İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığınca başlatılan soruşturmalar kapsamında, İstanbul Büyükşehir Belediye (İBB) Başkanı Ekrem İmamoğlu ile birlikte toplam 106 kişi hakkında gözaltı kararı verilmesi sonrası sosyal medya platformlarına erişimde yaşanan aksaklıklar bugün de devam etti. İstanbul’da kullanıcılar, Instagram, X (Twitter), YouTube, TikTok ve WhatsApp gibi popüler uygulamalara bağlanmakta zorluk çekiyor.
Özellikle YouTube ve TikTok’ta video yükleme ve izleme konusunda sıkıntılar yaşanırken, WhatsApp kullanıcıları mesaj göndermede ve görüntülü arama yapmada sorunlarla karşılaştıklarını belirtiyor.
Konuya ilişkin resmi makamlardan henüz bir açıklama gelmezken, erişim sorununun neden kaynaklandığı konusunda da bir açıklama yapılmadı.
İfade Özgürlüğü Derneği’nden Prof. Dr. Yaman Akdeniz X hesabından yaptığı paylaşımda, sosyal medya platformlarına bant daraltma yaptırımının sürdüğünü belirtti. Akdeniz, sosyal medyaya getirilen erişim engelinin “keyfi bir müdahale” olduğunu belirterek uygulamayı eleştirdi.
Bant daraltma nedir?
Bant daraltma, internet sağlayıcılarının kullanıcıların belirli internet hizmetlerine erişim hızını yavaşlatması anlamına geliyor. Instagram, Twitter, YouTube gibi sosyal medya platformları, genellikle bu durumdan etkileniyor. Erişime engelli web sitelerini takip eden EngeeliWeb’in verdiği bigilere göre, dün başlayan ve bugün de devam eden bant daraltma uygulamasından X, YouTube, Instagram, Facebook, TikTok, Twitch, Telegram, Signal ve WhatsApp etkileniyor.
Erişim engelini Psiphon ile aşın
DW Türkçe’nin haberine göre sosyal medyaya uygulanan erişim engellerini güvenilir ve ücretsiz bir VPN uygulaması olan Psiphon’u indirerek aşabilirsiniz. Psiphon’u kullanmak için dw-n@psiphon3.com adresine boş bir e-posta atmanız yeterli. Bu adrese boş e-posta atan kullanıcılar, Psiphon indirmelerine olanak sağlayan bağlantıyı içeren bir yanıt e-posta elde ederek uygulamayı kullanabilir. Ayrıca Android ve Windows kullanıcıları Psiphon’udoğrudan indirerek kullanmaya başlayabilir.
VPN nedir?
VPN, İngilizce’de ‘virtual private network’, yani sanal özel ağ anlamına geliyor. Normal şartlarda kullandığımız cihazlar, internet servis sağlayıcımız aracılığıyla doğrudan internete bağlanırken VPN, cihazımız ile bir başka bilgisayar arasında güvenli bağlantı kurarak özel bir ağ oluşturuyor. Böylece bir başka cihazın internet bağlantısını kullanarak internete erişmiş oluyoruz. Bu sayede de kimliğimiz ve internet aktivitemiz gizli kalabiliyor.
VPN tam gizlilik sağlıyor mu?
VPN’ler masaüstü bilgisayarlarda, laptoplarda, tablet ve telefonlarda, genellikle kurumsal çalışma ortamlarında çalışanların ofis dışındayken ve uzaktan çalışırken özel işletim sistemlerine güvenli bir şekilde erişebilmesi için kullanılır. Ancak VPN’ler aynı zamanda kullanıcıların çevrimiçi aktivitelerini başka ülkelerdeki bilgisayarlara yönlendirerek devletlerin internet erişimine uyguladığı sansür ve kısıtlamaları aşmak için de etkili olabiliyor. Örneğin belli bir ülkede telif hakkı olmayan bir filme VPN aracılığıyla ulaşmak mümkün olabiliyor. Bazı ülkeler VPN sunucularını engellemeye çalışsa da devamlı yenileri ortaya çıktığı için erişimi tamamen kısmak çoğu zaman mümkün olamıyor. Diğer taraftan bazı VPN sunucuları, kullanıcılarının bilgilerini kaydettiği için tam gizlilik sağlanamayabiliyor. Ancak VPN, kullanıcıların IP adresini saklayarak gizliliği ve güvenliliği artırdığı için tercih ediliyor.
VPN nasıl kullanılır?
Bulunduğunuz yere ve cihazınızın türüne bağlı olarak kendiniz bir VPN sunucusu oluşturabilirsiniz. Ancak bunun en çok tercih edilen ve en pratik yolu VPN kullanılabilecek internet sitelerinde birine girip ya da uygulamalardan birini indirip kayıt olarak işlemcinize uygun sürümü indirmek olacaktır.
Bu sitelerin büyük çoğunluğu ücretli ancak bazıları ilk kez kullandığınızda bir süre deneme amaçlı sınırlı da olsa ücretsiz servis sağlıyor. Uygulamalar da kullanım sırasında ücret alabiliyor. Bazılarında da deneme süresinin sonunda para iadesi yapılabiliyor.
VPN’e kayıt olup bağlanma seçeneğine tıklandığında, kullanılan ağ, uzaktaki bir sunucu aracılığıyla yeniden yönlendirilerek IP adresini gizler. Cihaz, bağlandığı VPN ile aynı yerel ağda olduğunu algılar. Böylece coğrafi olarak engellenmiş internet sitelerine erişim mümkün hale gelir. İnternet servis sağlayıcısı da, hangi internet sitelerinin ziyaret edildiğini tespit edemez. (Kaynak: DW Türkçe/BBC Türkçe)
