Moskova Üniversitesi Öğretim Üyesi İkbal Dürre, İlke TV’de Dilek Odabaş’ın sunduğu ‘Konuşma Zamanı’ programına konuk oldu. Programda Şam rejiminin çöküşü, Suriye’nin geleceği ve bölgesel dinamikler ele alındı. İkbal Dürre, sürecin hızlı gelişimine ve uluslararası aktörlerin etkisine dair açıklamalarda bulundu.
İkbal Dürre, Şam rejiminin düşüş sürecine ilişkin, “Bu kadar çabuk ele geçirileceğini beklemiyordum ama artık yola çıkıldıktan sonra ve Halep düştükten sonra Şam’ın düşeceği belli olmuştu. Ancak bu kadar çabuk gelişmeyi herhalde kimse beklemiyordu” dedi. Dürre, Heyet Tahrir Şam (HTŞ) ve diğer grupların bu süreçteki rollerine de değinerek, “Bu saatten sonraki gelişmeler, hem bu hareketi düzenleyen grupların iç çelişkilerinin ne yönde gelişeceğine hem de YPG ve SDG ile ilişkilerin nasıl şekilleneceğine bağlı” ifadelerini kullandı.
‘İsrail’in tavrı belirleyici olacak’
Dürre, Suriye’deki gelişmelerin İsrail’in tavrından da etkileneceğini belirterek, “İsrail, Golan Tepeleri’ni bizimdir diyerek 300’den fazla hedefi vurdu. En son Suriye donanmasını imha ettiklerini açıkladılar. Bu hamleler, İsrail’in bölgedeki oluşuma güvenmediğini ve potansiyel bir askeri tehdit olarak gördüğünü gösteriyor” dedi
‘Suriye’nin geleceği önümüzdeki günlerde netleşecek’
Trump dönemine işaret eden Dürre, “Şu ana kadar olanlar üzerinden kesin bir öngörüde bulunmak zor. Ancak önümüzdeki süreçte sahadaki gelişmeler, Suriye’nin geleceğiyle ilgili daha net çıkarımlar yapmamızı sağlayacak” dedi.
Rusya’nın Suriye’den çekilmesi dengeleri nasıl değiştirecek?
Rusya’nın Suriye’den çekilme olasılığına ve bölgesel dinamiklere dair önemli değerlendirmelerde bulundu. Dürre, Rusya’nın bu hamlesinin yalnızca Suriye değil, Orta Doğu ve Afrika’daki etkilerine de dikkat çekti.
Rusya’nın bölgeden çekilmesini de değerlendiren Dürre, “Rusya’nın gitmesiyle Türkiye, bölgede ABD ile baş başa kaldı. Bu durum, Ankara-Washington ilişkilerinde bir kırılma noktasına yol açabilir. Türkiye, artık Rusya’nın dengeleyici etkisinden yoksun” şeklinde konuştu.
‘Rusya’nın çekilmesi Orta Doğu ve Afrika’yı etkileyebilir’
Dürre, Rusya’nın Suriye’deki üslerini korumasının beklendiğini ancak bu üslerin korunması için yeterli güce sahip olup olmadığının belirsiz olduğunu ifade etti. “Rusya’nın Suriye’den çekilmesi sadece Suriye’den değil, Afrika’dan da çekilmesi anlamına gelebilir. Çünkü Suriye’deki üsler, Rusya’nın Afrika’daki varlığı için lojistik açıdan hayati öneme sahip” dedi.
Rusya’nın Orta Doğu’dan tamamen çekilmesinin sürpriz olmayacağını vurgulayan Dürre, “Rusya’nın çekilmesi, İran’la ilişkilerini de zor bir hale getirir. Aynı zamanda Akdeniz’deki varlığı ve Körfez’e inme projesi gibi stratejik planlarının geleceği belirsizleşir” diye ekledi.
‘Rusya’nın tavrı Suriye’nin geleceğini belirleyecek’
Dürre, Rusya’nın Suriye’deki rolünün, ülkenin geleceği üzerinde büyük bir etkiye sahip olduğunu ifade etti. “Rusya, Ukrayna’da vaat edilen kazanımları elde etmiş ya da Batı ile yeniden entegre edilme sözü almış olabilir. Bu tür stratejik değişimler, Suriye’nin geleceği ve bölgedeki güç dengeleri açısından belirleyici olacak” dedi.
‘Hipersonik füzelerle yeni güvenlik konsepti’
Dürre, Rusya’nın Suriye’den çekilme kararını, hipersonik füzeler ve nükleer silahlara dayalı yeni bir güvenlik konseptiyle açıklayabileceğini belirtti. “Rusya, NATO’nun bölgedeki askeri gücüyle karşılaştırıldığında donanma ve uçaklarıyla etkin olamaz. Ancak hipersonik füzelerle bu dengeyi sağlayabileceğini düşünüyor olabilir” dedi.
‘Esad rejimi içten çökmüş’
Dürre, Esad rejiminin içinde bulunduğu durumla ilgili örnekler verdi. “Rus askerleri, Suriye askerlerinin kaçışını eleştiriyor. Demoralize olmuş bir ordu var, 300 bin kişiden 150 bine düşmüş ve çok düşük maaşlarla çalışıyorlar. Esad ise bu durumda maaşlara yüzde elli zam yaparak durumu kurtarmaya çalıştı” ifadelerini kullandı.
🔴HTŞ’nin Şam yönetimini devirmesinin ardından Suriye ordusu mensuplarının kaçtığı anlar Rus askerleri tarafından görüntülendi pic.twitter.com/chdwlgTG54
— İlke TV (@ilketvcomtr) December 10, 2024
Hapishanelerden gelen görüntülere de değinen Dürre, “Bu görüntüler yeni değil, 50 yıldır var. Hukukun ve adaletin olmadığı düzenler, önce milyonlarca mültecinin kaçışına, sonra liderin kendi ülkesinden kaçmasına yol açar” dedi.
