ABD Başkanı Donald Trump ile Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski, 19 Mart’ta gerçekleştirdikleri telefon görüşmesinde, Rusya’nın Ukrayna’ya yönelik savaşını sona erdirmek için ortak çalışma konusunda anlaştı. Beyaz Saray görüşmeyi “fantastik” olarak tanımladı.
İki lider, 28 Şubat’ta Oval Ofis’teki tartışmalı görüşmenin ardından ilk kez doğrudan görüştü. Zelenski, ABD’nin desteği için Trump’a teşekkür etti. Teknik ekiplerin önümüzdeki günlerde Suudi Arabistan’da bir araya gelmesi planlanıyor.
Zelenski, ülkesinin hava savunma kapasitesini artırmak amacıyla Trump’tan daha fazla destek talep etti. Beyaz Saray’a göre Trump, Avrupa’da gerekli askeri teçhizatı sağlamaya yardımcı olacağını söyledi.
Trump ayrıca, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile yaptığı telefon görüşmesini Zelenski’ye aktardı. Putin’in, Trump’ın önerdiği 30 günlük tam ateşkesi reddettiği belirtildi. Ukrayna tarafı ise bu öneriyi kabul etmeye hazır olduğunu, ancak enerji altyapısına saldırıların durdurulması gerektiğini bildirdi.
Ancak Çarşamba günü iki tarafın birbirini saldırılarla suçlaması, ateşkes ihtimalini zayıflattı. Moskova, Ukrayna’nın güneydeki bir petrol deposuna saldırı düzenlediğini açıkladı. Kiev ise Rusya’nın hastaneleri ve konutları hedef aldığını, demiryolu altyapısının zarar gördüğünü duyurdu.
Buna rağmen, Birleşik Arap Emirlikleri’nin arabuluculuğunda 175’er askerin serbest bırakıldığı bir esir takası gerçekleşti. Moskova, iyi niyet göstergesi olarak ayrıca 22 yaralı Ukraynalı askeri serbest bıraktı.
Zelenski, görüşmeyi “olumlu, çok özlü ve samimi” olarak tanımladı. Ukrayna’nın enerji altyapısına saldırıları durdurmaya ve ABD’nin önerdiği gibi koşulsuz cephe ateşkesini kabul etmeye hazır olduğunu vurguladı.
Zelenski, Trump’ın Ukrayna’nın işgal altındaki toprakları Rusya’ya ait olarak tanımayacağını anladığını söyledi. Ayrıca herhangi bir ateşkesin ABD tarafından izlenmesi gerektiğini ifade etti.
Kremlin ise, Ukrayna’nın enerji altyapısına yönelik saldırı planlarını iptal ettiğini, kendi insansız hava araçlarının yedi tanesini düşürdüğünü açıkladı. Ancak Kiev’in saldırıları durdurmaması, Moskova tarafından anlaşmayı sabote etme girişimi olarak nitelendirildi.
Trump, ABD’nin Ukrayna’daki nükleer santrallerin yönetiminde ve hatta sahipliğinde rol oynayabileceğini ima etti. Avrupa’nın en büyük nükleer santrali olan Zaporizhia tesisi, 2022’deki Rus işgali sonrası kapalı durumda. Zelenski, ABD ile bu santralin yeniden devreye alınmasına yönelik görüşmelere başlandığını açıkladı.
Avrupa’dan temkinli tepkiler
Trump’ın barış girişimleri Avrupa’da temkinli karşılandı. Almanya Savunma Bakanı Boris Pistorius, Putin’in ateşkesi reddetmesinin Moskova’nın barış niyeti olmadığını gösterdiğini söyledi. “Putin burada bir oyun oynuyor ve eminim ki Amerikan başkanı daha fazla seyirci kalamayacak” dedi.
Reuters’ın ulaştığı bir mektuba göre, AB Dış Politika Yüksek Temsilcisi Kaja Kallas, Ukrayna’ya 2 milyon adet büyük kalibreli top mermisi gönderilmesini önerecek.
Saldırılar sürüyor
Son üç yıldır Rusya, Ukrayna’nın elektrik altyapısını hedef alarak saldırılar düzenliyor. Kiev ise uzun menzilli drone saldırılarıyla Rusya’daki petrol ve doğalgaz sahalarını hedef alıyor. Son saldırılarda Sumy bölgesinde iki hastane zarar gördü, Bucha’da bir kişi yaralandı, Dnipropetrovsk’ta demiryolu elektrik sistemleri devre dışı kaldı.
