Uluslararası Gazeteciler Federasyonu (IFJ), 2025’te dünya genelinde en az 111 gazeteci ve medya çalışanının öldürüldüğünü, 533 gazetecinin ise cezaevinde bulunduğunu açıkladı. 10 Aralık İnsan Hakları Günü öncesi yayımlanan rapor, gazetecilere yönelik saldırıların küresel ölçekte tırmandığını ortaya koydu.
Öldürülen gazetecilerin yüzde 46’sının Gazze’de hayatını kaybettiği belirtildi. Gazeteci cinayetlerinde listenin başında 51 ölümle Filistin yer aldı; Yemen’de 13, Ukrayna’da ise 8 gazeteci hayatını kaybetti.
IFJ raporda, “Bu rakamlar, çatışma bölgelerindeki tehlikenin yoğunluğunu gösterirken, medya çalışanlarının korunmasının güçlendirilmesi ve gazetecileri öldürenlerin adalete teslim edilmesi ihtiyacının altını çiziyor” ifadelerini kullandı.
IFJ raporda, bir önceki yılda (2024) 122 gazetecinin öldürüldüğünü, 516 gazetecinin ise cezaevinde olduğu hatırlattı.
Ortadoğu: En ölümcül bölge yine Gazze
IFJ’ye göre üst üste üçüncü yıl gazeteciler için en ölümcül bölge Ortadoğu ve Arap dünyası oldu. 2025’te bölgede 69 gazeteci öldürüldü; bunların 51’i Gazze’de İsrail saldırılarında yaşamını yitirdi.
Raporda, 7 Ekim 2023’ten bu yana Gazze’de gazetecilerin sistematik biçimde hedef alındığı, sahadaki koşulların “ölümcül” bir hal aldığı vurgulandı.
Gazeteci çadırına saldırı
10 Ağustos’ta Şifa Hastanesi yakınlarındaki gazeteci çadırına düzenlenen İsrail saldırısı, yılın en çarpıcı örneklerinden biri olarak kaydedildi. Al Jazeera muhabiri Enes eş-Şerif dahil altı gazeteci bu saldırıda hayatını kaybetmişti.
Yemen’de basın bürosuna saldırı
Yemen’de İsrail’in ‘26 Eylül’ gazetesi bürosuna yaptığı saldırıda 13 gazeteci öldü. IFJ, olayı “medya kuruluşlarına yönelik en ağır saldırılardan biri” olarak nitelendirdi.
Suriye’de iki, İran’da ise ikisi hedef alınarak biri kazayla olmak üzere üç gazeteci öldürüldü.
Bölgede tutuklamalar
Ortadoğu’da 74 gazeteci hapiste bulunuyor. En yüksek sayı İsrail’de tutuklu bulunan 41 Filistinli gazeteci ile kaydedildi. Mısır’da 15, Yemen’de 11 gazeteci tutuklu.
Asya-Pasifik: En fazla tutuklu gazeteci
Asya-Pasifik bölgesinde 2025’te 15 gazeteci öldürüldü: Hindistan’da 4, Pakistan’da 3, Filipinler’de 3, Bangladeş’te 2, Afganistan’da 2 ve Nepal’de 1 gazeteci yaşamını yitirdi.
IFJ, Hindistan’da öldürülen gazeteci Mukesh Chandrakar’ın demir çubuklarla dövülerek öldürülmesini “vahşi bir cinayet” olarak nitelendirdi.
Bölge, aynı zamanda dünyada en fazla gazeteci hapseden bölge olmaya devam ediyor: 277 gazeteci cezaevinde.
Çin (Hong Kong dahil): 143 gazeteci
Myanmar: 49 gazeteci
Vietnam: 37 gazeteci
Çin, “gazeteciler için dünyanın en büyük hapishanesi” olmaya devam ediyor.
Avrupa: Cinayetlerde artış, tutuklamalarda yüzde 40 yükseliş
Avrupa’da bu yıl 10 gazeteci öldürüldü: Sekizi Ukrayna’da, biri Rusya’da, biri Türkiye’de (Hakan Tosun).
