Bilim insanları, ağır metal kirliliği izlerinin Antik Yunan’a kadar uzandığını keşfetti. Arkeologlar, insan kaynaklı en eski kurşun kirliliği izlerinin yaklaşık 5 bin 200 yıl önce Ege Denizi bölgesinde başladığını belirledi.
Hakemli dergi Communications Earth & Environment’ta yayımlanan bu bulgular, insanların çevreyi kurşunla kirletmeye daha önce düşünüldüğünden 1200 yıl önce başladığını ortaya koyuyor. Ayrıca, kurşun kirliliğinde önemli bir artış, yaklaşık 2 bin 150 yıl önce, Roma İmparatorluğu’nun Ege bölgesine yayılmasıyla gözlemlendi.
Çalışmada, bilim insanları Ege Denizi’nden alınan deniz tortusu çekirdekleriyle, Yunanistan’ın kuzeydoğusundaki Tenaghi Philippon torfluk alanından alınan bir tortu çekirdeğinin kurşun içeriğini inceledi. Daha sonra, bu çekirdeklerin polen ve spor içerikleri analiz edilerek, bölgedeki ekosistemlerin o dönemin sosyal ve kültürel değişimlerinden nasıl etkilendiği araştırıldı.
Çalışmada analiz edilen tortu çekirdeklerinin haritası (Andreas Koutsodendris ve ekip arkadaşları)
Tenaghi Philippon’dan alınan örnek, yaklaşık 5 bin 200 yıl öncesine tarihleniyor ve bu, insan kaynaklı kurşun kirliliğinin kayıtlarda tespit edilen en eski örneği. Bu bulgu, Balkan Yarımadası’ndaki torfluklardan alınan örneklerdeki kurşun kirliliği şüphelerinin 1200 yıl öncesine dayanmasıyla çelişiyor.
Araştırma, aynı zamanda yaklaşık 2 bin 150 yıl önce, bitki örtüsünde değişiklikler ve kurşun kirliliğinde bir artış yaşandığını da ortaya koyuyor. Bu değişim, Roma İmparatorluğu’nun Ege bölgesine yayılmaya başladığı dönemde gerçekleşmiş olabilir. Araştırmacılar, “Bu dönemdeki kurşun kirliliği artışı, Roma İmparatorluğu’nun bölgedeki genişlemesiyle bağlantılı” diyor.
Roma’nın bu dönemdeki genişlemesiyle, altın, gümüş ve diğer metallerin madenciliği önemli bir artış gösterdi. Yunan bölgelerinin Roma İmparatorluğu’na dahil olması, yeni yöneticilere doğal kaynakları sömürme fırsatı sundu ve bu da madenlerin yoğun bir şekilde işletilmesine yol açtı.
Çalışma, kurşun içeriğinin Roma ve Bizans İmparatorlukları’nın ilk yarısı boyunca yüksek seviyelerde devam ettiğini gösteriyor. Ayrıca, deniz tortusu çekirdeklerinde bulunan kurşun, deniz ortamındaki en eski olası kirlilik izini oluşturuyor.
Araştırmacılar, “Deniz kirliliğinin ilk ortaya çıkışı, ormansızlaşma ve tarımsal genişleme ile aynı döneme denk geliyor. Bu durum, Antik Yunan’ın Helenistik ve Roma dönemlerinde, paraya dayalı gelişmiş toplumlarla bağlantılı olarak, insanların ekosistemler üzerindeki büyük etkisini gözler önüne seriyor” diyor. (Independent Türkçe)
