ABD Senatosu, 901 milyar dolarlık Ulusal Savunma Yetkilendirme Yasası (NDAA) başlıklı 2026 savunma bütçesini onaylayarak Beyaz Saray’a gönderdi.
ABD Senatosu Genel Kurulu’nda yapılan oylamada, 77 “evet” oyu kullanılırken, 20 “hayır” oyu çıktı.
Bundan önce ABD Temsilciler Meclisi Genel Kurulu’nda yapılan oylamada ise, 312 “evet” oyu, 112 “hayır” oyu çıkmıştı.
3 bin 86 sayfalık 2026 savunma bütçe tasarısı, böylece Temsilciler Meclisi’nin ardından Senato’da da kabul edilerek imzalaması için ABD Başkan Donald Trump’a gönderildi. Trump’ın savunma bütçesini kısa sürede imzalaması bekleniyor.
Suriye’ye Sezar Yasası için şartlar
Bütçe tasarısında Suriye ve Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetimi’ni ilgilendiren dikkat çekici hususlar yer aldı.
IŞİD Karşıtı Koalisyon için ayrılan bütçenin 30 Eylül 2027’ye kadar kullanılmak üzere 357 milyon dolar tutarında olduğu kaydedildi. Bu ödenek, eğitim, ekipman, lojistik destek, malzeme ve hizmetler, altyapı onarımı ve yenilemesi, tesis güçlendirme ve insani muamele için inşaat, dış güvenlik güçlerine, düzensiz kuvvetlere ve gruplara veya Irak ve Suriye’deki IŞİD’e ve bağlantılı gruplara karşı faaliyetlerde bulunan ya da bulunmaya hazırlanan bireylere desteği kapsayacak yardımlar için kullanılabilecek.
SDG’ye destek sürecek
Bütçe tasarısının Suriye ile Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetimi ile ilgili bölümünde, IŞİD ile mücadelede ana ortak olarak tanımlanan Suriye Demokratik Güçleri’ne (SDG) desteğin süreceği belirtildi.
Tasarıda, “SDG, Suriye’nin gelecekteki herhangi bir siyasi çerçevesinin parçası olmalıdır” ifadesi yer aldı ve Kürtler dahil tüm bileşenlerin haklarını koruyan kapsayıcı bir Suriye hükümeti çağrısı yapıldı.
Tasarıda SDG’nin IŞİD karşıtı mücadelesi için ayrılan bütçe oranının 130 milyon dolar olduğu kaydedildi.
ABD askerlerine, IŞİD’den kurtarılan bölgelerin istikrarı için yerel meclislerle çalışma yetkisini veren tasarı, Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetimi bölgesinde bulunan hapishanelerde tutulan binlerce IŞİD mensuplarının durumuyla ilgili Pentagon’u her yıl rapor sunmakla yükümlü kılıyor. ABD’li komutanların “patlamaya hazır bomba” olarak nitelendirdiği hapishanelerin durumu, tutukluların iadesi ve uzun vadeli riskler bu raporlarda ele alınacak.
Peşmergeye destek
Tasarıda, Irak’ın ABD yardımlarını kullanma biçimine “İran destekli milisler” gerekçesiyle kısıtlama getirildi, ancak Kürdistan Bölgesi’nin savunma gücü Peşmerge güçleri bu kısıtlamaların dışında tutuldu.
Peşmerge’nin “ulusal güvenlik ortağı” olarak tanımlandığı tasarıda, Irak içindeki siyasi anlaşmazlıkların Peşmerge bütçesinin gecikmesine veya bloke edilmesine neden olmaması gerektiği vurgulandı. Bu madde, federal kurumlara yaptırım uygulansa dahi Kürdistan Federe Bölgesi’ne desteğin süreceğinin garantisi olarak değerlendirildi.
Irak ordusuna yapılacak yardımlar, Bağdat hükümetinin İran’a yakın silahlı gruplar üzerindeki kontrolüne endeksledi. Yardımların serbest bırakılması için Bağdat’a şu şartlar getirildi:
“Yasa dışı silahlı grupların faaliyetlerini kontrol altına alması, Başbakanın güvenlik birimleri üzerindeki otoritesini güçlendirilmesi, insan hakları ihlallerine veya koalisyon güçlerine yönelik saldırılara karışan Heşdi Şabi unsurlarından hesap sorması…”
Tasarı ayrıca, ABD başkanlarına Irak’ta askeri güç kullanma yetkisi veren 1991 ve 2002 tarihli tezkereleri (AUMF) yürürlükten kaldırdı.
Sezar Yasası
ABD Kongresi, Suriye’ye yönelik yaptırımların kaldırılmasını öngören düzenlemeyi kabul etti. 2026 savunma bütçesinde en dikkati çeken unsurlardan biri, 2019 yılında kabul edilen ve Suriye’ye yaptırımlar getiren Sezar Suriye Sivil Koruma Yasası’nın iptal edilmesi oldu. Bu yılki metne eklenen bir düzenleme, tasarının yasalaşmasıyla Sezar Yasası’nın resmen yürürlükten kalkması anlamına geliyor. Tasarıda, yaptırımların kaldırılması bazı şartlara dayandırılırken, bu kapsamda Trump’ın konuya ilişkin ilk raporunu 90 gün içinde, ardından 4 yıl boyunca her 180 günde bir olmak üzere ilgili Kongre komitelerine sunması öngörülüyor.
Tasarı, Suriye hükümetine yönelik 2020 tarihli “Sezar Yasası” yaptırımlarını yürürlükten kaldırırken, süreci sıkı koşullara bağlıyor.
