Kadınların adet döngüsü boyunca yaşadığı hormonal değişimlerin yalnızca üreme sistemini değil, beyin yapısını da etkilediği bilimsel olarak kanıtlandı. University of California Santa Barbara’dan nörobilimciler Elizabeth Rizor ve Viktoriya Babenko liderliğindeki araştırma ekibi, 30 kadını adet döngüsünün üç farklı evresinde takip ederek detaylı beyin görüntülemeleri gerçekleştirdi.
MRI taramaları ve hormon ölçümleriyle yürütülen çalışma, 2023 yılında hakemli bir dergide yayımlandı. Araştırmaya göre adet döngüsünün farklı evrelerinde kadın beyninde gri ve beyaz madde hacimleri ile beyin omurilik sıvısı (BOS) miktarında belirgin yapısal değişimler yaşanıyor.
‘Tüm beyin düzeyinde değişim ilk kez gözlemlendi’
Araştırmacılar, “Bu sonuçlar, insan beyninde adet döngüsüne bağlı hormon ritimleriyle eş zamanlı olarak beyaz madde mikroyapısı ve kortikal kalınlıkta beyin-geneline yayılan değişimleri belgeleyen ilk çalışmadır” ifadelerini kullandı.
Özellikle yumurtlama öncesinde östrojenin bir formu olan 17β-estradiol ve luteinize edici hormon artarken, beyaz maddede daha hızlı bilgi iletimine işaret eden değişiklikler gözlendi. Folikül uyarıcı hormon gri maddeyi kalınlaştırırken, progesteronun yükselmesiyle beyin dokusu artışı ve BOS hacminde azalma kaydedildi.
‘Yapı değişiyor, işlev bilinmiyor’
Bu yapısal değişikliklerin bilişsel ya da duygusal işlevlere nasıl yansıdığı henüz bilinmiyor. Ancak çalışma, adet döneminde yaşanabilen ciddi ruhsal dalgalanmaların fizyolojik temellerine ışık tutabilecek ilk adım olarak değerlendiriliyor.
Benzer bir araştırma, 2024 yılında yayımlandı. Uluslararası bilim insanlarının yürüttüğü çalışmada, adet döngüsünün her evresinin beynin tamamı üzerinde belirgin etkiler oluşturduğu ve bu etkilerin yaşla da ilişkili olduğu ortaya kondu.
Araştırmacılar, “Henüz bu yapısal değişimlerin davranışsal etkilerini raporlamıyoruz. Ancak bulgularımız, hormonların neden olduğu davranış ve biliş değişimlerinin altında yatan mekanizmaları anlamamız açısından önemli olabilir” açıklamasını yaptı.
Çalışma Human Brain Mapping dergisinde yayımlandı. (ScienceAlert)
