Suriye’nin geçici devlet başkanı Ahmed Şara, Birleşmiş Milletler (BM) Genel Kurulu’nda konuştu.
Ahmed Şara’nın ABD’deki temasları, Suriye’de geçen yıl göreve gelen yeni yönetimin birçok ülkeyle diplomatik ilişkilerini geliştirme çabalarında önemli bir dönüm noktası olarak görülüyor.
Şara, 1967 yılından bu yana BM Genel Kurulu toplantılarına katılan Şam yönetiminden ilk yöneticci oldu.
Konuşması kısa sürdü
Ahmed Şara’nın Birleşmiş Milletler Genel Kurulu’na seslenişi kısa sürdü.
60 yıl boyunca baskıcı bir rejim altında yaşadıklarını ifade eden Şara, ülkesine yönelik yaptırımların “tamamen” kaldırılması çağrısı yaptı. Konuşmasına Esad rejiminden bahsederek başlayan Şara şunları söyledi:
“Ben Şam’dan geliyorum. Medeniyetlerin beşiği olan, dünyaya medeniyetin anlamını anlatan, birlikte nasıl yaşanılır, bunu dünyaya öğreten yerden geliyorum. Ancak Suriye 60 yıldır baskıcı bir iktidarın altında yaşadı. Uzun yıllar boyunca adaletsizliğe maruz kaldık. Ancak sonrasında onurumuzu elimize alarak yükseldik. Önceki rejim en kötü işkence yöntemlerini kullandı halkımıza karşı. Kimyasal silahlar kullandı. Bombardımanlar yaptı. Hapishanelerde işkence yaptı. Yerinden etti. Ülkemizi ayırdı, parçaladı. Dünyanın dört bir yanından savaşçılar getirdi. Önceki rejim 1 milyon masum insanı öldürdü ve milyonlarca insanı yerinden etti.”
Ahmed Şara, baskıcı rejim altında yaşayan insanların rejimi devirmekten başka şansı olmadığını ifade etti:
“İnsanlara, halka, kadınlara, çocuklara kimyasal silahlar kullanılarak saldırıldı. Bunların hepsi maalesef gerçekleşti. Bu insanların kendilerini örgütlemekten, askeri olarak örgütlenmekten başka şansı yoktu. Suçlu bir rejimi devirmek zorundaydılar.”
Şara, konuşmasının devamında “Kayıplarımıza rağmen galip geldik. Çocuklarımızın geleceği için galip geldik. Mültecilerin geri dönmesi için galip geldik. Uyuşturucu kaçakçılığını engellemek için galip geldik.” ifadelerini kullandı.
Ahmed Şara “Size şu garantiyi veriyorum: Kan döken herkesin hukuk önünde hesap vermesi için elimizden geleni yapacağız.” dedi.
İsrail açıklaması
Şara, İsrail’in adımlarının bölgede “yeni bir kriz” riski doğurduğunu da belirtti ve uluslararası topluma İsrail’in Suriye’ye yönelik olası yeni saldırılarını engelleme çağrısı yaptı.
İsrail ordusu, Suriye’deki askeri alanları ve Savunma Bakanlığı binasını bombalamıştı.
Şara, ülkesinin savaşın sonuçlarını bildiğini söyleyerek, “Bu nedenle Gazze halkının yanındayız, hak ihlalleri ve saldırganlıkla karşı karıya kalan çocuklarının ve kadınlarının, tüm halkın yanındayız. Savaşın bir an önce sona ermesi çağrısı yapıyoruz” dedi.
Türkiye’ye teşekkür
Şara diğer yandan, ekonomide kalkınma gibi konuları gündeme aldıklarını ve sivil ve askeri kurumlarda reform yaptıklarını öne sürerek, “Suriye bugün kendini yeniden inşa ediyor.” dedi. Türkiye, Suudi Arabistan ve Katar başta olmak üzere yanlarında duran ülkelere teşekkür ettiklerini ifade etti.
Özel giriş vizesi
ABD, Şara ve heyetine sadece 21–25 Eylül tarihleri arasında geçerli olacak şekilde özel giriş vizesi verdi.
Şara, Hayat Tahrir eş-Şam (HTŞ) örgütünün lideri olduğu dönemde, ABD tarafından “terörist” olarak aranıyordu. Yakalanmasına yardımcı olacak kişi ya da kişilere 10 milyon dolar ödül vadedilmişti.
HTŞ öncülüğündeki cihatçı gruplar 8 Aralık 2024’te Şam’a girerek yönetimi ele geçirmiş, Devlet Başkanı Beşar Esad Rusya’ya kaçmış ve Ahmed Şara ülkenin geçici devlet başkanı olmuştu.
ABD Başkanı Donald Trump, Mayıs ayında 10 milyon dolarlık ödülü ve ülkesinin Suriye’ye yönelik tüm yaptırımlarını kaldırdığını açıklamıştı.
Suriye ekonomisi, ABD ve çok sayıda Batılı ülkenin, eski devlet başkanı Beşar Esad dönemindeki yaygın insan hakları ihlalleri nedeniyle uyguladıkları yaptırımlar yüzünden ağır darbe almıştı.
