımız, atmosferde 2 yıla kadar kalabilen toz parçacıklarının, çarpışmanın ardından 4 yıldan uzun süre boyunca küresel bir ‘çarpışma kışına’ yol açabileceğini gösteriyor. Bu ani kış, bitkilerin büyümesine elverişsiz iklim koşulları sunarak kara ve deniz ekosistemlerinde fotosentezin yüzde 20-30 oranında azalmasına yol açabilir. Bu durum, küresel gıda güvenliğini büyük ölçüde etkileyebilir.’
Diğer taraftan, çarpma sonucu salınan tozun demir bakımından zengin olması halinde okyanuslardaki bazı yosun türlerinin çoğalacağı öngörülüyor. Bu yosunlar, karadaki gıda üretimine bir alternatif sunabilir, ancak deniz ekosistemlerinde dengesizliğe yol açma ihtimalleri de bulunuyor.
Harvard Üniversitesi Yer ve Gezegen Bilimleri bölümünden Nadja Drabon, bu bulguların Dünya tarihindeki önceki çarpmaların etkileriyle uyumlu olduğunu ifade etti: ‘Geçmişteki etkilerin çoğu daha büyük, daha şiddetli ve daha uzun süreliydi. Bu çalışma, ‘küçük’ etkilerin bile fotosentezi ciddi şekilde sınırlayacak kadar toz yayabileceğini ve bunun besin zincirinde büyük sorunlara yol açabileceğini gösteriyor.’
Araştırma ekibi, bundan sonra modern insanların atalarının asteroit çarpmalarına nasıl tepki verdiklerini modellemeyi planlıyor. Dr. Dai, ‘Asteroit çarpmaları, Dünya tarihinde birçok kez gerçekleşti. İlk atalarımızın, gezegeni değiştiren bu olaylardan bazılarını deneyimlemiş olması muhtemel ve bunun, insan evrimi ve hatta genetik yapımız üzerinde potansiyel etkileri olabilir.’ diyor.(Independent Türkçe)
