Suriye geçici hükümetine bağlı silahlı grupların temmuz ayında Süveyda’da Dürzilere yönelik gerçekleştirdiği saldırılarla ilgili yürütülen soruşturmaya başkanlık eden Ulusal Soruşturma Komitesi Başkanı Hatem el Nasan ve Komite Sözcüsü Ammar İzzeddin, başkent Şam’daki Enformasyon Bakanlığı’nda 16 kasım pazar günü bir basın toplantısı düzenledi.
‘Münferit olaylar’
İzzeddin, “sistematik nefret söylemine” dair bir kanıt bulunmadığını savunarak yaşananları “birkaç münferit olay” olarak nitelendirdi. Komitenin “sahaya gitmeden de uluslararası standartlara uygun biçimde delil toplayabileceğini” ileri sürdü.
Başkan Nasan, son üç ayda 800 kişinin ifadesine başvurulduğunu belirterek Süveyda, Dera, Şam ve İdlib’de yapılan görüşmeler ile sosyal medya görüntülerinin incelenmesi sonucu “olaylara karıştığı” tespit edilen bazı Savunma ve İçişleri Bakanlığı mensuplarının tutuklandığını söyledi.
Resmi haber ajansı SANA’ya göre komite, ihlallere karıştığından şüphelenilen bazı ordu mensupları, güvenlik personeli ve sivil görevlilerin de tutuklanmasını istedi.
‘Yabancı cihatçılar’ konusunda çelişkili ifadeler
Nasan, “Süveyda’daki olaylara hiçbir yabancı savaşçının katıldığı kanıtlanmadı” dedi; ancak konuşmasının devamında “bazı yabancı savaşçıların kente kendi başlarına ve rastgele girdiğini” söyleyerek kendi ifadesiyle çelişti. Bu girişlerin “herhangi bir talimata dayanmadığını” savundu.
Komitenin çalışmalarını “bağımsızlık, şeffaflık, gizlilik ve güvenilirlik ilkeleri doğrultusunda” yürüttüğünü de öne sürdü.
SOHR: Soruşturmanın ciddiyeti şüpheli
Suriye İnsan Hakları Gözlemevi (SOHR), Nasan’ın çelişkili açıklamalarına dikkat çekerek, “Yabancı savaşçıların bireysel hareket ettiği iddiası, Savunma Bakanlığı’na bağlı yapıların doğasıyla çelişiyor” açıklamasını yaptı. Gözlemevi’ne göre bu durum, soruşturmaların “doğruluğu” konusunda ciddi sorular doğuruyor.
SOHR, “olaylara karıştığı kanıtlanan herkesin sorumlu tutulacağı” yönündeki taahhüdün de gerçeği yansıtmadığını savundu. Örgüte göre kaçırma, cinayet ve ağır ihlallerle suçlanan çok sayıda kişi hâlâ sorgulanmadan serbest.
“Nefret söyleminin birkaç kişiyle sınırlı olduğu” iddiasına karşı çıkan Gözlemevi, Dürzi toplumunu hedef alan yaygın bir kışkırtma olduğunu, dini sembollere ve kiliselere yönelik saldırılar ile tahrip edilen büyük ikonun bunun bir parçası olduğunu vurguladı. SOHR, soruşturmaların “şeffaflıktan uzak ilerlediğini” belirterek bölge halkında “adaletin sağlanmayacağı” endişesinin arttığını kaydetti.
NYT: Failler hükümet güçleri
The New York Times, 23 Ekim tarihli araştırmasında Süveyda’daki saldırılarda en az 1000 Dürzi sivilin öldürüldüğünü ve faillerin hükümet güçleri ile onlarla hareket eden gruplar olduğunu ortaya koymuştu. Gazetenin raporu, infaz mangalarının bölgedeki saldırıları sistematik biçimde yürüttüğüne dikkat çekmişti.
Reuters, Af Örgütü ve BM de doğrulamıştı
Reuters da sahadan toplanan görüntüleri konum analizleri ve mağdur aileleriyle yapılan görüşmelerle doğrulamıştı. Görüntülerde saldırganların sivilleri öldürürken kendilerini kayda aldığı görülüyordu.
Uluslararası Af Örgütü, Suriye hükümet güçlerinin Süveyda’da onlarca Dürzi sivili yargısız infaz ettiğini raporlamıştı. Doğrulanan videolarda sivillerin evlerde, hastanede ve kent meydanında kurşuna dizildiği tespit edilmişti.
Birleşmiş Milletler uzmanlarının 23 ağustos tarihli raporlarına göre ise saldırılar sırasında 105 kadın ve kız çocuğu kaçırıldı; aralarında 80 kadın ve kız çocuğunun da bulunduğu 763 kişinin akıbeti bilinmiyor. Raporda yargısız infazların da ayrıntılarına yer verilmişti.
Ne olmuştu?
Şam yönetimine bağlı güçler, IŞİD ve HTŞ dahil çeşitli silahlı gruplar 13 Temmuz’da Süveyda’ya saldırmıştı. Saldırılarda 1592 Dürzi yaşamını yitirmiş, toplam can kaybı 2048’i aşmıştı.
Şam güçlerinin 817 Dürzi sivili yargısız infaz ettiği belgelenmiş; öldürülen siviller arasında 77 kadın ve 15 çocuk bulunmuştu. El Süveyda Ulusal Hastanesi’nde 20 sağlık çalışanının infaz edildiğine ilişkin görüntüler de ortaya çıkmıştı.
