Kürt siyasetinin son yirmi yılına damga vuran isimlerden biri olan Dr. Berhem Salih, yerel yönetimlerden uluslararası diplomasiye uzanan etkileyici kariyeriyle dikkat çekiyor. Ilımlı duruşu ve geniş uluslararası ilişkileriyle tanınan Salih, son olarak Birleşmiş Milletler nezdinde üstlendiği kritik görevle gündemde.
Dr. Berhem Salih, mühendislik eğitimiyle başlayan kariyerini Irak Cumhurbaşkanlığına kadar taşımış, bugün ise uluslararası diplomasinin en üst kademelerinde görev alan bir isim. İşte hapis yıllarından suikast girişimlerine, akademik atılımlardan uluslararası görevlere Berhem Salih’in hayat hikayesi.
İlk yıllar, hapis ve akademik başarı
Berhem Ahmed Salih, 12 Eylül 1960’ta Süleymaniye’de doğdu. Siyasi hayatı henüz 16 yaşındayken (1976) Kürdistan Yurtseverler Birliği’ne (KYB) katılmasıyla başladı. 1979 yılında, Baas rejimi tarafından Kürt özgürlük hareketine katıldığı gerekçesiyle iki kez tutuklandı ve Kerkük’te 43 gün boyunca ağır sorgu koşullarında hapis yattı.
Hapisten çıktıktan sonra eğitimine odaklanan Salih, lise sınavlarında Kürdistan Bölgesi genelinde birinci, Irak genelinde ise üçüncü olarak büyük bir başarıya imza attı. Güvenlik baskıları nedeniyle ülkeyi terk ederek İngiltere’ye sığındı. Burada eğitimine devam etti:
Lisans: Cardiff Üniversitesi, İnşaat Mühendisliği ve Mimarlık (1983).
Doktora: Liverpool Üniversitesi, Genel Mühendislikte İstatistik ve Bilgisayar Uygulamaları (1987).
Siyasi yükseliş ve hükümet görevleri
Salih, 1980’lerde KYB’nin Londra temsilcisi, 1992’den sonra ise Washington temsilcisi olarak görev yaparak Kürt davasını Batı dünyasına anlatan en önemli diplomatik seslerden biri oldu.
Üstlendiği kritik görevler:
Kürdistan Bölgesi Başbakanlığı: 2001-2004 ve 2009-2012 yılları arasında Kürdistan Bölgesi Başbakanlığı yaptı.
Irak Başbakan Yardımcılığı: Saddam rejiminin devrilmesinin ardından 2004’te Geçici Hükümet’te Başbakan Yardımcısı, 2005’te Planlama Bakanı ve 2006-2009 yılları arasında Nuri el-Maliki hükümetinde Başbakan Yardımcısı olarak görev aldı.
Cumhurbaşkanlığı (2018-2022): 2 Ekim 2018’de Irak’ın 8. Cumhurbaşkanı seçildi ve bu görevi 13 Ekim 2022’ye kadar sürdürdü.
Suikast girişimi
Berhem Salih, siyasi kariyeri boyunca pek çok tehlikeyle karşılaştı. Bunların en ciddisi 2 Nisan 2002 tarihinde gerçekleşti. Ensarul İslam (Ansar al-Islam) örgütü tarafından düzenlenen suikast girişiminden yara almadan kurtulmayı başardı.
Eleştiriler ve siyasi dönüşümler
2018 yılında Cumhurbaşkanlığına adaylığı açıklandığında sosyal medyada karışık tepkilerle karşılaştı. Özellikle kurduğu “Demokrasi ve Adalet Koalisyonu” ile mevcut düzene ve yolsuzluklara yönelik sert eleştiriler getirdikten sonra, tekrar KYB saflarına dönerek Cumhurbaşkanı adayı olması bazı çevrelerce “fırsatçılık” olarak nitelendirildi. Ancak destekçileri, onun uluslararası tecrübesinin Bağdat’taki istikrar için en iyi seçenek olduğunu savundu.
Birleşmiş Milletler’de tarihi görev
Salih’in kariyerindeki en yeni ve küresel adım, 11 Aralık 2025 tarihinde atıldı. Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiseri (UNHCR) olarak atanan Salih, 1 Ocak 2026 itibarıyla görevine başlayacak. Bu atama, genellikle Avrupalıların üstlendiği bu makama ilk kez iltica geçmişi olan Kürt bir liderin gelmesi açısından tarihi bir önem taşıyor.
Sosyal ve Akademik Miras
Siyasetin dışında eğitime büyük önem veren Salih, Süleymaniye Amerikan Üniversitesi’nin (AUIS) kurucusudur. Ayrıca “Vaidun” ve “Hiwa” projeleri aracılığıyla Irak genelindeki yetenekli öğrencilere burs ve destek sağlayan “Irak Forumu”nun başkanlığını yürütmektedir.
Özel hayatı
Kadın hakları aktivisti ve bitki çeşitliliği uzmanı Dr. Serbax Salih ile evli olan Berhem Salih, iki çocuk babasıdır. Kürtçe, Arapça ve İngilizceyi akıcı bir şekilde konuşmaktadır.
BM Mülteciler Yüksek Komiseri Berhem Salih: Mültecilik geçici olmalı, kalıcı bir kader değil
