2026 yılı merkezi yönetim bütçesinin görüşüldüğü Plan ve Bütçe Komisyonu’nda Dışişleri Bakanlığı bütçesi ele alınırken Türkiye’nin Suriye politikası sert tartışmalara sahne oldu. Görüşmelerde söz alan Gelecek Partisi Bursa Milletvekili Kani Torun, hükümetin Suriye’de “güvenlikçi ve askeri ağırlıklı” bir çizgide ısrar ettiğini belirterek politikanın köklü biçimde değişmesi gerektiğini söyledi.
Torun, “Türkiye Suriye içinde tesis edilmesi gereken barışa ve sükunete ciddi yatırım yapmalıdır. Şam ile SDG arasında net bir siyasi uzlaşı olmadan Suriye’de taşlar yerine oturmayacak. Türkiye SDG meselesine bakışını değiştirmedikçe bu uzlaşı da mümkün olmayacaktır” dedi.
‘Askeri baskı yerine müzakere yapılmalı’
Türkiye’nin Suriye’de tek yöntem olarak askeri baskıyı benimsediğini söyleyen Torun, “Bunun yerine aktörlerin birbirleriyle konuşmasını kolaylaştıran, geçiş sürecini destekleyen, diplomasiye ağırlık veren bir çizgi izlenmelidir. Bölgesel barışın yolu sınırları askeri araçlarla değiştirmek değil, toplumlar arası temas ve müzakere ile sınırları anlamsızlaştırmaktan geçer” ifadelerini kullandı.
Torun, Türkiye’deki Kürt meselesi çözülmeden Suriye dosyasının sağlıklı yönetilemeyeceğini belirterek şöyle devam etti:
“Türkiye kendi vatandaşlarıyla çözmekten kaçındığı meseleleri başka ülkelerin topraklarında çözemez. Irak Kürdistan Bölgesel Yönetimi’yle yaşanan gerginliklerin nasıl yakın işbirliğine dönüştüğünü gördük. Aynı politikayı Suriye’de niçin görmüyoruz?”
‘MİT İmralı’yla görüşürken SDG ile neden görüşülmüyor?’
Torun, Türkiye’nin Suriye konusunda daha cesur adımlar atması gerektiğini belirterek şunları söyledi:
“MİT Başkanlığı İmralı’yla görüşmeler yaparken, Kandil’de silah bırakma faaliyetlerini takip ederken SDG’nin yetkili isimlerinin Türkiye’ye getirilip burada görüşülmesi çözüme daha çok katkı sağlar. SDG yetkilileri Şam’la, ABD ile, çeşitli ülkelerle görüşürken bizim görüşmüyor olmamız abestir.”
‘Adem-i merkeziyetçilikten korkmamalıyız’
Torun, Suriye’nin geleceği için adem-i merkeziyetçi modellerin masaya konulması gerektiğini belirtti:
“İç savaş yaşamış toplumlarda tekçi merkezi yönetim kurmak imkânsıza yakındır. Modalitesi taraflar arasında konuşularak adem-i merkeziyetçi bir çözüm bulunmalıdır. Birleşik Krallık modeli denenebilir. İsmi özerklik ya da federalizm olmadan, iller bazında yerel yatırımların, polisin, sağlığın seçilmiş yerel yönetimlerce yürütüldüğü bir model herkes için tatmin edici olabilir.”
Suriye’deki Arap, Kürt ve Türkmen topluluklarının Türkiye’yle bağlarına işaret eden Torun, “Türkiye tüm yumurtalarını HTŞ ve Şara sepetine koymamalıdır. Birleşik Arap Emirlikleri’nin Lazkiye limanında HTŞ eliyle güç kazanmasına karşı dikkatli olunmalıdır. Kürtlerin Suriye yönetiminde etkinlik kazanması Türkiye’nin Arap ülkeleri karşısındaki elini güçlendirir” dedi.
DEM Parti’den kapıların açılması ve ekonomik ilişkiler çağrısı
Komisyonda söz alan DEM Parti Antalya Milletvekili Hakkı Saruhan Oluç ise Suriye Geçici Hükümeti ile Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetimi arasında 10 Mart’ta imzalanan mutabakata destek verdi.
Oluç, “Bu mutabakat demokratik entegrasyon açısından çok önemli. Suriye’yi demokratikleştireceğini düşünüyoruz” dedi.
DEM Partili Oluç, Türkiye’nin sınır kapılarını açması gerektiğini belirterek şöyle konuştu:
“Nusaybin ve Mürşitpınar sınır kapılarının açılması ilişkileri olumlu yönde güçlendirecektir. Kuzey Doğu Suriye ile ekonomik, ticari, kültürel ilişkilerin geliştirilmesi, Türkiye’nin bölgeye el uzatması son derece önemlidir. Bu konuda adım atılmasını bekliyoruz.” (MA)
