ABD Başkanı Donald Trump ve İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, Gazze’de ateşkesin ikinci aşamasını görüşmek üzere bugün Florida’da bir araya geldi. Görüşme sonrası Trump ve Netanyahu basın mensuplarının sorularını yanıtladı.
“Görüşmede bir dizi sonuca vardık” diyen Trump,Gazze barış planı, Hamas’ın geleceği, İran’ın askeri kapasitesi ve Batı Şeria’daki gelişmelere ilişkin açıklamalarda bulundu.
Trump, Hamas’a “silahsızlanması için çok kısa bir süre” tanınacağını belirterek, bu sürenin sonunda anlaşmaya uyulmaması halinde “çok ağır bedeller ödeyeceklerini” söyledi. Gazze barış planına İsrail’in “yüzde yüz uyduğunu” söyleyen Trump, İran’ın bölgedeki etkisinin kırılmasının bu planı mümkün kıldığını dile getirdi.
‘İsrail plana sadık kaldı’
Trump, Gazze barış sürecine ilişkin bir soru üzerine, İsrail’in tutumundan endişe duymadığını vurgulayarak, “Ben diğer insanların yaptıklarından veya yapmadıklarından endişe ediyorum” dedi. İsrail’in planına sadık kaldığını ve güçlü bir duruş sergilediğini söyleyen Trump, buna karşın zaman zaman ihlaller karşısında “ikinci bir şans verilmesi gerektiğinin” anlaşılamadığını ifade etti. Bu sözleriyle Netanyahu’yu işaret eden Trump’ın, İsrail’in de sürecin bazı aşamalarında esneklik göstermesi gerektiğine ima ettiği yorumları yapıldı.
İran ve Hamas’a uyarı: Silahsızlanmazlarsa bedelini ağır öderler
İran’a yönelik uyarılarını da yineleyen Trump, Tahran yönetiminin nükleer ya da balistik füze programını yeniden inşa etmeye çalışması halinde bunun “çok hızlı bir şekilde ortadan kaldırılacağını” söyledi. “Nereye gittiklerini, ne yaptıklarını tam olarak biliyoruz” diyen Trump, İran’ın bu yöndeki adımlarını sürdürmesi durumunda İsrail’in olası bir askeri operasyonuna tam destek vereceklerini açıkladı.
Hamas konusunda ise Trump, örgütün silahsızlanmasının Gazze’de kalıcı barışın ön şartı olduğunu belirterek, “Oldukça kısa bir süre içinde silahsızlanmaları gerekiyor. Eğer anlaşmaya uymazlarsa bunun bedelini çok ağır ödeyecekler” dedi. Trump, bu sürecin ABD tarafında Beyaz Saray’ın üst düzey isimleri Steve Witkoff ve Jared Kushner tarafından yürütüleceğini kaydetti.
‘Batı Şeri konusunda Netenyahu ile yüzde yüz aynı fikirde değilim’
Basın toplantısında Batı Şeria’ya ilişkin görüş ayrılıklarını da kabul eden Trump, Netanyahu ile bu konuda “yüzde yüz aynı fikirde olmadıklarını” söyledi. Batı Şeria’daki yerleşimci şiddetine dair bir soruya yanıt veren Trump, “Uzun zamandır büyük bir tartışma yürütüyoruz. Ancak Batı Şeria konusunda bir sonuca varacağız” ifadelerini kullandı.
‘İsrail ve Suriye’nin iyi geçineceğinden eminim’
Trump, Suriye geçiş hükümeti başkanı Ahmed Şara için “Her zaman bizimle birlikte oldu” ifadesini kullanarak, İsrail ile Suriye arasında yapıcı bir ilişki kurulabileceğini savundu. “İsrail ve Suriye’nin iyi geçineceğinden eminim. Bunun için elimden geleni yapacağım” diyen Trump, bölgesel istikrarın ancak diyalog ve güvenlik garantileriyle sağlanabileceğini dile getirdi.
Netanyahu ise İsrail’in temel hedefinin, Suriye ile “barışçıl ve istikrarlı bir sınıra sahip olmak” olduğunu belirtti. İsrail Başbakanı, bu çerçevede özellikle Suriye’de yaşayan Dürzilerin güvenliğine vurgu yaparak, “Dürzi dostlarımızın güvenliğini sağlamak istiyoruz” dedi. Netanyahu ayrıca, Hristiyan toplulukların yalnızca Suriye’de değil, Orta Doğu’nun tamamında korunması gerektiğini ifade etti.
Trump, açıklamalarında Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın, Suriye’de Beşar Esad rejiminin devrilmesine yardımcı olduğunu vurgulayarak, “Bibi de buna katılıyor” ifadesini kullandı.
Görüşmeyi “çok verimli” olarak nitelendiren Netanyahu ise Trump’ı İsrail’e davet etti ve kendisine yeni oluşturulan bir barış kategorisinde İsrail Ödülü’nü takdim etti. Netanyahu, Trump’ın İsrail’e verdiği desteğin “olağanüstü” olduğunu vurgulayarak, iki ülke arasındaki ortaklığın büyük sonuçlar doğurduğunu söyledi. Trump da “Sizinleyiz ve sizinle olmaya devam edeceğiz. Ortadoğu’da barış var ve bunu korumaya çalışacağız” diyerek İsrail’e desteğini yineledi.
