ABD Başkanı Donald Trump’ın İran’a yönelik bombardıman tehdidinin ardından gözler Umman’da başlayacak kritik müzakerelere çevrildi. İran, cuma günü yaptığı açıklamada, nükleer programla ilgili görüşmelere “gerçek bir şans” verdiklerini duyurdu. Trump, pazartesi günü sürpriz bir şekilde Washington ile Tahran arasında Umman’da müzakerelerin başlayacağını ilan etmişti.
İran devlet medyasına göre, görüşmeleri İran Dışişleri Bakanı Abbas Arakçi ve ABD özel temsilcisi Steve Witkoff yürütecek. Umman Dışişleri Bakanı Badr al-Busaidi ise arabulucu olarak masada yer alacak.
İran Dışişleri Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada, “ABD, İslam Cumhuriyeti’nin görüşmelere başlamaya yönelik kararına değer vermelidir” denildi. İran Dışişleri Sözcüsü Esmail Baghaei, X platformunda yaptığı paylaşımda, “Karşı tarafın niyet ve kararlılığını bu cumartesi günü değerlendireceğiz. Samimiyetle ve dikkatle diplomasiye gerçek bir şans veriyoruz” dedi.
İran Dışişleri Bakan Yardımcısı Macid Taht-e Revançi ise, “ABD tarafından tehdit ve gözdağı olmazsa anlaşmaya varma ihtimali oldukça yüksek” diyerek, “Her türlü zorbalığı ve dayatmayı reddediyoruz” ifadelerini kullandı.
ABD’nin Kızıldeniz’de, İran’la bağlantılı olan ve Hamas’a destek veren Husilere yönelik hava saldırıları, Washington’un İran’a saldırı hazırlığında olabileceği yönündeki iddiaları güçlendirdi. Öte yandan İsrail, kısa bir ateşkesten sonra Gazze’de Hamas’a yönelik ağır saldırılarını yeniden başlattı. Hizbullah ile olan kırılgan ateşkes ise devam ediyor.
‘Gerçek ve adil bir anlaşma için öneriler hazır’
Trump’ın 30 Mart’ta yaptığı, “Anlaşma olmazsa, daha önce görülmemiş bir bombardıman olur” çıkışı sonrası İran, doğrudan görüşmeleri reddetmişti. İran’ın dini lideri Ayetullah Ali Hamaney’in danışmanı Ali Şemhani ise X üzerinden yaptığı paylaşımda, “Gerçek ve adil bir anlaşma için önemli ve pratik öneriler hazırlandı” dedi. Şemhani, “Eğer Washington samimi niyetle masaya gelirse, anlaşma yolu açık ve sorunsuz olacaktır” ifadelerini kullandı.
Trump’ın 2018’de çekildiği nükleer anlaşma, İran’ın uranyum zenginleştirme faaliyetlerini sınırlandırıyor, karşılığında ise küresel ekonomik yaptırımlar kaldırılıyordu. İran, nükleer programının yalnızca barışçıl enerji amaçlı olduğunu savunurken, Batı ülkeleri Tahran’ın sivil amaçların ötesine geçerek nükleer silah kapasitesi geliştirdiğinden şüpheleniyor.
Görüşmeler doğrudan mı dolaylı mı olacak?
Trump görüşmelerin doğrudan olacağını açıklasa da, İran dolaylı görüşme ısrarını sürdürüyor. Şemhani, Arakçi’nin tam yetkiyle Umman’a dolaylı görüşmeler yapmak üzere gittiğini duyurdu.
ABD ile İran arasında son doğrudan temas Obama döneminde gerçekleşmişti. Biden döneminde yürütülen dolaylı görüşmeler ise kayda değer bir ilerleme sağlayamamıştı. (Reuters)
