16 Nisan 2025’te bir grup astronom, başka bir yıldızın etrafında dönen bir gezegenin atmosferinde beklenmedik bir gaz keşfettiklerini duyurdu. Bu gaz, Dünya’da çoğunlukla canlı organizmalar tarafından üretilen dimetil sülfür (DMS) olarak biliniyor.
James Webb Uzay Teleskobu (JWST), Nisan 2024’te K2-18b adlı gezegenin ev sahibi yıldızını yaklaşık altı saat boyunca gözlemledi. Bu sürede, gezegen yıldızının önünden geçti ve yıldız ışığı, gezegenin atmosferinden süzülerek teleskopa ulaştı. Bu ışık, atmosferdeki moleküllerin izlerini taşıyordu.
Astronomlar, bu izleri 20 farklı molekülün atmosferik izleriyle karşılaştırdı ve en olası eşleşmenin Dünya’da yaşam belirtisi olarak kabul edilen dimetil sülfür olduğunu belirledi.
K2-18b: gizemli bir dünya
K2-18b, bizden yaklaşık 120 ışık yılı uzaklıkta bulunuyor. Bu gezegen, Dünya’dan oldukça farklı özelliklere sahip. Kütlesi Dünya’nın sekiz katı, hacmi ise yaklaşık 18 katı. Bu da gezegenin yoğunluğunun Dünya’nın yarısı kadar olduğunu gösteriyor. Yani gezegenin, düşük yoğunluklu bol miktarda suya veya daha az yoğun bir büyük atmosfere sahip olması muhtemel.
Bilim insanları K2-18b’nin, Güneş Sistemi’ndeki Neptün’e benzeyen küçük bir gaz devi (mini-Neptün) ya da büyük bir hidrojen atmosferine sahip kayalık bir gezegen (gaz cücesi) olabileceğini düşünüyor.
Ancak, Cambridge Üniversitesi’nden astronom Nikku Madhusudhan’a göre, K2-18b başka bir gezegen türü de olabilir: ‘hycean dünya’. Bu terim, hidrojenle kaplı okyanus anlamına geliyor. Hycean dünyalar, karasal kütleleri olmayan, Dünya’dakinden kat kat derin okyanuslarla kaplı ve bunların üzerinde binlerce kilometre yüksekliğinde hidrojen atmosferi bulunan gezegenler olarak tanımlanıyor.
Bu gezegen türünün kesin olarak var olduğu henüz kanıtlanmış değil. Ancak mevcut veriler, K2-18b’nin bir hycean dünya olabileceğini gösteriyor. Mini-Neptün ve gaz cüceleri yaşam için pek uygun değil çünkü büyük ihtimalle sıvı su barındırmıyorlar. Fakat bir hycean dünyasında büyük, ılıman bir okyanusun bulunması mümkün. Bu da, böyle bir okyanusun yaşama elverişli hatta belki de yaşam barındıran bir ortam olabileceği anlamına geliyor.
DMS tespiti
2023 yılında Madhusudhan ve ekibi, JWST’nin kısa dalga boylu kızılötesi kamerasını kullanarak K2-18b’nin atmosferinden süzülen yıldız ışığını analiz etti. Bu inceleme sırasında dimetil sülfürün izlerine rastlandı. Ancak bu gazın gerçekten yaşamdan mı yoksa başka bir jeolojik süreçten mi kaynaklandığı henüz bilinmiyor. Bilim insanları temkinli davranıyor ve daha fazla gözleme ihtiyaç duyulduğunu belirtiyor. (LiveScience)
