ABD, Rusya-Ukrayna savaşının sona erdirilmesi için İsviçre’nin Cenevre kentinde yapılan barış planı görüşmelerinin ardından tarafların “güncellenmiş ve revize edilmiş bir barış çerçevesi taslağı” hazırladığını açıkladı.
Beyaz Saray internet sitesinde, İsviçre’nin Cenevre kentinde, Rusya-Ukrayna savaşının bitirilmesi amacıyla ABD yönetiminin gündeme getirdiği barış planı görüşmelerine ilişkin açıklama yayınlandı.
Açıklamada, görüşmelerin yapıcı bir atmosferde gerçekleştiği, adil ve kalıcı bir barışın sağlanmasına yönelik ortak taahhütlerin vurgulandığı aktarıldı.
Tarafların “kayda değer ilerleme kaydettiği” belirtilen açıklamada, görüşmelerin ardından tarafların, “güncellenmiş ve revize edilmiş bir barış çerçevesi taslağı” hazırladığı ifade edildi.
İlerleyen günlerde Ukrayna ve ABD’nin ortak öneriler doğrultusunda çalışacağı belirtilen açıklamada, süreç ilerledikçe Avrupa’yla da istişare edileceği vurgulandı.
Ayrıca nihai kararların Ukrayna ve ABD tarafından alınacağının altı çizildi.
28 maddelik barış planında neler var?
BBC’nin ABD’deki yayın ortağı CBS News’in haberine göre, barış planının taslağı Ukraynalı bir muhalif siyasetçi tarafından kamuoyuyla paylaşıldı.
28 maddelik önerilen planın şu şekilde hayata geçmesi planlanıyor:
Derhal ateşkes: Her iki taraf da anlaşmayı kabul ederse, plan hemen yürürlüğe girecek.
Ukrayna topraklarını devredecek: Ukrayna işgal altında olmayan bazı toprakları Rusya’ya devredecek. Rusya ayrıca işgali altındaki Kırım, Donetsk ve Luhansk topraklarının büyük bir kısmını elinde tutacak ve bu bölgeler ABD tarafından fiili Rus toprağı olarak tanınacak.
Ukrayna NATO üyesi olmayacak: Kiev, anayasasında yer alan NATO’ya katılma isteğinden vazgeçecek. Ancak AB üyesi olma yolu açık kalacak.
Kiev için askeri sınır: Ülkenin ordusunun büyüklüğü 600 bin kişiyle sınırlandırılacak.
ABD’den güvence: Rusya Ukrayna’yı yeniden işgal ederse, bu “kararlı ve koordineli bir askeri müdahale”yi ve Moskova’ya yönelik yaptırımların yeniden uygulanmasını tetikleyecek.
Ukrayna seçimleri: Seçimlerin 100 gün içinde yapılması gerekecek. Ukrayna’da başkanlık seçimlerinin 2024’te yapılması planlanıyordu ancak savaş nedeniyle ertelendi.
Ekonomik güvenceler: Plan, ekonomisi yıllarca süren savaştan zarar gören Ukrayna için bir toparlanma planı öngörüyor. Dondurulmuş Rus varlıklarından yaklaşık 100 milyar dolar Ukrayna’ya aktarılacak ve Rusya, işgalin başlamasından bu yana uygulanan ağır yaptırımların kaldırılması için müzakerelere başlayacak.
Taraflar ne demişti?
Beyaz Saray Basın Sözcüsü Karoline Leavitt, 20 Kasım’da Beyaz Saray’da gazetecilere verdiği brifingde, Trump’ın Özel Temsilci Steve Witkoff ve Dışişleri Bakanı Marco Rubio’nun hem Rusya hem Ukrayna ile eşit mesafede istişarelerde bulunduğunu açıkladı.
Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy 20 Kasım’da ABD’li yetkililerden aldığı planla ilgili bir gün sonra yaptığı açıklamada ülkesinin zor bir kararla yüzleştiğini söyledi. Ukrayna için ABD’ye atıfla, “Ya onurunu kaybedecek ya da kilit bir ortağını kaybetme riskiyle karşı karşıya kalacak” dedi.
Ukrayna’nın Trump yönetiminin planına “alternatifler” önereceğini belirtti.
Vladimir Putin ise 21 Kasım akşamı barış planını aldıklarını teyit etti.
Rus lider, Ukrayna’da “nihai barış anlaşmasının temelini oluşturabileceğini” söyleyerek 28 maddelik plana destek verdi:
“Başkan Trump’ın Ukrayna’daki durumu çözmeye yönelik barış planı, Alaska’daki toplantıdan önce de görüşüldü.
“Bu görüşme sırasında Amerikan tarafı, söyledikleri gibi, bizden bazı tavizler vermemizi ve esneklik göstermemizi istedi.