Rusya’nın güneyindeki Krasnodar bölgesinde bir petrol deposuna yapılan Ukrayna insansız hava aracı saldırısı yangına neden oldu. Boru hattı bağlantıları etkilenmese de uzmanlar saldırının Rus petrol sevkiyatını azaltabileceğini belirtti.
Rusya ve ABD heyetleri, hafta sonu bir araya gelecek
ABD Orta Doğu Temsilcisi Steve Witkoff, ABD merkezli televizyon kanalı Fox News ile yaptığı röportajda, iki ülkenin, Ukrayna-Rusya arasındaki savaşı sona erdirme ve barış görüşmelerine devam edeceğini bildirdi.
Witkoff, üst düzey ABD’li ve Rus yetkililerin Ukrayna çatışmasını çözmeyi amaçlayan görüşmelere devam etmek üzere 23 Mart Pazar günü Suudi Arabistan’da bir araya geleceğini açıkladı.
Witkoff, Cidde’deki görüşmelerde ABD heyetinin Ulusal Güvenlik Danışmanı Mike Waltz ve Dışişleri Bakanı Marco Rubio tarafından yönetileceğini ve bu isimlerin, Rusya’nın yetkilileriyle birlikte olası bir ateşkese dair ayrıntıları netleştireceklerini belirtti.
ABD Başkanı Donald Trump ile Rusya Cumhurbaşkanı Vladimir Putin arasında 18 Mart Salı günü gerçekleştirilen telefon görüşmesine değinen Witkoff, görüşmenin bir kısmının, enerji altyapısına saldırmama konusunda karşılıklı taahhüt içeren bir ateşkesin kurulmasına odaklandığını söyledi.
Witkoff, “Bu ayrıntıları çözmemiz gerekiyor. Önemli olan, yakın zamana kadar bu iki konuda gerçekten bir fikir birliğimizin olmamış olmasıydı: enerji ve altyapı, ve Karadeniz’de ateşkesin sağlanması. Bugün, bu noktaya geldik” dedi.
Rusya’nın 30 günlük ateşkeste Ukrayna’nın yeniden silahlanma endişeleri konusundaki değerlendirmeleri sorulduğunda Witkoff, bu konunun karmaşık olduğunu kabul ederek, “ayrıntıların bu hafta sonu Suudi Arabistan’daki görüşmede tartışılacağını ve müzakerelerin yönü konusunda iyimser olduğunu” ifade etti. Witkoff, “İşin zorlukları ayrıntılarda, ama oradan tam bir ateşkese ulaşmak için bence kısa bir mesafe kaldı” dedi.
Witkoff, ayrıca son zamanlarda Putin ile yaptığı görüşmeleri “verimli” olarak nitelendirerek, çatışmanın durdurulması yönünde ilerleme kaydedildiğini söyledi.
“Rusya Devlet Başkanı Putin ile iki toplantım oldu. İlki yaklaşık üç buçuk saat sürdü, ikincisi ise neredeyse dört saat. Her ikisi de çok etkileyiciydi. Oldukça fazla şey başardığımızı düşündüm” dedi.
Rusya Devlet Başkanı Putin ile ABD’li mevkidaşı Donald Trump önceki gün yaklaşık 2,5 saat süren bir telefon görüşmesi yapmıştı. Kremlin’den yapılan açıklamada, Trump’ın ’30 gün boyunca enerji altyapılarına saldırmama’ önerisine Rus lider Putin’in olumlu yanıt verdiği belirtilmişti.
Cidde’deki bir sonraki Rusya-ABD görüşmeleri, geçen ay Suudi Arabistan ve Türkiye’de yapılan görüşmelerinin ardından geliyor. Bu görüşmelerde, Ukrayna çatışmasını sona erdirmek ve diplomatik ile ekonomik ilişkileri geliştirmek için çalışılması konusunda anlaşmaya varıldı. Her iki Suudi görüşmesi, ABD ve Rusya liderleri arasında yapılan uzun telefon görüşmelerinin ardından gerçekleşti.
