Dicle Toplumsal Araştırmalar Merkezi (DİTAM) 2013 yılından bu yana ‘Tigris Diyalogları’ kapsamında STÖ’leri, aktivistleri, akademisyenleri ve siyasetçileri bir araya getiriyor.
DİTAM Diyarbakır’da kurulmuş bağımsız bir düşünce kuruluşu olarak kurulduğu günden (2010) bu yana son derece değerli çalışmalara imza atıyor.
Kendi misyon ve ilkeleri doğrultusunda; Diyarbakır öncelikli olmak üzere, ekonomik, sosyal ve siyasal konularla ilgili olarak, konunun uzmanları vasıtasıyla araştırmalar yaparak mevcut durumun tespitini yapmayı ve bu bilgilerin ışığında ilgili kurumları zorlayarak sorunların çözümüne katkı sunmayı hedefleyen DİTAM ‘Diyarbakır’da Kent Sorunlarının Çözümünde Sivil Toplumun Katılımı’ projesi kapsamında 2024 yılında “Yerel Hizmetleri İzleme Ağı”nı kurdu.
Bu ağ kapsamında, 28 Haziran 2025 Cumartesi günü Diyarbakır’da, UNESCO tarafından dünya miras listesine alınan “Diyarbakır Kalesi ve Hevsel Bahçeleri Kültürel Peyzaj Alanı” başlıklı bir toplantı düzenledi.
Toplantıda 2015 yılında UNESCO Dünya Miras Listesi’ne alınan Diyarbakır Surları ve Hevsel Bahçeleri’nin o tarihten bugüne korunma durumu ve mevcut sorunlarına yönelik tartışmalar yürütüldü.
***
Açılış Konuşmasını DİTAM Yönetim Kurulu Başkanı Mesut Azizoğlu’nun yaptığı toplantıda moderatörlüğünü Arkeolog (DİTAM YK Üyesi) Nevin Soyukaya’nın yaptığı ilk oturumda:
Mimarlar Odası Eski Başkanı Ferit Kahraman, Ziraat Mühendisleri Odası Eski Başkanı Samet Uçaman, Akademisyen Doç. Dr. Gül Köksal, Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi KUDEP ten Sermed Azizoğlu, sırasıyla Suriçi’ndeki Uygulamalar ve Çözüm Önerileri, Dicle Vadisi ve Hevsel Bahçeleri: Mevcut Sorunlar, Çözüm Önerileri ve Alan Yönetiminde Katılımcılık, Diyarbakır / Suriçi’nde Kültürel Değer Üretimini Sorunsallaştırmak, Diyarbakır Dünya Miras Alanı: Revize Alan Yönetim Planı ve Katılımcılık konularında konuştular.
Kültür ve Turizm Eski Bakanı Ertuğrul Günay, Diyarbakır Büyükşehir Belediye Eş Başkanı Serra Bucak ve ICOMOS’tan Kültürel Miras Koruma Uzmanı Yıldız Salman’ın konuşmacı olarak katıldığı ikinci oturumda yine sırasıyla Dünya Miras Alanlarında Koruma, Yönetim Kuralları ve Türkiye Uygulamaları, Diyarbakır Dünya Miras Alanı: Yönetim ve Yetki Sorunları, Uluslararası Koruma Perspektifinden Çatışmalı Dönem Sonrası Diyarbakır Dünya Miras Alanı’ndaki Uygulamalar başlıklarıyla bilgilendirmeler yapıldı.
Soru ve yorumlarla devam eden toplantıda 2015 yılında UNESCO Dünya Miras Listesi’ne alınan Diyarbakır Surları ve Hevsel Bahçeleri’nin o tarihten bugüne korunma durumu ve mevcut sorunlarına yönelik tartışmalar yürütüldü.
***
Kısa bir bilgi olarak hatırlarsak: Kalkan balığı siluetini andıran Diyarbakır Surları, Çin Seddi’nden sonra dünyanın en uzun, en geniş ve en sağlam surlarından biri olarak kabul edilir. Surların yapımına başlandığı tarih kesin olarak bilinmemekle birlikte MÖ 3000-2500 yılları arasında Hurriler dönemine kadar uzandığı düşünülmektedir. Ancak, surlar günümüzdeki şeklini 349 yılında Roma İmparatoru II. Constantius zamanında almıştır.
Çok farklı türlerin ihtiyaçlarına cevap verebilecek alanlara (habitat) sahip Hevsel Bahçeleri, bölgenin en büyük kuş cennetidir. 180’den fazla kuş türünün yanı sıra susamuru, tilki, sansar, sincap ve kirpi gibi birçok memelinin barınağıdır.
Bilindiği üzere, “Diyarbakır Kalesi ve Hevsel Bahçeleri Kültürel Peyzaj Alanı”, 2015 yılında Almanya’nın Bonn kentinde gerçekleşen 39. UNESCO Dünya Mirası Komitesi Toplantısı’nda, Türkiye’nin 14. miras alanı olarak UNESCO Dünya Mirası Listesi’ne kaydedilmiştir.
Adı üstünde ‘Dünya Mirası’. Bu mirasların korunması için kurum, toplum ve bireyler olarak hepimize görevler düşüyor.
