ABD’nin Ukrayna savaşını sona erdirmek için hazırladığı ve geçen hafta ortaya çıkan 28 maddelik barış planının, Rusya tarafından Ekim ayında Trump yönetimine iletilen bir gayrıresmi belgeden önemli ölçüde etkilendiği ortaya çıktı. Konuya ilişkin bilgi sahibi üç kaynak Reuters’a yaptığı açıklamada, Moskova’nın, savaşın bitirilmesi için kendi şartlarını içeren belgeyi Washington’a, Trump ile Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy’nin Beyaz Saray görüşmesinin ardından sunduğunu belirtti.
Rusya’nın ilettiği bu gayriresmî belgede, daha önce müzakere masasına getirdiği ve Ukrayna’nın reddettiği talepler de yer alıyordu. Doğudaki geniş toprak parçalarının devri gibi Kiev’in kabul etmediği taleplerin, ABD planının hazırlanmasında “kilit bir girdi” olduğu ilk kez doğrulanmış oldu.
ABD Dışişleri Bakanlığı ile Rusya ve Ukrayna’nın Washington büyükelçilikleri konuyla ilgili yorum yapmazken, Beyaz Saray doğrudan belgeye değinmedi ancak Trump’ın barış planının ilerleyişinden umutlu olduğunu hatırlattı.
Trump, sosyal medya üzerinden yaptığı açıklamada, “Bu barış planını sonuçlandırmak adına Özel Temsilcim Steve Witkoff’u Putin’le görüşmesi için Moskova’ya gönderdim; eşzamanlı olarak Ordu Bakanı Dan Driscoll Ukraynalılarla görüşecek” ifadelerini kullandı.
Rus belgesine güven neden oluştu?
Aralarında Dışişleri Bakanı Marco Rubio’nun da bulunduğu kimi üst düzey ABD yetkilileri Rusya’nın taleplerinin Ukrayna tarafından “doğrudan reddedileceğini” düşünüyordu. Rubio’nun, belgenin gönderilmesinin ardından Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov ile konuyu görüştüğü aktarıldı.
Barış planı ilk kez kamuoyuna yansıdığından beri ABD Kongresi’nde ve bürokrasi içinde planın Rusya’ya fazla yakın olduğu yönünde ciddi şüpheler yükseldi. Buna rağmen Washington, Kiev’e “anlaşmayı imzalamaması halinde askeri yardımın sınırlandırılabileceği” uyarısında bulundu.
Plan nasıl şekillendi?
Reuters’a konuşan kaynaklara göre, planın bazı bölümleri, geçtiğimiz ay Miami’de Trump’ın damadı Jared Kushner, özel temsilci Steve Witkoff ve Rusya’nın egemen varlık fonlarından birinin yöneticisi Kirill Dmitriev arasında yapılan gizli görüşmede ele alındı.
Bloomberg’in aktardığına göre Witkoff, Kremlin danışmanı Yuri Uşakov’a Putin’in Trump’la nasıl iletişim kurması gerektiğine ilişkin önerilerde bile bulundu.
Uluslararası baskı sonrası 9 madde çıkarıldı
Planın Avrupa ve ABD’de yarattığı tepki üzerine Washington, Ukraynalı ve Avrupalı yetkililerle Cenevre’de yaptığı görüşmelerde 28 maddenin dokuzunu çıkardı ya da değiştirdi.
ABD’li bir heyet şu sıralar Abu Dabi’de Rus yetkililerle görüşürken, aynı şehirde Ukraynalı temsilciler de ABD heyetiyle temas yürütüyor.
Ukraynalı yetkililer, son görüşmeler sonrası ortaya çıkan çerçeve metne destek verdiklerini ancak nihai ve en hassas konular özellikle toprak konuları için Trump ile Zelenskiy arasında yüz yüze bir görüşmenin şart olduğunu belirtti.
Trump’tan Rusya-Ukrayna savaşına ilişkin açıklama: Anlaşmaya çok yakınız
