Uluslararası toplumun dikkati, ABD Başkanı Donald Trump’ın Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile Cuma günü gerçekleştirmeyi planladığı Alaska zirvesine çevrildi.
Başkan Trump, dün Beyaz Saray’da Putin ile görüşmesine dair açıklamalarında “aşırı beklentilerden kaçınılması” yönünde mesajlar verdi. Putin ile Ukrayna Savaşı’nı sona erdirmeye dönük bir anlaşma yapmayacağını belirten Trump, görüşmeyi Putin’in nabzını yoklamak için bir vesile olarak gördüğünü ifade ederek “Onun ne yapmayı planladığını ve ortaya adil bir anlaşma çıkıp çıkmadığını göreceğiz” diye konuştu.
Görüşmede Trump ne mesaj verecek?
Ukrayna’da ateşkesin sağlanması ve her iki taraf için de en iyi anlaşmanın yapılmasını istediğini vurgulayan Trump, Putin’e “Bu savaşı sona erdirmek zorundasın” diyeceğini aktardı.
Putin ile görüşmesinden çıkacak sonucu, görüşme biter bitmez Avrupa Birliği (AB) ve NATO liderleri ile Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski’ye sunacağını söyleyen Trump, “Belki de ‘Size iyi şanslar, savaşmaya devam edin’ derim. Ya da belki ‘Bir anlaşma yapabiliriz’ derim.” ifadelerini kullandı.
Cuma günü yapılacak zirvenin ardından Putin ve Zelenski’nin bir araya gelmesini istediğini aktaran Trump, “Bir sonraki toplantı Zelenskiy ve Putin arasında, ya da Zelenski, Putin ve benimle olacak. İhtiyaç olursa orada olacağım, ancak iki lider arasında bir toplantı düzenlenmesini istiyorum” dedi.
Ukrayna’ya toprak tavizi baskısı
Donald Trump, daha önce yaptığı açıklamada Ukrayna ile Rusya arasında “toprak takasını” gündeme getirmiş, Ukrayna Devlet Başkanı Zelenskiy ise çatışmaları sona erdirmek için Rusya’ya toprak vermeyi reddettiğini duyurmuştu. Dünkü açıklamasında Trump, Zelenski’nin bu tutumunu eleştirdi. Ukraynalı liderin bu tutumundan rahatsızlık duyduğunu aktaran Trump, “Çünkü bir tür toprak takası olacak” diye konuştu.
Zelenskiy ile iyi anlaştığını ancak toprak tavizi vermeme konusunda sergilediği yaklaşıma katılmadığını belirten Trump, “Bazı takaslar olacak. Toprakta bazı değişiklikler olacak. Sınırları, savaş sınırlarını değiştireceğiz. Ukrayna için bu topraklardan bir kısmını geri almaya çalışacağız” ifadelerini kullandı.
Almanya harekete geçti
Avrupa başkentlerinde Alaska zirvesi ile ilgili olarak endişe hakim. Almanya Başbakanı Friedrich Merz, Trump’ın Ukrayna ve Avrupalı müttefiklerini baypas ederek Putin ile anlaşması endişesi nedeniyle harekete geçti.
Merz, Trump’ı Çarşamba günü Zelenski ve diğer bazı Avrupalı müttefik ülke liderlerinin de katılacağı video konferansına davet etti. Avrupalı liderler, Trump ile bu toplantıda Alaska zirvesi öncesinde Ukrayna konusunda ortak bir zemin belirlemeye çalışacak.
Alman Hükümet Sözcüsü Stefan Kornelius, Merz’in bu görüşmeye ABD Başkanı Donald Trump ve Başkan Yardımcısı JD Vance’in yanı sıra Finlandiya, Fransa, İngiltere, İtalya, Polonya, Ukrayna devlet ve hükümet başkanları ile Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, AB Konseyi Başkanı Antonio Costa ve NATO Genel Sekreterini Mark Rutte’yi de davet ettiğini duyurdu.
Almanya Dışişleri Bakanı Johann Wadephul, dün yaptığı açıklamada, barış için Ukrayna’ya toprak tavizi dayatmanın doğru olmadığına vurgu yaptı. Trump’ın savaşı sona erdirme hedefini desteklediklerini dile getiren Wadepfuhl, bununla birlikte “Şiddet sınırları değiştirmemeli” diyerek tesis edilecek barışın adil ve kalıcı olması gerektiğini kaydetti.
