AK Parti’li Hüseyin Beyoğlu döneminde yolsuzluklarla gündeme gelen Diyarbakır Bağlar Belediyesi, Halkların Eşitlik ve Demokrasi Partisi (DEM Parti) yönetimine geçmesinin ardından “katılımcı bütçe” çalışmalarında sona doğru geldi.
Bütçenin nereye, nasıl kullanması gerektiği kararının halka sunulacağı çalışma kapsamında pilot bölgeler seçildi.
“Senin kentin, senin bütçen, senin kararın” sloganıyla “Katılımcı Bütçe Bağlar Modelini” projesi oluşturuldu. Projenin hayata geçirilmesi ve olası eksikliklerin deneme sürecinde giderilmesi için Bağcılar ve Kaynartepe mahalleleri pilot bölge olarak seçildi.
Bu kapsamda, 2 mahallede halk toplantılarını tamamlayan belediye yönetimi, projelerini halkın oyuna sunmaya başladı. Yurttaşların, bütçenin kullanımının denetlenmesi ve ihtiyaç duyulan alanlarda kullanımı sağlamada söz ve yetki sahibi olması için hayata geçirilmeye çalışılan projeyle şeffaf bir yönetim modelinin uygulanması hedefleniyor. Proje kapsamında Bağcılar Mahallesi’nde ilk sandıklar kurulamaya başlandı.
Belediye Kanunu’nun 13’üncü ve 76’ncı maddeleriyle “halkın yönetime katılım” ilkesini doğrultusunda hazırlanan projeyi hakkında MA’ya bilgi veren Bağlar Belediye Başkan Yardımcısı Jiyan Aslan, Bağcılar’da 4 toplantı gerçekleştirdikleri, Kaynartepe’de ise üçüncü toplantılarını tamamladıklarını dile getirdi. Jiyan Aslan, “Oradaki buluşmalar tamamlanınca orada da sandık kuracağız” dedi.
Sürecin takibinin dijital platformlardaki “katılımcı bütçe” sayfalarından yapılabileceğini söyleyen Jiyan Aslan, “O sayfamızdan da süreçlerin tüm gelişmelerini, görüşleri de alacak şekilde, özellikle dezavantajlı grupların, toplantılara, buluşmalara gelemeyenlerin dahil olacağı bir sistem de inşa ettik. Bu sistem de oylama sürecinden tutalım tüm önerileri ve görüşleri, sürece ilişkin fikirlerini sunabilecek bir dijital platformda inşa ettik” ifadelerini kullandı.
Projenin halktan gelen talepler için oluşturulan “Beyaz Masa” dile getirilen talepler sonucu oluştuğunu belirten Jiyan Aslan, bunun ardından yapılan toplantılara işaret ederek, “Son kertede bunun olumlu bir karşılık bulduğunu gelişen önerilerden, projelerden bir bütünen gözlemledik. İnsanlar bireysel talepleri dışında tüm mahalleyi ilgilendiren talepleri dile getirebildi. Bizim toplantı formatımızda serbest kürsü vardı. Herkesin kendini özgürce dile getirmesi için bir yöntem geliştirmiştik. İnsanlar bir divan olmadan kendini özgürce dile getirebiliyor” diye konuştu.
Buradaki amacın, halkın talepleri doğrultusunda belediyenin belirleyici değil, destekleyici bir noktada olduğu bir sistem olduğunu vurgulayan Jiyan Aslan, “Belediyenin kendi gözlemleri, meclis kararlarına göre giden hizmeti tersine çevirmek istiyoruz. Belediyenin gündemini de belediyenin götüreceği hizmetleri de mahalleden belediyeye gelecek şekilde belirlemek istiyoruz. En temel hedeflerden biri de buydu” dedi.
