Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın “Geleceğe Miras” projesi kapsamında Kızlan Osmanlı Batığı Sualtı Kazısı çalışması yapıldı. Çalışmalar Dokuz Eylül Üniversitesi’nden Prof. Dr. Harun Özdaş başkanlığında ve Doç. Dr. Nilhan Kızıldağ yardımcılığında yürütüldü.
Yaklaşık 30 metre uzunluğunda ve 9 metre genişliğindeki geminin, bir çatışmanın ardından karaya oturup yan yatarak battığı tespit edildi.
Türkiye’de kazısı yapılan ilk ve tek 17’nci yüzyıl Osmanlı batığında, askeri mühimmat, gündelik yaşam eşyaları ve nadir koleksiyonlar bulundu.
Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy, sosyal medya hesabından yaptığı paylaşımla duyurduğu buluntular için “dünya su altı arkeolojisinin en çarpıcı buluntularından biri olduğu” vurgusunu yaptı. Ersoy, Akdeniz’de ulaşılan batık ile ilgili olarak yaptığı paylaşımda şunları kaydetti:
“Bakanlığımızın ‘Geleceğe Miras Projesi’ ile eşsiz mirasımızı koruyarak gelecek kuşaklara aktarıyoruz. Bu vizyonun en çarpıcı örneklerinden biri de Akdeniz’in derinliklerinde yüzyıllar sonra gün yüzüne çıkan Osmanlı batığıdır. Kızlan Osmanlı Batığı Sualtı Kazısında son olarak silahlar, porselenler, satranç takımları ve tarihe ışık tutan eşsiz buluntular ortaya çıkarıldı. Türkiye’de kazısı yapılan ilk ve tek 17’nci yüzyıl Osmanlı batığında; 30’dan fazla tüfek, 50’den fazla humbara, binlerce mermi ve Osmanlı döneminin en büyük pipo koleksiyonu bulundu. Batık, Osmanlı’nın deniz gücü ve ticaretini günümüze taşıyan ilk örnek. Bu keşif, yalnızca ülkemizin değil, dünya sualtı arkeolojisinin de en çarpıcı buluntularından biri olarak tarihe geçti. Emeği geçen herkese ve özellikle de ekip arkadaşlarıma teşekkür ediyorum.”
Askeri mühimmat hazinesi
Kazılarda 30’dan fazla Osmanlı tüfeği, 50’den fazla humbara (el bombası), 3 binden fazla kurşun mermi, tabanca, kılıç ve hançer ortaya çıkarıldı. Bu bulgular, batığı Akdeniz’de bu tür mühimmat taşıyan tek örnek haline getirdi.
Dönemin gündelik yaşamından izler
Gemide ayrıca bakır kaplar, seramik çömlekler, deri mataralar, şimşir taraklar ve tahta kaşıkların yanı sıra 135 adet Tophane üretimi pipo lülesi bulundu. Bu koleksiyon, Osmanlı dönemine ait bilinen en büyük pipo koleksiyonu oldu.
Kazıda iki satranç takımı ile 40’tan fazla Çin porseleni de gün yüzüne çıkarıldı. Bu buluntular, Türkiye karasularında ilk kez tespit edilen örnekler olması nedeniyle ayrı bir önem taşıyor.
Tarihlendirmeyi sağlayan mühürler de çıktı
Bulunan üç mühürden birinde “Hüdabende Abdullah Ahmed” adı ve Hicri 1078 (Miladi 1667–1668) tarihi yer aldı. Bu sayede batığın dönemi kesin olarak belirlendi. Ayrıca bulunan kestaneler, geminin kış aylarında battığını gösterdi.
Osmanlı’nın deniz gücüne dair ilk veriler
Kazı, Osmanlı İmparatorluğu’nun 17’nci yüzyılda Akdeniz’deki askeri ve ticari varlığını aynı anda belgeleyen ilk örnek oldu. Çalışmalar sonucunda tümüyle kazısı yapılmış ilk Osmanlı dönemi batığı kayda geçirilecek.
Buluntular, Bodrum Sualtı Arkeoloji Müzesi’ne teslim edilecek
Sürdürülen çalışmalarda tümüyle kazısı yapılmış ilk Osmanlı Dönemi batığı belgelenmiş olacak. Buluntuların tamamı da Bodrum Sualtı Arkeoloji Müzesine teslim edilecek.
Kazı ekibi ise Dokuz Eylül Üniversitesi Sualtı Kültür Mirası ve Denizcilik Tarihi Araştırma Merkezinin (SUDEMER) teknik altyapısıyla çalışmalarını sürdürüyor. (ANKA)
