Macaw papağanı, tavus kuşları, zehirli ok kurbağaları ve gökkuşağı balıkları… Hayvanlar alemi parlak renklerle dolu.
Ancak bazı hayvanların tüylerinde renk yoktur.
Siyah ve beyaz hayvanlara Çin’den Afrika’ya dünyanın her yerinde rastlanır.
Renkleri benzer olsa da bunun pek çok farklı nedeni olabilir.
İngiltere’deki Bristol Üniversitesi’nde yapılan bir araştırmaya göre, siyah beyaz çizgiler böceklerin zebraları ısırmasını engelleyebilir.
Çalışmanın yazarı ve konunun uzmanı Dr. Martin How, “Bu kadar belirgin çizgili olmalarının mantıklı ve açık bir nedeni yok gibi görünüyor” diyor.
Dişi at sinekleri kan emmek için omurgalıları ısırırlar ve araştırmacılar bunun zebraların tüylerini anlamanın anahtarı olabileceğini düşünüyor.
Dr. How, “Hastalık taşımadıkları zamanlarda bile gerçekten korkunç sineklerdir, ancak hastalık taşıyorlarsa ve Afrika ovalarında bir tanesi tarafından ısırılırsanız, bu bir ölüm kalım meselesi olabilir” diyor.
“Sivrisinekler konmak için görme duyusundan çok koku alma duyusunu kullanırlar… Ama at sinekleri gerçekten görme duyusuna güvenirler.”
Araştırmacılar, siyah ve beyaz çizgilerin at sineklerinin zebraları ısırmasını engellediğini ileri sürüyor.
At sineklerinin gri battaniyeli atlara doğru uçmalarını izlediler ve bunları siyah beyaz çizgili battaniyeli atlarla karşılaştırdılar.
Dr. How, at sineklerinin gri battaniyelere konduğunu söylüyor.
Ancak atlar zebra çizgilerini taklit edecek şekilde tasarlanmış battaniyeleri giydiğinde, at sinekleri yana doğru hızlandı ve atı tamamen ıskaladı.
Dr. How, “Karar alma sürecini neredeyse görebiliyorsunuz; gelip ‘Dur bir dakika, ben bunu istemiyorum’ diyor ve devam ediyor” dedi.
Farklı desenlerdeki battaniyelerle de benzer testler yaptıklarını söyledi.
“Neredeyse kullandığımız her siyah beyaz desenin, zebra çizgileriyle aynı ölçekte olduğu sürece, sinekleri durdurmada gerçekten etkili olduğu ortaya çıktı” dedi.
Dr. How, sineklerin görme yeteneğinin “berbat bir çözünürlüğe” sahip olduğunu ve bu durumun onların kafa karışıklığına neden olabileceğini söyledi:
“Uzaktan geldiklerinde gördükleri tek şey gri bir leke oluyor, yaklaşık iki metre uzağa geldiklerinde ise gözlerin çözünürlüğü siyah ve beyaz desenleri yakalamaya başlıyor
“Gri bir nesneden, üzerinde desenler olan bir şeye dönüşüyor ve bu yüzden sinekleri kaçırdığını düşünüyorum.”
Siyah ve beyaz renklendirmenin zebraların kamuflajına yardımcı olduğu düşünülmese de, pandalar gibi kaplan, leopar ve Asya yaban köpeği gibi yırtıcılardan saklanmalarına yardımcı olabilecek kürklere sahip diğer hayvanlar için faydalı olabileceği düşünülüyor.
Bristol Üniversitesi’nde hayvan renkleri konusunda uzman olan Prof. Tim Caro, “Batı Çin’in ormanlarında yılın belirli zamanlarında siyah beyaz kar, kaya ve ağaç gövdeleri görülür” dedi.
“Ve dev bir panda gibi yavaş hareket eden bir hayvan 50 metre veya 100 metre uzaklıkta görüldüğünde, görüldüğü karlı, kayalık arka plandan bunun bir hayvan olduğunu ayırt etmek çok zordur.”
Uzmanlar, sırtı ve kanatları siyah, karnı beyaz olan Pygoscelis papua penguenlerinin renklerinin de kamuflajdan kaynaklanabileceğini söylüyor.
İngiltere’deki Liverpool Üniversitesi’nin Evrim, Ekoloji ve Davranış Bölümü’nde kıdemli öğretim görevlisi olan Dr. Hannah Rowland, “Hayvanlara aşağıdan bakıldığında, açık renkli karınları parlak gökyüzüyle bütünleşiyor” dedi.
“Özellikle suda, karanlık bir arka plana karşı yukarıdan bakıldığında… Karanlık arka planla bütünleşiyorlar.
Bazı hayvanların siyah beyaz olmasının bir diğer nedeni de zehirli ok kurbağalarının parlak renkli olmasının nedeni olabilir: Uyarı amaçlı.
Prof. Caro’ya göre kokarcalar, “iğrenç derecede kötü kokulu” ve tehlikeli salgılar püskürtebiliyorlar:
“Yırtıcı hayvanlara şöyle diyorlar: ‘Bakın, ben siyah beyazım, çok tehlikeli olduğum için bana saldırmaya kalkışmayın'”.
Bu teorinin, kokarcaların yırtıcıların yoğun olduğu bölgelerde daha belirgin çizgilere sahip olma eğiliminde olmasıyla desteklendiğini söyledi.
Prof. Caro’ya göre, çarpıcı siyah beyaz işaretler, örneğin halka kuyruklu lemurlarda, diğer hayvanlara sinyal vermenin ve grup uyumunu teşvik etmenin bir yolu da olabilir.
Hayvanların kendileri gri renktedir, ancak yürürken havaya kaldırdıkları siyah beyaz çizgili kuyrukları vardır.
“Grup halinde hareket ederken bu kuyruğu dikey olarak taşıdıkları için, bunun ‘İşte buradayım, lütfen beni takip edin’ anlamına gelen bir işaret olduğunu düşünüyoruz”.
Doğada bunun başka örnekleri de var.
Örneğin kaplanların kulaklarının arkasındaki beyaz noktalar.
Siyah ve beyaz renklendirme hakkında başka teoriler de var.
Örneğin, Dr. Rowland’a göre, Pygoscelis papua penguenlerinde olası kamuflajın yanı sıra, sırtlarındaki siyah tüyler melanin adı verilen bir pigmentle yüklüdür ve bu da tüylerini hava koşullarından kaynaklanan hasara karşı daha dirençli hale getirir.
Farklı renkler, vücut sıcaklıklarını düzenlemelerine de yardımcı olabilir.
“Koyu yüzeyler, beyaz yüzeylere göre ısıyı çok daha kolay emebilir ve çok daha hızlı ısınabilir.
“[Penguenler] genellikle sırtlarını güneşe dönerler veya sıcaklık çok daha yüksek olduğunda karınlarını ışığa doğru çevirebilirler.”
Ama gerçek şu ki, bundan emin değiliz.
Dr. Rowland şöyle diyor: “Genellikle nedenleri çok karmaşıktır.
“Gerçekten de bilimin hiçbir zaman siyah beyaz bir cevabı yoktur. Kelime oyununu mazur görün.” (Kaynak: BBC Türkçe)