Suriye’den son ziyaret 1967’de
Suriye’den ABD’ye lider düzeyinde son ziyaret 1967’de yapılmış, dönemin Suriye Devlet Başkanı Nureddin Etasi BM Genel Kurulu’nda konuşmuştu.
1970’de Hafız Esad darbeyle işbaşına gelmiş, ölümü sonrası 2000’de oğlu Beşar Esad Suriye’nin yeni lideri olmuştu.
İki lider de ABD’ye resmi bir ziyaret gerçekleştirmedi ve BM Genel Kurulu’nda hiç konuşmadı.
Önce ABD’deki Suriyelilerle bir araya geldi
Ahmed Şara ve Suriye geçiş hükümeti Dışişleri Bakanı Esad Şibani, New York’ta ilk olarak ABD’de yaşayan Suriyelilerle biraraya gedi.
Şara konuşmasında ülkedeki Suriyelileri, “Suriye Arap Cumhuriyeti’nin gerçek yüzünü yansıttıkları” için övdü ve onlara “ülkelerine hizmet etme konusundaki samimi çabaları” nedeniyle teşekkür etti.
İsrail medyası, katılımcılar arasında 11 Yahudi Suriyeli de olduğunu, bu kişilerden Haham Yusuf Hamra’nın, Suriye’nin yeniden inşasına katkı amacıyla 100 bin dolar bağışta bulunduğunu yazdı.
İsrail ile Suriye arasında güvenlik anlaşması müzakereleri sürüyor.
Şam yönetimi bu anlaşmayla, İsrail’in ülkedeki hava saldırılarını durdurmayı ve İsrail askerlerinin Suriye’nin güneyinden çekilmesini güvence altına almayı umuyor.
Barrack’ın açıklamaları
ABD’nin Ankara Büyükelçisi ve Suriye Özel Temsilcisi Tom Barrack, iki ülkenin anlaşmaya yakın olduğunu kaydetti.
Bu anlaşmayla, İsrail saldırıları durdurmayı, Suriye’nin ise İsrail sınırına herhangi bir ağır silah konuşlandırmamayı vadediyor.
Ahmed Şara, 21 Eylül’de Amerikan CBS News televizyonuna özel bir mülakat verdi.
Şara, ABD Başkanı Donald Trump’ın Suriye’ye yönelik yaptırımları kaldırma kararını “hızlı, cesur ve tarihi bir adım” olarak nitelendirerek övdü.
Trump ile ikili bir görüşme yapmayı umduğunu belirten Şara, uluslararası topluma da Suriye’ye yönelik tüm yaptırımları kaldırma çağrısı yaptı.
Şara’nın New York’ta Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan dahil birçok liderle çok sayıda ikili görüşme yapması yapması bekleniyor.
Ahmed Şara, 22 Eylül’de ise eski CIA Başkanı ve ABD Merkez Komutanı David Petraeus’un moderatörlüğünde Concordia Zirvesi’nde demokrasi ve güvenlik konulu bir sempozyuma katıldı.
ABD Dışişleri Bakanı Rubio’yla görüştü
Şara daha sonra ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio’yla görüştü.
ABD Dışişleri Bakanlığı’ndan yapılan yazılı açıklamada, “İki taraf, devam eden terörle mücadele çabaları, kayıp Amerikalıların bulunması için yapılan çalışmalar ve bölgesel güvenliğin artırılmasına yönelik çabalar kapsamında İsrail-Suriye ilişkilerinin önemi hakkında görüş alışverişinde bulundu” denildi.
Suriye’de son durum ne?
Suriye Merkez Bankası, 21 Eylül Pazar günü Mastercard ile yeni elektronik ödeme sistemlerini ülke pazarına sunmak için bir mutabakat zaptı imzaladı.
Mutbakat zaptı, Suriye ekonomisinin küresel finans sistemine yeniden entegre edilmesi yönünde atılmış önemli bir adım olarak görülüyor.
Anlaşma, ödeme altyapısının geliştirilmesini, yerel ve uluslararası kartların çıkarılmasını ve Suriyeli bankaların küresel ödeme ağlarına bağlanmasını içeriyor.
Suriye’de Esad rejiminin son bulmasının ardından tek taraflı olarak yorumlanan ilk seçimler de 5 Ekim’de yapılacak.
Alevilere yönelik katliam hala gündemdeki yerini korurken, Dürzilerin yoğunlukta yaşadığı Süveyda’da da gerginlik devam ediyor.
Suriye’nin bir çok bölgesinde Şam yönetimine bağlı grupların da hak ihlalleri ise sürüyor.
Kuzey ve Doğu Suriye’den de Şam yönetimine yoğun eleştiriler var. Katılımcı bir yönetimin olmadığı belirtilirken, 10 Mart mutabakatının uygulması konusunda Suriye geçiş hükümetinin tutumu da tepki topluyor.
Ahmed Şara yani Colani geçmişinden dolayı da yoğun tepki topluyor.
Ezidilerin katledilmesi, Hristiyan köylerinde dini sembollerin yakılması, azınlıkların zorla göç ettirilmesi Şara’nın cihadist kariyerinde işlediği suçlardan bazıları.