Mahallelerde çalışmalarını şu anda kadar mahalleliyle yaptıkları anket sonuçlarına göre belirlediklerini belirten Jiyan Aslan, şunları da söyledi:
“Şöyle düşünelim: Oylama olacak ve bazı projeler açığa çıkacak. Proje isminden tutalım, yerine kadar, şekline, içeriğine kadar bir bütünen o mahalleli belirleyecek. Haliyle kendinin inşa ettiği bir yere dönüşmüş olacak. Bununla beraber mahallenin orayı sahiplenmesi, içeriğini doldurması kendi evi gibi, yeri gibi görmesi bizim için çok kıymetlidir. En büyük hedeflerimizden biri budur aslında. Mahallelinin tüm süreçlere özgürce, demokratik bir şekilde dahil olması, halkın kendi özünde olduğu yönetim şekline geri dönmesi, o özünü yönetme, alanını yönetebilme, alanına hakim olma, inşa edebilme o toplumsallığı tekrar açığa çıkarabilme hedefimiz. Çünkü aslında şu anda baktığımızda özellikle Kaynartepe gerçekliğinde birçok özel savaş politikalarının tüm çıplaklığıyla görebiliyoruz. Birbirinden haberdar olma, bir biriyle temas kurabilme, bu noktalar çok zayıf. Kendimizin de çok zayıf kaldığını gördük bu süreçte. Bu süreç, bu pratik saha aslında birçok şeyi hepimize öğretmiş oldu. Mahalleliyle beraber aslında özümüzü görme, o mahalle kültürünü, toplumsallığı tekrardan inşa edebilme, o tüm toplumsal yozlaşmalara karşı tekrar beraber mücadele edebilmenin yolu, yöntemidir bu katılımcı bütçe buluşmaları.”
‘2 mahallede 7 bin hane ile temas kuruldu’
Söz konusu 2 mahallede yürüttükleri çalışmalarla 7 bin hane ile doğrudan temas kurduklarını ifade eden Jiyan Aslan, çalışmalar kapsamında her hafta 40 bin kişiyle ile temas kurduklarını aktardı. Çalışmaların halk-belediye ilişkisine etkisine değinen Jiyan Aslan, bu çalışmalarla mahalleli arasında bir güven ilişkisi kurduklarını söyledi. Jiyan Aslan, sözlerini şöyle sürdürdü:
“Aslında saha çalışmasının ne kadar önemli olduğunu bir kez daha böylece görmüş olduk. Ve insanların en çok eleştirdiği kısımlardan biri de, ‘Sizleri, eşbaşkanlarımızı, seçilmişlerimizi, belediyeyi aramızda görmek istiyoruz’ idi. Yani aslında o beraber inşa etmenin yolu, yöntemi ve zeminini varmış. Sadece buna öncülük edebilecek, bunun sistemini kurabilecek bir akla ihtiyaç varmış. Bu yol haritasıyla beraber aslında o aklı örgütlemeyi de hedefledik.”
Pilot bölge seçilen 2 mahallede sandıklar kurulacak
Pilot bölge seçilen 2 mahallede sandık kuracaklarını ve seçim sürecinin bir hafta süreceğini anlatan Jiyan Aslan, şöyle devam etti:
“Bu sandıklar o mahallelerdeki merkezi alanlarda, cami önlerinde, parklarda, caddelerde veya oradaki varsa birimlerimizin önünde, yakınında, birçok merkezi yerde kurulacak. 12 yaş üstü herkes oy kullanabilecek. Beraberinde karekod çalışmamız var. Yakın zamanda hem broşürlerde hem billboardlarda karekodları da paylaşacağız. Bu karekod üzerinden de mahalleli oy kullanılabilecek. Bu geniş katılımlı oy sistemini inşa etmek için çok tartıştık. Ve o mahallede ulaşılabilecek bir çok yere, mekana, okul önleri olabilir, sirkülasyonun olduğu yerlere, parklara, pazarlara sandıklar kurulacak ve orada herkes istediği bir projeyi seçebilecek. 2026’da ise en çok oy alan 3 proje 4’üncü buluşmamızda ilan edilecek ve 2026’nın yol haritası için komisyonlar oluşturacaklar.”
Sürecin seçimin ardından bitmeyeceğini, projeyi yürütecek ilgili komisyonda mahallelinin de yer alacağını, seçimden çıkan projelerin hayata geçirilmesi sürecinde yine mahalliyle devam edileceğini vurgulayan Jiyan Aslan, projenin yapım aşamalarında olası ihtilafların yine seçimle kararlaştırılacağını söyledi.
Jiyan Aslan, her 2 mahalledeki yurttaşları, süreci sahiplenmeye, oyunu kullanmaya davet etti.