“Anchorage’daki görüşmelerde, bizim için bazı karmaşık sorunlara ve zorluklara rağmen, bu önerilere katıldığımızı teyit ettik.”
Putin, Ukrayna’nın önerileri kabul etmeyi reddettiğini de ekledi.
“Sanırım bu nedenle, artık 28 maddeden oluşan planın yeni ve özünde modernize edilmiş bir versiyonu ortaya çıktı. Metin elimizde.”
“Bunun da nihai barış anlaşmasının temelini oluşturabileceğine inanıyorum.”
Donald Trump ise aynı gün Fox Radio’ya verdiği röportajda barış müzakereleriyle ilgili sorulara da yanıt verdi.
Trump, ABD’nin “tek bir amacı olduğunu, akan kanın durmasını istediğini” söyledi.
Rusya’nın gelecekte Baltık ülkeleri veya Avrupa’nın diğer bölgeleri için tehdit oluşturabileceği sorusu üzerine Trump, “[Rusya] durdurulacak” dedi.
Toprak tavizleriyle ilgili olarak ABD Başkanı, Ukrayna’nın “kısa sürede” daha fazla toprak kaybedeceğini savundu.
Trump, planla ilgili 27 Kasım’a kadar sonuç almayı istediklerini de ekledi.
Güney Afrika’da G20 toplantısında biraraya gelen Ukrayna’nın Avrupalı müttefiklerinden barış planını Ukrayna lehine “güçlendirmeye” çalışacaklarına dair açıklamalar geldi.
Avrupa Birliği (AB) Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Kaja Kallas, anlaşmanın uygulamaya konmasını “tehlikeli” olarak nitelendirdi.
Gazetecilere yaptığı açıklamada Kallas, “Hepimiz bu savaşın sona ermesini istiyoruz, ama nasıl sona ereceği önemli. Rusya’nın işgal ettiği bir ülkeden imtiyaz elde etmeye yasal olarak hakkı yok, ancak neticede herhangi bir anlaşmanın maddelerini kabul edip etmeme kararı Ukrayna’ya kalmış” dedi.
Zelenskiy; 21 Kasım’da İngiltere, Fransa ve Almanya’nın liderleriye telefon görüşmeleri gerçekleştirdi.
Trump ve Putin G20 toplantısına katılmadı.
Cumhurbaşkanı Erdoğan Putin ile görüşecek
Ukrayna-Rusya savaşının sona ermesi için Türkiye’de girişimlerde bulunuyor. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, bugün Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile telefon görüşmesi gerçekleştirecek.
Görüşmeyi G-20 Liderler Zirvesi’nde duyuran Erdoğan, “Sayın Putin ile bir telefon görüşmem olacak. Temennim odur ki barışa giden yolu, özellikle Türkiye olarak elimizden ne geliyorsa yapacak ve bu konuda da barış için her türlü seferberliği biz ilan ettik. İnşallah bunu başaracağız” ifadelerini kullandı.
G-20 Lideler Zirvesi’nde önemli mesajlar veren Cumhurbaşkanı Erdoğan, bir basın mensubunun “Rusya-Türkiye ilişkileri” hakkındaki sorusuna “Bu hafta içerisinde Sayın Zelenskiy misafirimdi. Yarın (Pazartesi) da Sayın Putin ile bir telefon görüşmem olacak. Bu arada buradaki ikili görüşmelerde Rusya-Ukrayna savaşını özellikle ele aldık, değerlendirdik. Ne yapabiliriz, nasıl bir barış sağlayabiliriz, bu konular üzerinde ısrarlı bir şekilde durduk. Temennim odur ki, barışa giden yolu özellikle Türkiye olarak elimizden ne geliyorsa yapacak ve bu konuda da barış için her türlü seferberliği bizler ilan ettik, inşallah bunu başaracağız.” yanıtını verdi.
Ukrayna-Rusya savaşı
Kremlin 2022 yılında Ukrayna’nın dört bölgesini (Donetsk, Lugansk, Zaporijya ve Herson) tam kontrole sahip olmamasına rağmen ilhak etti.
Rusya ayrıca 2014 yılında Kırım yarımadasını Ukrayna’dan ilhak etti.
Putin uzun zamandır Kiev’den ABD liderliğindeki NATO ittifakına katılma planlarından vazgeçmesini ve Moskova’nın Rusya’nın bir parçası olduğunu iddia ettiği dört vilayetten askerlerini çekmesini talep ediyor.
Moskova bu taleplerinden vazgeçtiğine dair herhangi bir işaret vermedi ve Ukrayna da daha önce bunları kabul etmeyeceğini söyledi.
