Avrupa Birliği (AB) üyesi ülkelerin liderleri, Ukrayna’nın 2026-2027 için finansman ihtiyacının Rusya’nın dondurulmuş varlıkları yerine 90 milyar avroluk ortak borçlanmayla giderilmesinde anlaştı.
Brüksel’de dün gerçekleştirilen ve 18 saat süren AB zirvesinin ardından açıklama yapan Almanya Başbakanı Friedrich Merz, Rusya’nın saldırısına maruz kalan Ukrayna’ya 90 milyar euro tutarında faizsiz kredi verileceğini duyurdu.
Söz konusu meblağın Ukrayna’nın iki yıllık askerî ve bütçe ihtiyaçlarını karşılayacağını belirten Merz, Rusya’nın savaşın yol açtığı zararlar için tazminat ödememesi durumunda, AB’de dondurulmuş Rus varlıklarının kredinin geri ödemesinde kullanılacağını ifade etti.
AB liderlerinin üzerinde uzlaştığı çözümün kendi önerisiyle örtüşmemesine rağmen bunu “büyük bir başarı” olarak nitelendiren Merz, özellikle Belçika’da dondurulmuş bulunan Rusya Merkez Bankası’na ait fonların doğrudan 210 milyar euroya kadar kredi olarak kullanılmasını önermişti. Ancak bu öneri Belçika’nın dile getirdiği hukuki ve siyasi riskler ile Fransa ve İtalya’nın itirazları nedeniyle kabul edilmedi.
Alman haber ajansı dpa’ya konuşan diplomatlara göre, Merz’in önerisinin reddedilmesinin temel nedeni, Fransa ve İtalya’nın Belçika Başbakanı Bart De Wever’in talep ettiği koruma mekanizması için gerekli mali teminatları sağlamaya hazır olmaması oldu.
De Wever, Rus fonlarının kullanımından doğabilecek tüm risklerin toplu şekilde karşılanacağının garanti altına alınmasını istemişti. Belçika hükümeti, Rusya’nın Avrupalı yatırımcılara ve şirketlere misilleme yaparak Rusya’daki varlıklarına el koyabileceğinden endişe ediyor.
Brüksel ayrıca AB’de kayıtlı Rus varlıklarının büyük bölümünü yöneten finans kuruluşu Euroclear’ın faaliyetlerinin ciddi risk altına girmesinden kaygı duyuyor.
Üzerinde uzlaşıya varılan finansman modelini ise memnuniyetle karşıladığını belirten De Wever, “Ukrayna kazandı, Avrupa kazandı, finansal istikrar kazandı” dedi. De Wever, “Bugün Brüksel’den bölünmüş şekilde ayrılsaydık, Avrupa jeopolitik önemini yitirirdi. Bu tam bir felaket olurdu” ifadelerini kullandı.
Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron da zirvenin ardından yaptığı açıklamada, bulunan çözümü “en gerçekçi ve uygulanabilir” olarak nitelendirdi.
Macaristan Başbakanı Viktor Orban ise karara tepki gösterdi. 90 milyar euroluk krediyi “Kaybedilen savaş kredisi” olarak tanımlayan Orban, Rusya’ya yakın tutumuyla biliniyor.
AB Konseyi Başkanı António Costa ise amaçlarının savaşı uzatmak değil, Ukrayna’da adil ve kalıcı bir barışın sağlanması olduğunu söyledi.
AB zirvesinin ikinci önemli gündem maddesi olan Mercosur Anlaşması’nda ise nihai bir karara varılamadı. AB’nin Brezilya, Arjantin, Uruguay ve Paraguay’dan oluşan Mercosur ülkeleriyle serbest ticaret anlaşmasını bu cumartesi imzalaması planlanıyordu. Liderler, yeni tarih olarak ocak ayının ilk haftasında uzlaştı.
İtalya Başbakanı Giorgia Meloni, Mercosur ülkeleriyle planlanan anlaşmayı henüz onaylamaya hazır olmadıklarını açıklamıştı. İtalya’nın itirazını sürdürmesi nedeniyle, imza için gerekli çoğunluk şu aşamada sağlanamıyor.
AB ile Arjantin, Brezilya, Paraguay ve Uruguay’ın üyeleri olduğu MERCOSUR arasında cumartesi günü Brezilya’da yapılacak bir toplantıda ticaret anlaşması imzalanması planlanıyordu. Buna Fransa ve İtalya gibi ülkeler ile Avrupa genelinden çiftçiler karşı çıkıyordu.
Gelecek yılın ilk çeyreğinde Ukrayna’nın finansal kaynaklarının tükenmesi bekleniyor.
AB Komisyonu, uzun süredir Rusya’nın 210 milyar avroyu bulan dondurulmuş varlıklarının Ukrayna’ya sunulacak krediye teminat olarak kullanılması fikri üzerinde çalışıyordu.
Plan kapsamında Ukrayna’ya ciddi miktarda kredi sağlanması, Ukrayna’nın bu krediyi sadece Rusya’nın savaş tazminatı vermesi halinde geri ödemesi öngörülüyordu.
Belçika Başbakanı Bart De Wever ise 185 milyar avroluk kısmı ülkesindeki Euroclear finans kuruluşunda bulunan ve yaptırımlar kapsamında hareketsizleştirilen Rus varlıklarının, Ukrayna’ya sağlanacak kredinin teminatı olarak kullanılması için risklerin paylaşılması, birlikte hareket edilmesi ve yasal dayanakların açık biçimde ortaya konulmasını şart koşuyordu.
