Polonyalı ve Alman bilim insanlarının yürüttüğü çalışmada, Alt Devoniyen dönemine (yaklaşık 400 milyon yıl önce) ait kıyısal denizel çökeltilerde balıklara ait yeni fosil izleri keşfedildi.
Araştırmaya göre bu izler, akciğerli balıkların (dipnoanlar) çok sığ sularda veya kısmen karaya çıkarak yürüyüş benzeri hareketler yaptığını kanıtlıyor.
Yeni iz türleri tanımlandı
Bilim insanları keşif kapsamında iki yeni iz fosili türünü tanımladı:
Reptanichnus acutori: Balıkların gövde, burun, kuyruk ve yüzgeçleriyle bıraktığı karmaşık sürünme izleri. Bu izler, balıkların hareket sırasında burunlarını çamura gömerek kendilerini kaldırmak için kullandığını gösteriyor.
Broomichnium ujazdensis: Akciğerli balıkların yüzgeçleri üzerinde dinlenirken bıraktığı izler.
Bu bulgular, balıkların yüzmenin verimsiz olduğu çok sığ ortamlarda karasal hareket yeteneklerini sınadığını ortaya koyuyor.
En eski ‘solaklık’kanıtı
Araştırmacılar, izlerin büyük çoğunluğunun sola doğru bükülmüş olduğunu belirledi. Bu durum, omurgalılarda bilinen en eski “el tercihi” (lateralizasyon) örneği olarak değerlendiriliyor. Bulgular, günümüzde yaygın olan sağlaklığın evrimsel süreçte daha sonra ortaya çıktığını gösteriyor.
Evrimsel önemi
Çalışmanın başyazarı Piotr Szrek (Polonya Jeoloji Enstitüsü), keşfin önemini şöyle özetledi:
“Bu izler, omurgalıların karasal ortamlara uyum sürecinin düşündüğümüzden çok daha erken başladığını ve çok aşamalı bir şekilde geliştiğini kanıtlıyor. Balıklar, tamamen karaya çıkmadan önce bile karasal hareket biçimlerini test ediyordu.”
Araştırma ayrıca, Polonya’nın Zachełmie bölgesinden bilinen erken tetrapod izlerine dair süregelen tartışmalara da ışık tutuyor. Bilim insanlarına göre, yeni bulunan dipnoan izleri, tetrapodlarınkinden farklı yapısal özellikler taşıyor.
Olağanüstü korunmuş fosiller
İzlerin bulunduğu yüzeylerin volkanik tüf ile kaplanmış olması, fosillerin olağanüstü iyi korunmasını sağladı. Böylece 400 milyon yıl öncesine ait çevresel koşullar ve canlı davranışları neredeyse “donmuş bir an” olarak günümüze ulaşmış oldu. (Kaynak: arkeofili)