Alman dışişleri bakanı ayrıca “Güvenliğimizi etkileyen konulara ilişkin karar alma süreçlerinde biz de yer almak durumundayız” diyerek Avrupa’nın baypas edilmemesi gerektiğine işaret etti.
7 AP üyesinden açıklama
Avrupa Parlamentosu’nun (AP) yedi üst düzey üyesi cuma günü Alaska’da yapılacak ABD-Rusya zirvesi öncesinde ortak bir açıklama yayınlayarak Rus saldırganlığının toprak kazanımlarıyla ödüllendirilmemesi gerektiği uyarısında bulundu.
Dışişleri Komitesi Başkanı David McAllister tarafından kaleme alınan bildiri, Pekka Toveri (Finlandiya/EPP), Brando Benifei (İtalya/S&D), Ville Ninisto (Finlandiya/Yeşiller-EFA), Michael Gahler (Almanya/EPP), Michal Szczerba (Polonya/EPP) ve Sandra Kalniete (Letonya/EPP) olmak üzere altı üst düzey milletvekili tarafından imzalandı.
Açıklamada cuma günü yapılacak ABD-Rusya görüşmelerine Ukrayna’nın da dahil edilmesi talep edildi.
“Ukrayna’nın demokratik yollarla seçilmiş liderliğinin tam katılımı ve halkının desteği olmadan Ukrayna’da barış müzakere edilemez” denilen açıklamada, herhangi bir anlaşmanın uluslararası hukuka dayanması ve savaş suçlarından sorumlu olanların yargılanmasını sağlaması gerektiğinin altı çizildi.
Açıklamada ateşkes sağlanması amacıyla toprak değişimi yapılması fikri reddediliyor. Açıklamada, “Rusya tarafından dikte edilen ya da Ukrayna’ya yönelik saldırganlık savaşını ödüllendirecek herhangi bir düzenlemenin Avrupa kıtasının güvenliğini ciddi şekilde tehlikeye atacağını vurguluyoruz” denildi.
AP milletvekilleri, Ukrayna’nın ateşkese varabilecek bir konumda olabilmesi için ortakları tarafından desteklenmesi gerektiğini belirterek, “Saldırganlık ne Ukrayna’da ne de başka bir yerde asla ödüllendirilmemeli ya da onaylanmamalıdır. Eğer Rusya Ukrayna’nın sınırlarını güç kullanarak değiştirmeyi başarırsa, hiçbir ülkenin sınırlarının güvenliği sağlanamaz” dedi.
Açıklamayı imzalayanlar, barış görüşmelerinin öncesinde koşulsuz bir ateşkesin sağlanması gerektiğini vurgulayarak Rusya’nın son aylarda savaşı uzatmak için bahane olarak uygulanabilir olmayan tekliflerde bulunduğunu hatırlattı.
Açıklamada son olarak AB’ye birlik içinde kalma ve kapsamlı, adil ve kalıcı bir barış sağlanana kadar Ukrayna’ya siyasi, ekonomik, askeri ve insani destek sağlama çağrısında bulunuldu.
AB liderlerinden çağrı
Avrupa’da artan endişeler nedeniyle bugün AB üyesi 26 ülkenin liderleri Ukrayna’ya destek vurgusu ve Trump’a “Avrupa’nın güvenlik çıkarlarını gözardı etmeme” çağrısının yer aldığı bir açıklama yayımladı.
Macaristan dışındaki AB üyesi ülkelerin hükümet ve devlet başkanları tarafından yapılan ortak açıklamada “Ukrayna’da barışa giden yol Ukrayna olmadan belirlenemez” vurgusu yapıldı.
“İstikrar ve güvenliği tesis eden adil ve kalıcı bir barış, bağımsızlık, egemenlik, toprak bütünlüğü ve uluslararası sınırların zorla değiştirilemeyeceği ilkeleri dahil olmak üzere uluslararası hukuka saygı göstermelidir” ifadelerinin yer aldığı açıklamada, “Ukraynalılar geleceklerini belirleme özgürlüğüne sahip olmalı” ve “diplomatik çözümün Ukrayna ve Avrupa’nın yaşamsal öneme sahip güvenlik çıkarlarını korumalıdır” mesajları verildi.
AB liderleri Alaska zirvesi öncesinde yapılan bu ortak açıklamayla birlik sergilemeyi hedefliyordu. Ancak Putin’in Avrupa’daki en yakın müttefiki Macaristan Başbakanı Viktor Orban, açıklamaya destek vermeyen tek AB lideri oldu. (DW Türkçe/Euronews)