Raporda, Rusya-Ukrayna savaşının gazeteciler için ölümcül olmaya devam ettiği, dokuz gazetecinin bu savaş bağlamında öldürüldüğü ifade edildi.
IFJ, gazetecilerin insansız hava araçlarıyla hedef alınmasını “son derece kaygı verici bir trend” olarak tanımladı. Ukraynalı gazeteciler Olena Hramova, Yevhen Karmazin, Tetyana Kulyk ile Fransız gazeteci Antoni Lallican’ın Rusya’ya ait dronlarca hedef alınarak öldürüldüğü bildirildi.
Avrupa’da hapsedilen gazeteci sayısı 149’a yükseldi. Bu artışın büyük ölçüde Azerbaycan ve Rusya’daki baskılardan kaynaklandığı belirtildi. Bu sayı, 2018’den beri kaydedilen en yüksek rakam.
Afrika: En ölümcül ülke Sudan
Afrika’da 2025’te 9 gazeteci öldürüldü. Ölümlerin altısı Sudan’da gerçekleşti.
Sudan’daki iç savaşı takip eden gazetecilerin özellikle RSF tarafından hedef alındığı ifade edildi. Ayrıca Mozambik, Somali ve Zimbabve’de birer cinayet kaydedildi.
En fazla tutuklu gazeteci Eritre’de bulunuyor: 7 gazeteci, çoğu 10 yılı aşkın süredir cezaevinde.
IFJ, birçok Afrika ülkesinin gazetecileri susturmak için ulusal yasaları “silaha dönüştürdüğünü” söyledi.
Amerika: İfade özgürlüğünde gerileme
Amerika kıtasında 2025’te 8 gazeteci öldürüldü. En tehlikeli ülkeler Meksika ve Peru oldu; bu iki ülkede üç gazeteci öldürüldü. IFJ, Peru’daki ölümleri “özellikle endişe verici” olarak değerlendirdi.
Kolombiya ve Ekvador’da da birer gazeteci cinayeti kaydedildi.
Bölgede 6 gazeteci tutuklu, bunların dördü Venezuela’da.
IFJ: Saldırılar artıyor, dünya artık harekete geçmeli
IFJ Başkanı Dominique Pradalié, gazeteci cinayetleri ve tutuklamalarındaki artışın devletlerin basın özgürlüğünü koruma konusundaki yetersizliğini gösterdiğini söyledi.
Pradalié, hükümetlerin gazetecileri korumak yerine eleştirel sesleri bastırmaya yöneldiğini, bunun uluslararası hukukun açık ihlali olduğunu vurgulayarak şunları kaydetti:
“Gazetecilerin öldürülmesi ve hapsedilmesi 2025’te artıyor ve dünya hükümetlerinin onları korumak ya da basın özgürlüğünün temel ilkelerini savunmak için neredeyse hiçbir şey yapmaması utanç verici. Eleştirel sesleri susturmaya yönelik doğrudan hedef almalar, baskılar ve kamu yararına ilişkin konularda anlatıyı kontrol etme çabaları görüyoruz.”
Pradalié, dünyanın gazetecilere yönelik saldırılar karşısında “uyanması” gerektiğini belirterek, kamuoyunun çoğulcu ve bağımsız bilgiye erişim hakkının giderek daha fazla tehdit altında olduğunu kaydetti.
Gazetecilerin güvenliği için uluslararası bağlayıcı bir mekanizmanın artık zorunlu hale geldiğini söyleyen Pradalié, Birleşmiş Milletler üyesi devletlere gecikmeden harekete geçme çağrısında bulundu:
“Gazetecilerin güvenliği ve korunmasına adanmış uluslararası bir aracın kabul edilmesinin zamanı geldi, hatta çoktan geçti. Tüm BM üye ülkelerini bir an önce bu hedef doğrultusunda adım atmaya çağırıyoruz.”
Pradalié, “herkesin tam bilgiye erişmeyi hak ettiğini” vurgulayarak gazetecilere yönelik saldırıların cezasız kalmaması gerektiğini söyledi.
