Sosyo Politik Saha Araştırmaları Merkezi, 22-26 Mart 2025 tarihinde Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgeleri’nde yer alan 16 kentte, ülke gündemi ve seçmen davranışlarına ilişkin saha araştırması yaptı.
Diyarbakır, Şanlıurfa, Gaziantep, Van, Mardin, Batman, Kars, Iğdır, Muş ve Bitlis’in de aralarında olduğu 16 kentte yapılan saha araştırması kapsamında 1509 kişi ile hanelerinde yüz yüze görüşüldü.
Türkiye’nin en büyük sorunu yanıtı
Araştırma grubuna ilk olarak, “Türkiye’nin en öncelikli sorununun ne olduğu?” sorusu yöneltildi. Katılımcıların yüzde 62,3’ü bu soruya “Ekonomik Kriz/İşsizlik” yanıtını verirken, yüzde 23,7’si “Kürt Sorunu”, yüzde 6,7’si “Çatışma ve Şiddet Ortamı” dedi.
Abdullah Öcalan’ın çağrısına destek yüzde 54,6
Saha çalışmasının temel sorularından biri, “27 Şubat 2025 tarihinde Abdullah Öcalan’ın yaptığı ‘Barış ve Demokratik Toplum Çağrısı’ başlıklı metni nasıl değerlendiriyorsunuz?” sorusu oldu. Bu soruya gelen yanıtlara göre, görüşmecilerin toplamda yüzde 54,6’sı “olumlu” bulurken, “olumsuz” bulanların toplam oranı yüzde 14,7 oldu. Katılımcıların yüzde 18’sinin ise metnin içeriğine dair bilgisi olmadığı ortaya çıktı.
“Öcalan’ın çağrısının Türkiye’de barışı sağlayabileceğine inanıyor musunuz?” sorusu yöneltildiğinde, görüşmecilerin yüzde 42,5’i “Evet”, yüzde 21,9’u “Hayır”, yüzde 18’i “Kısmen”, yüzde 17,7’si “Çağrının İçeriğini Bilmiyorum” yanıtlarını verdi.
“Öcalan’ın yaptığı çağrı Kürt meselesini çözer mi?” diye sorulduğunda ise, katılımcıların verdikleri yanıtlar yakın oranda oldu. Yüzde 41,8’i “Evet”, yüzde 21,8’i “Hayır” dedi.
Araştırma grubuna konu ile ilgili olarak “Barış sürecinin sağlıklı bir şekilde yürütülebilmesi için hangi hukuki düzenlemelere ihtiyaç olduğu” sorusu da yöneltildi. Görüşmecilerin yarısından fazlası hasta mahpusların bırakılması, kayyım uygulamalarının sonlandırılması, süreci yürütenlere yasal güvencelerin sağlanması, ceza süresi dolmuş mahpusların koşulsuz serbest bırakılması, İnfaz Kanunu’nda değişiklik yapılması, Terörle Mücadele Kanunu’nun kaldırılması ile Umut Hakkı’nın yasal olarak tanınması ve genel af çıkarılmasını istedi.
Açık uçlu sorulan “Toplumsal barış arayışına dönük çabaların başarılı olması için sizce 1. öncelikli olarak ne yapılmalı?” sorusuna, görüşmecilerin yüzde 35,1’i “Af çıkarılmalı”, yüzde 26,9`u “Çatışma/Operasyonlar durmalı”, yüzde 20,6’sı “Siyasetçiler kutuplaştırıcı dilden vazgeçmeli” yanıtlarını verdi.
Yine katılımcıların yüzde 55,9’u, bir insan hakkı olarak “Barış Hakkı”na sahip olduğunu bildiğini beyan etti.
Belediyelere operasyon
Araştırma grubuna “İstanbul Büyükşehir Belediyesi ve Alt Kademe Belediyelere Yönelik Operasyonları Nasıl Değerlendiriyorsunuz?” sorusu da yöneltildi. Görüşmecilerin yüzde 60’ı “Olumsuz” değerlendirdiğini bildirirken, “Olumlu” değerlendirdiğini söyleyenlerin oranı ise yüzde 11,2 oldu.
Gündeme dair yöneltilen bir diğer önemli soru, “Halkların Demokratik Kongresi ve Kent Uzlaşısı Gerekçesiyle Yapılan Operasyonların Yürütülmekte Olan Barış Sürecini Nasıl Etkileyeceğini Düşünüyorsunuz?” sorusu oldu. Buna göre görüşmecilerin toplamda yüzde 10,5’i “Olumlu” etkileyeceğini, toplamda yüzde 59,6’sı ise “Olumsuz” etkileyeceğini düşündüğünü bildirdi.
AK Parti’ye oy verenler de adalet sistemine güvenmiyor
Araştırma kapsamında Türkiye’deki adalet sistemine duyulan güven de katılımcılara yöneltildi. Katılımcıların yüzde 74,1 “güvenmediğini” söylerken, “güvendiğini” beyan edenlerin oranı yüzde 6,2’de kaldı. Bunlar içeresinde daha önce AK Parti’ye oy verenlerin yüzde 54,1’nin adalet sistemine güvenmediğini bildirmesi dikkat çekti.
Saha çalışmasının bir diğer önemli bölümünü, seçmen eğilim ve tercihlerini ölçmeyi, partiler arası hareketliliği görmeyi hedefleyen sorulara verilen yanıtlar oluşturdu.
Bu bölümde katılımcılara “14 Mayıs 2023’te Gerçekleşen Genel Seçimlerde Hangi Partiye Oy Verdiniz?” diye soruldu. Buna göre araştırma grubunda yer alan görüşmecilerin yüzde 49,3’ü YSP/HDP, yüzde 25,2’si AK Parti, yüzde 8,7’si CHP, yüzde 7,4’ü “Oy Kullanmadım”, yüzde 4,5’i YRP, yüzde 3,4’ü MHP, yüzde 1,2’s İYİ PARTİ, yüzde 0,3’ü Zafer Partisi yanıtlarını verdi.
AK Parti’de düşüş, DEM Parti’de yükseliş
Katılımcılara “Bu Pazar Bir Genel Seçim Olsa Hangi Partiye Oy Verirsiniz?” sorusu yöneltildiğinde ise, görüşmecilerin yüzde 51,2’si DEM Parti, yüzde 15,7’si AK Parti, yüzde 8,7’si “Kararsızım”, yüzde 7,7’s “Oy Kullanmayacağım”, yüzde 7,3’ü CHP, yüzde 4,5’i YRP, yüzde 3,2’si MHP, yüzde 0,6’sı İYİ Parti, yüzde 0,4’ü HÜDA-PAR, yüzde 0,4’ü Saadet Partisi, yüzde 0,3’ü Zafer Partisi, yüzde 0,1’i TİP yanıtlarını verdi.
Verilen bu yanıtlar doğrultusunda 2023’ten bu yana AKP’de 9,5 puanlık gerileme, DEM parti de ise 1,9’luk artış görüldü.
