Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetimi Dış İlişkiler Sorumlusu İlham Ahmed, Londra’da yayımlanan El Mecelle dergisine üç bölümlük bir röportaj verdi.
Röportajda, Şam yönetimi Dışişleri Bakanı Esad el-Şeybani ile Ağustos ayında yapılan görüşmelerin detayları ve iki taraf arasındaki anlaşmazlık noktaları ele alındı.
Röportajda ayrıca, ABD Başkanı Donald Trump’ın Suriye Özel Temsilcisi Tom Barrack’ın Suriye’deki rolü, ABD Merkez Kuvvetler Komutanlığı (CENTCOM) Komutanı Brad Cooper’ın Kamışlo ve Şam ziyareti, Ahmed Şara ile görüşmesi ve Suriye’deki mutabakat sürecinde Türkiye’nin rolüne değinildi.
21 Eylül 2025’te Londra’da gerçekleşen ve üç bölüm halinde yayımlanacak olan röportajın ilk bölümünde İlham Ahmed, Şam yönetimiyle en önemli iki anlaşmazlık noktasının merkeziyetçilik-ademi merkeziyetçilik modelleri üzerindeki tartışma ve yeni Suriye ordusuna SDG’nin entegrasyon şekli olduğunu belirtti.
‘Mazlum Abdi’ye Genelkurmay Başkanlığı teklifi geldi’
Bu noktada İlham Ahmed, SDG Genel Komutanı Mazlum Abdi’ye -ya da herhangi bir SDG yöneticisine- gelen Savunma Bakanlığı ya da Genelkurmay Başkanlığı tekliflerini açıkladı.
“İdari sistem, askeri sistem veya askeri entegrasyon konusunda mutabakatlar olması gerekiyor” diyen İlham Ahmed, SDG personel sayısını -12/13 bini kadın savunma gücü olmak üzere- yaklaşık 100 bin olarak ifade etti.
‘Entegrasyon sürecinin doğrudan değil, kademeli olması gerekiyor’
İlham Ahmed, “Anayasa bildirgesine göre, ordu kolordulardan oluştuğu için kolordu olabilir. Elbette ortak tümenler olacak. Ortak komiteler olacak. Hâlâ geçiş aşamasında olduğumuz göz önüne alındığında, entegrasyon sürecinin doğrudan değil, kademeli olması gerekiyor” dedi
İlham Ahmed röportajda ayrıca, Suriye’de merkezi olmayan bir sisteme olan ihtiyacı yineledi ve bunun geçiş aşaması ve önceki rejimlerin merkezileşme politikalarının aşılması için gerekli olduğunu belirtti.
İlham Ahmed, ademi merkeziyetçiliğin yalnızca Suriye’nin birliğini korumak için değil, aynı zamanda tüm Suriyeliler için yerel kimlikleri korumak, siyasi özgürlükleri ve kalkınmayı sağlamak için hayati önem taşıdığını vurguladı.
‘Ademi merkeziyetçi bir sisteme ihtiyacımız var’
İlham Ahmed, “Özellikle bu geçiş döneminde Suriye’nin birliğini korumak, aidiyetleri ve kültürleri ne olursa olsun tüm Suriyelilere güvence sağlamak ve önceki rejimin deneyimlerinden dersler çıkarmak için çok gerekli olan ademi merkeziyetçi bir sisteme ihtiyacımız var” ifadelerini kullandı.
Ağustos ayında Şeybani ile görüşmesine dair detayları aktaran İlham Ahmed, “Esas itibariyle, aramızda müzakere edilen konular ve özellikle sorunlu maddeler olmak üzere, çözülmesi gereken birçok konuda görüşleri yakınlaştırmayı amaçlayan toplantılardı” diye belirtti.
İlham Ahmed, bu toplantıların geleceğine dair de, “Uzmanlaşmış teknik komiteler arasında kapsamlı diyaloglar ve toplantılar yapılması ve bu komitelerde her iki tarafın vizyonlarının tartışılması öngörülüyor” ifadelerini kullandı.
İlham Ahmed, Şam’dan yanıt gelmemesi nedeniyle gerçekleşmeyen, çözülmemiş konuları ele almak üzere uzmanlaşmış komiteler oluşturulmasına yönelik ön anlaşmaya rağmen, Şam’ın bu konuda hala net bir vizyona sahip olmadığını söyledi.
İlham Ahmed Şam yönetimiyle yaptığı görüşmelerde, yetkilerin merkezi ve eyalet yetkilileri arasında dağıtılmasını da içeren merkezi olmayan bir sistem için net bir vizyon sunduğunu açıkladı.
Teklifte ayrıca, bir mecliste yerel halkı, diğer mecliste ise valilikleri temsil eden iki meclisli bir parlamentonun yanı sıra anadilde eğitim ve karar alma pozisyonlarında kadınların siyasi temsiline ilişkin garantiler de öngörülüyor.
Ahmed Şara’nın New York’taki BM ziyaretinden önce uzman komitelerin toplanması gerektiğini ancak toplantıların yapılmadığını ve Kuzey-Doğu Suriye’nin davet edilmediğini kaydeden İlham Ahmed, bu yönde devam eden çabaları vurguladı ve diyaloğun kapsamlı bir mutabakata ulaşmanın en iyi yolu olmaya devam ettiğini yineledi.
İlham Ahmed, Şam geçici yönetimi Başkanı Ahmed Şara’ya atfedilen açıklamada, Aralık ayına kadar mutabakat sağlanamaması halinde Ankara’nın askeri harekâtının söz konusu olacağına dair ihtimali de değerlendirdi.
Ahmed Şara’nın böyle bir açıklama yaptığından emin olmadığını belirten İlham Ahmed, bu yönde bir saldırıyı ihtimal dahilinde görmediğini ifade ederek “Hemen, yani bir yıl içinde her şeyin bitmesi veya tamamen çözülmesi gerekiyor, bu da hayal ürünü. Ancak elbette, diyalog kanalları açık olduğu ve mutabakat sağlamak için ciddi girişimlerde bulunulduğu sürece, bu çabalar kesinlikle meyvesini verecektir. “ diye konuştu.
