ABD’de Donald Trump’ın ikinci dönemine hazırlanan yönetiminin, Azerbaycan ve Orta Asya ülkelerini İbrahim Anlaşmaları’na dahil etmeyi hedeflediği iddia edildi. Reuters’a konuşan kaynaklar, söz konusu ülkelerin İsrail ile zaten uzun süredir diplomatik ilişkilere sahip olduğunu, bu nedenle anlaşmaya katılımlarının sembolik düzeyde olacağını ancak ekonomik ve askeri ilişkilerin güçlendirilmesine katkı sunacağını belirtti.
Görüşmelerin en ileri düzeyde sürdüğü ülke Azerbaycan olurken, Orta Asya ülkeleriyle temasların henüz başlangıç aşamasında olduğu ifade edildi. Kaynaklara göre, ABD’nin eski özel elçisi Steve Witkoff mart ayında Bakü’de Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ile bir araya geldi. Witkoff’un yardımcısı Aryeh Lightstone da sonraki aylarda Aliyev ile bir görüşme gerçekleştirdi. Bu temaslarda İbrahim Anlaşmaları’nın genişletilmesi de gündeme geldi.
Ermenistan’la çözülmemiş sorun masada
Trump yönetiminin Azerbaycan’ı anlaşmaya dahil edebilmek için, bu ülkenin Ermenistan ile bir barış anlaşmasına varmasının ön koşul olabileceğini düşündüğü aktarılıyor. Reuters’a konuşan kaynaklar, Kafkasya’daki bu çatışmanın anlaşma önündeki en önemli engellerden biri olduğunu belirtti.
Azerbaycanlı yetkililerin, anlaşmanın potansiyel kapsamını büyütmek amacıyla Kazakistan gibi komşu Orta Asya ülkeleriyle de temasa geçtiği ifade edildi.
‘Anlaşma haftalar içinde olabilir’
İki kaynağa göre Azerbaycan ile görüşmeler oldukça yapılandırılmış bir şekilde ilerliyor ve anlaşmanın birkaç ay ya da haftalar içinde sağlanabileceği belirtiliyor.
İbrahim Anlaşmaları ilk olarak Trump’ın başkanlığı döneminde İsrail ile Birleşik Arap Emirlikleri, Bahreyn, Fas ve Sudan arasında imzalanmıştı. Bu anlaşmalar, İsrail’in Arap ülkeleriyle diplomatik ilişkiler kurmasını sağlamıştı.
Gazze’de süren savaş ve artan sivil kayıplar nedeniyle Arap kamuoyunun tepkisi yükselirken, Trump yönetiminin Suudi Arabistan gibi büyük aktörler yerine daha sınırlı ve sembolik katılımlara yönelmesi dikkat çekiyor.
Azerbaycan’ın Rusya ve İran arasında stratejik bir konumda yer alması, onu hem Orta Asya hem de Batı ile ticari ve siyasi bağlar açısından önemli bir aktör hâline getiriyor.