“Ortadoğu’da bir barış var ve bunun bu şekilde kalmasını istiyoruz” diyen Trump, “Suudi Arabistan bir noktada İbrahim Anlaşmaları’nı imzalayacak” dedi.
Türkiye’ye F-35 satışı
Trump, bir muhabirin sorusu üzerine Türkiye’ye F-35 satışı konusunu ciddi bir şekilde düşündüklerini söyledi.
Görüşme öncesi de basına açıklamalarda bulunan Donald Trump, “Gazze’de ateşkes anlaşmasının ikinci aşamasına çok hızlı bir şekilde geçmeyi umuyorum” diye konuştu.
‘Bizim çıkarımız, Suriye ile barışçıl bir sınıra sahip olamak’
İsrail’in Beyaz Saray’da şu ana kadar görev alan Başkanlar arasında “Trump kadar iyi bir dostu olmadığını” söyleyen Netanyahu ise, Trump ile kimi zaman farklı fikirlere sahip olduklarını ancak bu görüşmenin “çok verimli” geçtiğini belirtti.
İsrail Ödülü”nü daha önce vatandaş olmayan birine hiç vermediklerini aktaran Netanyahu, bu yıl geleneği bozarak ödülü katkıları dolayısıyla Trump’a vereceklerini ifade etti.
“Bizim çıkarımız, Suriye ile barışçıl bir sınıra sahip olmak.” Diyen Netanyahu, bu sınırın “hemen yanındaki” (Suriye tarafındaki) sınır bölgesinin güvenli olduğundan emin olmak istediklerini söyleyerek, şunları kaydetti:
“(Bölgedeki) Dürzi dostlarımızın da güvenliğini sağlamak istiyoruz. Bu arada, sadece Dürzilerin değil, diğer azınlıkların, özellikle de Hristiyanların Suriye’de ve Orta Doğu’nun tamamında ve Nijerya’da korunması gerektiğini düşünüyorum.”
Netanyahu, ABD’nin bu yöndeki çabalarını tamamen desteklediklerini dile getirerek, Hristiyan toplulukların özellikle Orta Doğu’da, Afrika’nın bazı bölgelerinde de kuşatma altında olduğunu belirtti.
Filistin yönetimini gelecekte Gazze’nin yönetiminde görüp görmediğine ilişkin soruyu yanıtlayan Netanyahu, “Başkan Trump’ın, sürece dahil olabilmeleri için Filistin yönetiminde görmek istediği reformun şartlarını net bir şekilde ortaya koyduğunu düşünüyorum. Bence (Trump) göstermelik değil gerçek reform görmek istediğini çok açıkça belirtti.” ifadelerini kullandı.
Netanyahu-Rubio görüştü
Netanyahu, Florida’da Trump ile yapacağı görüşme öncesinde ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio ile bir araya geldi.
Rubio ile görüşmesine ilişkin X hesabından paylaşımda bulunan Netanyahu, “Florida’da ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio ile harika bir görüşme yaptım” ifadelerini kullandı.
Netanyahu’nun ABD’ye beşinci ziyareti
Netanyahu, Trump’ın ikinci başkanlık döneminin başlamasından bu yana ABD’ye beşinci ziyaretini gerçekleştirdi. Bu ziyaret, ekim ayında yürürlüğe giren Gazze ateşkes planının ikinci aşamasına geçilmesine yönelik görüşmelerin sürdüğü bir dönemde yapıldı.
Gazze ateşkes planı
Bu ziyaret, ekim ayında yürürlüğe giren Gazze ateşkes planının ikinci aşamasına geçilmesine yönelik görüşmelerin sürdüğü bir dönemde yapılıyor.
Trump’ın özel temsilcisi Steve Witkoff ile damadı Jared Kushner, bu ayın başında Miami’de Katar, Mısır ve Türkiye’den üst düzey yetkililerle temaslarda bulundu.
Ateşkes anlaşmasının ilk aşaması; çatışmaların durdurulmasını, İsrail birliklerinin kısmi geri çekilmesini, hayatta olan ve hayatını kaybeden tüm İsrailli rehinelerin, İsrail’in elindeki yüzlerce Filistinlinin serbest bırakılması karşılığında takasını ve Gazze’ye “tam kapsamlı insani yardım” girişini içeriyordu.
Trump’ın 20 maddelik barış planında yer alan ikinci aşama ise İsrail’in Gazze’den tamamen çekilmesini, Hamas’ın silahsızlandırılmasını, istikrar gücünün konuşlandırılmasını ve Gazze’nin geçici olarak yönetilmesi için Filistinli “teknokratlardan” oluşan bir komitenin kurulmasını öngörüyor.
İsrail, Uluslararası İstikrar Gücü kapsamında Türk askerlerinin yer almasına karşı çıkıyor.
İsrail-Hamas savaşı, Hamas öncülüğündeki militanların 7 Ekim 2023’te İsrail’in güneyine düzenlediği saldırıyla başlamış, bu saldırıda çoğu sivil olmak üzere yaklaşık bin 200 kişi hayatını kaybetmiş ve yaklaşık 250 kişi rehin alınmıştı.
10 Ekim’de ateşkesin başlamasından bu yana Gazze Sağlık Bakanlığı, kıyı şeridinde 414 kişinin öldüğünü, bin 142 kişinin yaralandığını bildiriyor. Savaşın başından bu yana Filistin tarafındaki toplam can kaybının ise en az 71 bin 266 olduğu belirtiliyor.
