Mardin’in Kızıltepe ilçesi Gurs Vadisi’nde bulunan Uluköy Mağarası’nda sürdürülen kazılarda, Paleolitik Çağ’a ait önemli arkeolojik buluntular gün yüzüne çıkarıldı. Bu sezon, 23 metre uzunluğunda ve 16 metre derinliğindeki mağarada yürütülen çalışmalarda, obsidyen aletlerin de aralarında bulunduğu çok sayıda yeni buluntuya ulaşıldı.
Mardin Müze Müdürlüğü başkanlığında, Mardin Artuklu Üniversitesi Arkeoloji Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Ergül Kodaş danışmanlığında yürütülen kazı çalışmaları üçüncü yılına girdi. Arkeologlar, mağarada daha derin tabakalara inerek insan eliyle yapılmış silahlar, kazıyıcılar ve av hayvanlarına ait kemik kalıntıları buldu.
‘Obsidyen sirkülasyonu sanılandan çok daha eski’
Doç. Dr. Ergül Kodaş, Geç Paleolitik dönemde ticaret malzemesi olarak kullanıldığı düşünülen obsidyenin, Uluköy Mağarası’nda Orta Paleolitik dönemin başlarına ait tabakalarda da ortaya çıkmasının büyük önem taşıdığını vurguladı. Kodaş, “Bu obsidyen aletler, Anadolu’daki obsidyen sirkülasyonunun milattan önce 160 bin ile 200 bin yıl kadar daha eskiye gidebileceğini gösteriyor. Bu, yalnızca Mardin için değil, tüm Yakın Doğu için tarih öncesi dönemde insan hareketliliğini ve ticareti anlamada çok kıymetli bir veri” dedi.
‘Kuzey Mezopotamya’daki ilk ve tek mağara kazısı’
Kodaş, kazının bölgesel anlamda da özel bir yere sahip olduğuna dikkat çekerek, “Bu mağara, Kuzey Mezopotamya’da yapılan ilk ve tek Paleolitik dönem mağara kazısı. Güneydoğu Anadolu’da çok az sayıda Paleolitik çalışma var. Bu açıdan elde edilen veriler daha büyük etkiler yaratma potansiyeli taşıyor” ifadelerini kullandı.
‘En az dört farklı insan türü yaşadı’
Kazılarda elde edilen buluntuların tarihin akışını değiştirebilecek nitelikte olduğunu söyleyen Kodaş, mağarada Homo Erectus’un son evresinden başlayarak Arkaik Sapiensler, Neandertaller ve modern Homo Sapiens’in izlerine rastlandığını belirtti. “Uluköy Mağarası yaklaşık 300 bin ila 400 bin yıl boyunca iskan görmüş. Bu bölge, Afrika’dan çıkan insan türlerinin geçiş güzergâhında yer alıyor. Bu nedenle kazı, insanlık tarihini yeniden yazdırabilecek önemde” dedi.
‘Kazılar tarihe ışık tutuyor’
Mardin Kültür ve Turizm İl Müdürü Ayhan Gök, mağarada yapılan kazıların Mezopotamya’daki tek Paleolitik mağara kazısı olması sebebiyle büyük önem taşıdığını söyledi. Gök, “Bu mağara bizim için çok önemli. Yeni bir kazı süreci olmasına rağmen çok sayıda buluntu elde edildi. Süreç ilerledikçe daha değerli sonuçlara ulaşmayı umuyoruz” dedi.
Kazı çalışmaları sırasında elde edilen materyaller, Mardin Müzesi bünyesindeki laboratuvarlarda temizlenerek analiz ediliyor. Buluntuların genetik, jeolojik ve arkeolojik olarak incelenmesi, bölgedeki insan yaşamına dair daha ayrıntılı bir tablo sunmayı hedefliyor. (AA)
