Dünya genelinde “m çiçeği” olarak bilinen Mpox virüsünün hızla yayılması, küresel bir endişe yaratıyor. Demokratik Kongo Cumhuriyeti’nde yılın başından bu yana 16 bin 700 vaka tespit edildi ve 570’den fazla kişinin yaşamını yitirdiği belirtildi. Hastalığın son olarak Tayland, Filipinler ve İsveç’te görülmesinin ardından, Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), 15 Ağustos’ta Afrika’da yayılmaya devam eden virüs nedeniyle “küresel acil durum” ilan etti. Türkiye’de ise Sakarya’da, Senegal uyruklu bir kişinin virüs şüphesiyle karantinaya alındığı iddiaları Sağlık Bakanlığı tarafından yalanlandı.
İstanbul Tabip Odası (İTO) İnsan Hakları Komisyonu üyesi doktor Cegerxwin Polat, virüsün kaynağı, hangi yollarla bulaştığı ve alınması gereken önlemlere dair konuştu.
Bulaş yolları ve Türkiye’de son durum
1958 yılında maymun kolonilerinde yapılan bir araştırmada, virüsün bir maymunda bulunması nedeniyle “Maymun Çiçeği” olarak adlandırıldığını belirten Dr. Cegerxwin Polat, virüsün hayvan kaynaklı (zoonotik) olduğunu söyledi. Virüsün kemirgen hayvanların ısırmasıyla insanlara bulaştığını belirten Polat, bulaşmanın nedeninin insanların yemek alışkanlıklarıyla ilgili olmadığının altını çizdi. Polat, Mpox virüsünün 2022 yılından bu yana dünya gündeminde olduğunu, ancak son dönemde yayılması nedeniyle acil sağlık durumu ilan edildiğini ifade etti. Bu süreçte Türkiye’de 12 vaka bildirildiğini ve bu vakaların DSÖ kayıtlarına geçtiğini belirten Polat, o dönemdeki varyantın çok yayılma eğilimi göstermediğini ve olayın sönümlendiğini söyledi.
Virüsün yeniden yayılma nedeni ne?
Virüsün neden yeniden gündeme geldiğine dair açıklamalarda bulunan Polat, “O dönemde ‘Mpox klad 12’ sorumluydu, şimdi ise ‘klad 1A’ varyantı enfeksiyondan sorumlu olarak yeni bir salgın ve süreç yaşanmasına neden oldu. DSÖ, bu tür salgınları izler, yayılma yollarıyla ilgili tespitler yapar. Bu virüsün başka ülkelerde ve kıtalarda yayılmaya başlaması, özellikle Demokratik Kongo Cumhuriyeti’nde bildirilen vakalardaki ölüm oranlarının yüzde 10’u aşmasıyla bir halk sağlığı acil durumu ilan edildi ve virüs yeniden gündemimize girdi” dedi.
Virüsün belirtileri neler?
Polat, belirtilerin yüksek ateşle başladığını ve hastalığın kuluçka döneminin 2 ila 9 gün sürdüğünü, ancak bu sürenin 21 güne kadar uzayabileceğini ifade etti. “Baş ağrısı, halsizlik, bulantı, kusma gibi semptomlarla ortaya çıkıyor. Bu belirtiler, herhangi bir gribal enfeksiyonda da görülebilecek şeyler. Hastalık ortaya çıkmadan önce veya hastalık başladıktan sonra bunun Mpox virüsü olup olmadığını anlamak zor” diyen Polat, bu bilinmezliğin virüsün yayılması için bir zemin oluşturduğunu belirtti. Polat, hastalığın ilerleyen günlerinde makülopapüler dediğimiz döküntülerin ortaya çıktığını ve bu döküntülerin içinde virüs yüklü sıvılar bulunduğunu, bu sıvıların bulaşmaya neden olabileceğini söyledi.
Virüs nasıl bulaşıyor?
Mpox virüsünün Koronavirüs (Covid-19) gibi bulaşıcı ve viral bir enfeksiyon olduğuna dikkat çeken Polat, hastalığın solunum yolu başta olmak üzere birçok yolla bulaşabileceğini belirtti. Polat, hastalığın ortak kullanılan kıyafetler, havlular, hijyen kurallarına dikkat edilmeyen tuvalet ortamları, cinsel ilişki, yakın temas, öpüşme ve fiziksel temas gibi yollarla bulaşabildiğini ifade etti. Polat, Mpox virüsünün çok çeşitli bulaşma yolları olduğunu ve bu nedenle DSÖ’nün endişe duyduğunu, bu durumun acil sağlık durumu ilan edilmesine neden olduğunu vurguladı.
Polat, 1980’li yıllardan önce doğmuş olanların çiçek aşısı olduğunu ve bu aşının Mpox’a karşı yüzde 85 oranında koruma sağladığını belirtti. “Aslında Mpox virüsünün aşısı var ve bu yönüyle Covid-19’dan daha avantajlıyız. 2019’da Amerika tarafından geliştirilen bir aşı mevcut ve bu aşı, bir ay arayla iki doz yapılabiliyor. Aşının koruyuculuğu yüzde 90’ın üzerinde” diyen Polat, Türkiye’nin bu hastalığa karşı alması gereken önlemleri sıraladı. Polat, Türk Hava Yolları’nın (THY) 50 Afrika ülkesine uçuşları bulunduğunu ve bu uçuşların dikkatle izlenmesi gerektiğini belirtti. Polat, toplu taşıma ve hava yolu ulaşımında ciddi önlemler alınması gerektiğini, kalabalık ve havasız ortamlarda maske kullanımının önemine dikkat çekti. Polat, Covid-19 döneminde alınan sert önlemler kadar olmasa da, Mpox’un bulaşıcılığını kontrol altına almak için bazı tedbirlerin alınması gerektiğini ifade etti. (MA)
