Suriye’nin kuzeybatı kıyı bölgelerinde Alevilerin öldürülmesini soruşturmak üzere 9 Mart 2025’te kurulan Veri Toplama Heyeti’nin, bulgularını Suriye geçiş hükümetinin başkanı Ahmed Şara’ya sunması bekleniyor.
Uluslararası Af Örgütü Orta Doğu ve Kuzey Afrika Direktör Yardımcısı Kristine Beckerle, “Şara, heyetin kıyı bölgelerinde Alevi sivilleri hedef alan toplu öldürmelere ilişkin soruşturmasının bulgularını eksiksiz olarak yayımlama sözü vermeli ve sorumluların adalet önüne çıkarılmasını sağlamalı” açıklaması yaptı.
Soruşturmanın önemine de dikkat çeken Kristine Beckerle, “Hayatta kalanların ve öldürülenlerin ailelerinin; neler yaşandığını, kimin sorumlu olduğunu ve yetkililerin adaleti tesis etmek için hangi somut adımları atacağını bilme hakkı var. Yalnızca bağımsız ve tarafsız soruşturmalar güvenilir ve adil yargılamaları başlatabilir. Başkan aynı zamanda hayatta kalanlara ve etkilenen ailelere etkili onarımlar sağlanmasını temin etmeli” ifadelerini kullandı.
Ahmde Şara’nın, katliamın ardından faillerden “tam bir adaletle ve müsamaha olmadan” hesap sorma sözünü hatırlatan Beckerle, şunlara da vurgu yaptı:
“Artık bu sözü yerine getirmenin ve Suriye halkına, yetkililerin, toplumların dini veya siyasi bağlılıkları temelinde hedef alınmalarını engellemekte ve hedefli öldürmeler gerçekleştirenleri mahkemeye çıkarmakta kararlı olduklarını göstermelerinin zamanı geldi. Alevi topluluklara ve diğer azınlıklara karşı işlenen ihlaller için hakikat, adalet ve onarımın sağlanması, cezasızlığı sona erdirmenin ve başka ihlalleri önlemenin temel unsurudur.”
Ne olmuştu?
6 Mart 2025’te itibaren Suriye’nin kıyı kentlerinde Alevilere yönelik katliam yaşanmıştı.
Nisan 2025’te Uluslararası Af Örgütü, yetkililere, kıyı bölgelerinde yüzlerce sivilin öldürülmesini savaş suçu olarak soruşturması için çağrı yapmıştı.
Şam yönetimine bağlı güçler, yalnızca 8 ve 9 Mart 2025’te kıyı şehri Banyas’ta 100’ün üzerinde kişiyi öldürmüştü.
Uluslararası Af Örgütü öldürme vakalarından 32’sini soruşturdu ve çoğunun kasıtlı, hukuka aykırı olduğu ve özellikle Alevi azınlığı hedef aldığı sonucuna ulaşmıştı.
Haziran 2025’te Reuters, şiddet olayları sırasında 40 farklı bölgede yaklaşık bin 500 Alevinin öldürüldüğünü bildirmişti.
UCM’den Taliban liderleri hakkında tutuklama kararı
Öte yandan Uluslararası Af Örgütü, Uluslararası Ceza Mahkemesi (UCM) Ön Yargılama Dairesi’nin, Taliban Dini Lideri Hibetullah Ahundzade ve Başyargıç Abdülhakim Hakkani hakkında, insanlığa karşı işlenen toplumsal cinsiyete dayalı zulüm suçu ve bu suçtaki olası bireysel sorumlulukları nedeniyle tutuklama kararı çıkarmasını olumlu bulduğunu açıkladı.
Uluslararası Af Örgütü Genel Sekreteri Agnès Callamard, “Karar, insanların toplumsal cinsiyete dayalı olarak eğitim, dolaşım ve ifade özgürlüğü, özel hayat ve aile hayatı, toplanma özgürlüğü, fiziksel bütünlük ve özerklik gibi temel haklarından yoksun bırakılmasında olası sorumluluk taşıyan tüm kişilerden hesap sorulması yönünde kritik bir adımdır” dedi.
Uluslararası Af Örgütü’nden yapılan açıklamada, UCM kararı; ülke içinde ve dışında Afgan kadınlara, kız çocuklara ve LGBTİ+ topluluğunun üyeleri gibi, cinsiyet kimliği veya ifadesi temelinde zulme maruz bırakılan herkese umut veren önemli bir gelişme olarak değerlendirilirken, şu ifadelere yer verildi:
“Uluslararası Af Örgütü aynı zamanda uluslararası toplumu, toplumsal cinsiyet temelinde uygulanan sistematik baskı ve tahakküm esaslı kurumsallaşmış rejimlerle mücadele çabalarının güçlendirilmesi için toplumsal cinsiyete dayalı apartheid’ı uluslararası hukuk kapsamında bir suç olarak tanımlamaya çağırmaktadır.”
