DEM Parti Diyarbakır Milletvekili Sevilay Çelenk, çocuk yoksulluğu ve çocuk işçiliğini Meclis gündemine taşıdı.
Milli Eğitim Bakanı Yusuf Tekin’in yanıtlaması istemiyle soru önergesi veren Çelenk, “Çocuklara okulda ücretsiz yemek ve süt desteği sağlanmalı. Her 10 çocuktan 4’ü yoksulluk ve sosyal dışlanma riski altında, çocuğun yeri tarla, fabrika ya da atölyeler değil, okuldur” dedi.
Çelenk’in önergesinde, İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Meclisi (İSİG) verilerine göre yalnızca 2024 yılında 14 yaş ve altı 22, 15-17 yaş arası 46 çocuğun çalışırken yaşamını yitirdiği hatırlatıldı. 2025’in ilk dört ayında ise en az 19 çocuğun iş cinayetlerinde hayatını kaybettiği belirtildi.
Son örneklerden biri Mersin’in Akdeniz ilçesinde yaşandı. Sanayide çalışan 16 yaşındaki Emir Kılınç, tamiri yapılan TIR’ın çarpması sonucu yaşamını yitirdi. Emir’in babası, “Oğlum 16 yıl yaşadı, 8 yılı sanayide geçti” sözleriyle çocuk emeği sömürüsünün durumunu dile getirmişti.
Çelenk, özellikle Mesleki Eğitim Merkezi (MESEM) programı kapsamında iş cinayetlerinde yaşamını yitiren çocuk sayısındaki artışa dikkat çekerek, “Bu durum, çocuk yoksulluğu ile çocuk emeği sömürüsü arasındaki doğrudan bağlantıyı açıkça ortaya koyuyor” dedi.
‘5 çocuktan 1’i aç okula gidiyor’
Çelenk, OECD’nin “Hayat Nasıl 2024” raporuna göre Türkiye’de her 5 çocuktan 1’inin okula aç gittiğini hatırlattı. TÜİK verilerine göre hanelerin yüzde 21,2’si yoksulluk sınırının altında yaşarken, geniş ailelerde bu oran yüzde 26,9’a yükseliyor.
Ankara Tabip Odası’nın 2025 verilerine göre ise 2018’de 122 bin 489 olan ailesi yanında temel ihtiyaçları karşılanamayan çocuk sayısı, 2025’in ilk yarısında 171 bin 895’e çıktı. Bu artış son 7 yılda yüzde 40’a ulaştı.
Çelenk, “Yetersiz beslenme; büyüme geriliği, bağışıklık zayıflığı, vitamin ve mineral eksiklikleri, kansızlık ve öğrenme güçlüğü gibi sorunlara yol açıyor. Bu yalnızca sağlık hakkını değil, aynı zamanda eğitim hakkını da ihlal ediyor” diye konuştu.
‘Ücretsiz yemek ve süt desteği sağlanmalı’
Okullar açılmadan önce acil tedbirlerin alınması gerektiğini vurgulayan Çelenk, Milli Eğitim Bakanlığı’na çağrıda bulundu:
-
Tüm eğitim kurumlarında kalori değerleri hesaplanarak en az bir öğün sağlıklı ve ücretsiz yemek sağlanmalı.
-
Gelişme çağındaki tüm çocuklara ücretsiz süt desteği hayata geçirilmeli.
“Çocuğun yeri tarla, fabrika ya da atölyeler değil, okuldur. Çocuğun işçisi olmaz” diyen Çelenk, devletin çocuk yoksulluğunu önlemeye ve eğitim hakkını güvence altına almaya yönelik politikaları ertelemeden hayata geçirmesi gerektiğini söyledi.
Bakan Tekin’e yöneltilen sorular
Çelenk’in soru önergesinde Millî Eğitim Bakanı Yusuf Tekin’den yanıtlaması istenen başlıca sorular şunlar oldu:
- 2024-2025 eğitim-öğretim yılında yoksulluk nedeniyle okulu bırakmak zorunda kalan çocukların sayısı nedir? Bu çocukların yaş, cinsiyet ve bölgesel dağılımına ilişkin veriler kamuoyu ile paylaşılmakta mıdır?
- Bakanlığınız, çocuk yoksulluğunun eğitim hakkı üzerindeki etkilerini ortaya koyan düzenli ve kapsamlı bir çalışma yürütmekte midir? Varsa bu çalışmanın sonuçları nelerdir?
- Okulların açılmasına sayılı günler kala, tüm eğitim kurumlarında en az bir öğün sağlıklı ve ücretsiz yemek sağlanmasına yönelik herhangi bir program veya hazırlık yapılmakta mıdır? Bu konuda pilot uygulama planı var mıdır?
- Gelişme çağındaki tüm çocuklara ücretsiz süt desteği verilmesi yönünde Bakanlığınızın yürüttüğü veya planladığı bir çalışma mevcut mudur? Bu konuda ayrılan bütçe veya öngörülen hedef nedir?
- Mesleki Eğitim Merkezi (MESEM) programı kapsamında çalışırken iş kazalarına maruz kalan çocuklara ilişkin olarak Bakanlığınızın elinde bulunan veriler nelerdir? Bu programda bugüne kadar kaç çocuk iş kazası geçirmiş, kaçı ağır yaralanmış ve kaçı hayatını kaybetmiştir?
- Ayrıca MESEM kapsamında çalıştırılan çocukların kaçının eğitimini yarıda bırakarak okuldan koptuğuna dair güncel veriler mevcut mudur? (MA)