Şam yönetiminin, “yabancı milisleri” devlet kurumlarından uzaklaştırması, Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetimi ile 10 Mart 2025’te imzalanan siyasi-güvenlik koordinasyonu anlaşmasına sadık kalması şart koşuluyor.
Tasarıya Trump’ın da onay vermesi halinde ülkenin 13 yıllık iç savaşı sırasında Esad rejiminin işlediği savaş suçlarından dolayı Suriye’ye uygulanan yaptırımları içeren 2019 tarihli Sezar Yasası da yürürlükten kaldırılacak.
Kararla birlikte, Suriye’ye karşı uygulanan ve özellikle finansal işlemleri hedef alan ABD yaptırımlarının tamamen sona ermesi bekleniyor.
Sezar Yasası, Suriye’yi uluslararası bankacılık sisteminden fiilen dışlamış, dolar üzerinden işlem yapmasını engellemişti.
Yasanın uygulaması daha önce iki kez geçici olarak askıya alınmıştı ancak ABD’li yetkililer, yasanın tamamen yürürlükten kaldırılmamasının yatırımcı güvenini zedelediğini belirtiyordu.
ABD yönetimi, yaptırımların kaldırılmasını desteklediğini açıklarken, Şam yönetiminin Dışişleri Bakanı Esad El Şeybani kararı “ülkenin dünya ile iş birliği ve ortaklığı için yeni ufuklar açan bir adım” olarak değerlendirdi.
Yaptırımların kaldırılması, Washington ile Şam arasındaki normalleşme sürecinin önemli bir eşiği olarak görülüyor. Suriye’nin geçiş hükümeti başkanı Ahmed Şara’nın kasım ayında Beyaz Saray’da Trump tarafından kabul edilmesi, iki ülke ilişkilerinde tarihi bir dönüm noktası olmuştu.
13 yılı aşkın iç savaşın ardından Suriye, yeniden inşa için uluslararası finansmana erişmeyi hedefliyor.
Dünya Bankası’na göre ülkenin yeniden inşa maliyetinin 216 milyar doları aşabileceği tahmin ediliyor. ABD’li Demokrat Senatör Jeanne Shaheen, kararın “Suriye halkına on yıllardır süren büyük acıların ardından yeniden ayağa kalkma şansı verdiğini” belirtti.
Sezar Yasası, Beşşar Esed yönetimindeki Suriye’nin ekonomik toparlanmasını kısıtlamak amacıyla ABD tarafından yürürlüğe konulmuştu.
Sezar Yasası, yatırımları ciddi şekilde kısıtladı ve Suriye’yi uluslararası bankacılık sisteminden kopardı.
Rusya, Ukrayna ve Çin
901 milyar dolarlık savunma bütçesinde dikkati çeken unsurlardan biri, tasarıda, ABD’nin Rusya ve Çin ile askeri anlamda rekabet unsurlarını güçlendirecek yönde birçok başlığın yer alması oldu.
Buna göre bütçede, Rusya-Ukrayna savaşı çerçevesinde, Ukrayna Güvenlik Yardımı Girişimi kapsamında Ukrayna’ya yaklaşık 400 milyon dolarlık bir savunma yardımı öngörülüyor. Bu bütçe kapsamında, Ukrayna ordusu için silah tedarik eden ABD şirketlerine ödeme yapılıyor.
Buna ilaveten tasarı, Pentagon’un, Avrupa genelinde görev yapan ABD askerlerinin sayısının 76 binin altına düşürmesini de engelleyen bir bölüm içeriyor.
NDAA ayrıca, Amerikalıların ve ABD şirketlerinin Çin ile hassas teknolojileri içeren tüm işlemlerinde Hazine Bakanlığına bildirimde bulunmalarını zorunlu kılıyor.
Savunma bütçesi ayrıca, bazı Çinli biyoteknoloji şirketlerinin federal fon almayı yasaklayan “Biyogüvenlik Yasası”nı da kapsıyor.
Söz konusu yasa tasarısı Tayvan’a 1 milyar dolarlık savunma fonu sağlarken, yine ABD’nin bölgedeki önemli müttefiklerinden Filipinler’e de 1,5 milyar dolarlık destek öngörüyor.
Tasarı ayrıca Pentagon’un Avrupa genelinde görev yapan ABD askerlerinin sayısını 76 binin altına düşürmesini engelleyen bir hüküm içeriyor.
NDAA, Amerikalı bireylerin ve ABD şirketlerinin Çin ile hassas teknolojileri kapsayan tüm işlemlerini Hazine Bakanlığı’na bildirmesini zorunlu hale getiriyor. Savunma bütçesi, bazı Çinli biyoteknoloji şirketlerinin federal fonlardan yararlanmasını yasaklayan Biyogüvenlik Yasası’nı da kapsıyor. Tasarı, Tayvan’a 1 milyar dolarlık savunma fonu sağlarken, ABD’nin bölgedeki önemli müttefiklerinden Filipinler’e de 1,5 milyar dolarlık destek öngörüyor.
İsrail’e destek
Tasarı, Demir Kubbe ve Davud’un Sapanı gibi İsrail’in yoğun kullandığı füze savunma programlarının tam finansmanı da dahil olmak üzere İsrail’e kapsamlı savunma desteği içeriyor.
Tasarıda ABD’nin, İsrail’in savunma üretim ihtiyaçlarını karşılayabilecek durumda olup olmadığının da sürekli olarak değerlendirilmesi gerektiği belirtiliyor.
