Avrupa Parlamentosu, 2 Mayıs 2025 tarihinde yaptığı açıklamada, Türkiye’nin Avrupa Birliği’ne (AB) üyelik sürecinin mevcut durumda dondurulmuş olarak kalması gerektiğini vurguladı. Parlamento, Türkiye’deki demokratik standartlardaki gerileme, insan hakları ihlalleri ve hukukun üstünlüğü konusundaki endişeleri gerekçe göstererek, üyelik müzakerelerinin ilerletilmesine karşı olduğunu bildirdi.
AB Basın Odası’nın aktardığına göre, Parlamento’nun Dış İlişkiler Komitesi tarafından hazırlanan ve genel kurulda kabul edilen raporda, Türkiye’nin AB değerlerinden uzaklaştığı belirtildi. Raporda, basın özgürlüğü, yargı bağımsızlığı ve ifade özgürlüğü gibi alanlarda ciddi sorunlar olduğu ifade edilirken, Türkiye’nin dış politikasında AB ile uyumsuz adımlar attığı da eleştirildi.
Raporda, 1 Ekim’de başlayan yeni süreç ise, tarihi ve uzun zamandır beklenen bir adım olarak değerlendirildi.
AB Raportörü Nacho Sánchez Amor Türkiye’nin AB üyeliği sürecine dair şunları belirtti: “Türk yetkililerden sürekli olarak AB üyeliğine olan sözde bağlılıklarını ve güvenlik ile jeopolitik nedenlerle bu sürecin yeniden canlandırılmasının ne kadar önemli olduğunu duyuyoruz, ancak yanılıyorlar. Üyelik demokrasidir. Ekrem İmamoğlu’nun son tutuklanmasında görüldüğü üzere, tam otoriter bir modele doğru ilerledikçe, üyelikten de uzaklaşıyorlar.”
Özellikle, Türkiye’nin bazı AB üyesi ülkelerle yaşadığı gerginlikler ve bölgesel politikaları, raporun odak noktalarından biri oldu.
Raporda, Ankara’nın temel demokratik eksiklikleri gideremediği ifade ediliyor ve AB içinde giderek artan bir şekilde “ilişkiler için farklı bir çerçeveye yönelme” eğilimi olduğuna dikkat çekiliyor ve bu çerçevenin, katılım süreci pahasına olabileceği uyarısı yapılıyor.
Parlamento, Ankara ile ‘stratejik ortaklık’ statüsünün devam etmesi gerektiğini belirtiyor.
Avrupa Parlamentosu, Türkiye ile işbirliğinin önemine dikkat çekerken, bu işbirliğinin üyelik süreci yerine daha çok ticaret, göç ve güvenlik gibi alanlarda geliştirilmesi gerektiğini savundu.
Raporda, Türkiye ile AB arasındaki Gümrük Birliği’nin modernizasyonu gibi konuların, demokratik reformlara bağlı olarak ilerletilebileceği belirtildi.
Parlamento, Türkiye’ye demokratik reformlar yapması ve AB değerlerine bağlılık göstermesi çağrısında bulundu. Ayrıca, genç nüfusun AB ile daha yakın bağlar kurmasının teşvik edilmesi gerektiği vurgulandı. Ancak, mevcut koşullarda tam üyelik müzakerelerinin yeniden başlatılmasının mümkün olmadığı ifade edildi.
AP milletvekilleri, Türkiye’deki demokratik standartların sürekli olarak kötüleşmesinden ve eleştirel seslerin sistematik olarak bastırılmasından derin endişe duyduklarını belirtiyor. 19 Mart sonrası yaşanan protestolara yönelik sert müdahaleleri ve herhangi bir suç delili olmadan yürütülen kitlesel davalarla yüzlerce protestocunun yargılanmasını kınıyorlar. Ayrıca, Ekrem İmamoğlu’na yönelik soruşturmanın siyasi amaçlı bir girişim olduğu değerlendirmesi yapılıyor.
Avrupa Parlamentosu’nun bu kararı, Türkiye-AB ilişkilerinde uzun süredir devam eden tıkanıklığın bir yansıması olarak değerlendiriliyor. Türkiye’nin 2005 yılında başlayan üyelik müzakerelerinde ilerleme kaydedememesi gerekçesiyle süreç, 2018 yılından bu yana fiilen dondurulmuş durumda.
