Güney Kore’de Anayasa Mahkemesi, 3 Aralık 2024’te ülkede sıkıyönetim kararı alan Devlet Başkanı Yoon Suk Yeol’un azledilmesini oybirliğiyle onayladı. Mahkeme, Yoon’un sıkıyönetim kararının Anayasa’ya aykırı olduğuna karar verdi.
Kararda, ayrıca Yoon’un sıkıyönetim ilanının ardından, kararın reddedilmesini önlemek üzere Ulusal Meclise asker yollayarak kanunları ihlal ettiği vurgulandı.
Vekil Başyargıç Moon, “Müdafinin (Yoon) kanunları ihlalinin sonuçlarının ağırlığı ve anayasal düzene olumsuz etkileri göz önüne alındığında, onu görevden alarak anayasayı korumanın sağlayacağı fayda, bir devlet başkanının görevden almanın sebep olacağı ulusal kayıplardan katbekat fazladır.” ifadesini kullandı.
Böylece Anayasa Mahkemesi, Ulusal Meclisin azil istemini kabul ederek Yoon’un sıkıyönetim ilanı nedeniyle görevden alınmasını onayladı.
Bu karar, Yoon’un derhal görevden alınması anlamına geliyor.
Erken seçim
Ülke, yeni bir devlet başkanı seçmek için önümüzdeki 60 gün içinde erken seçime gidecek. Yerel medyada yer alan haberlere göre, ülkenin geçici cumhurbaşkanı Han Duck-soo, kamu güvenliğini sağlamak için acil durum emri yayınladı. Yeni cumhurbaşkanı seçilene kadar ülkenin geçici lideri olarak görev yapmaya devam edecek Han, yönetiminin güvenlik ve diplomaside bir boşluk oluşmaması için güçlü bir güvenlik duruşu sergileyeceğini söyledi. Ülkede muhalefet, Yoon’un sıkıyönetim ilanını siyasi rakiplerini bastırmak için attığını öne sürerek azil sürecini başlatmıştı.
Yoon yanlıları tepki gösterdi, muhalifler kutlamalara başladı
Yoon’u devlet başkanlığına aday gösteren, iktidardaki Halkın Gücü Partisi (PPP), “kararı saygıyla kabul ettiklerini” bildirirken, ana muhalefetteki Demokratik Parti (DP) kararı “halkın zaferi” olarak niteledi.
Mahkemenin kararına Yoon yanlıları büyük bir öfkeyle tepki gösterdi. Destekçileri, kararı “kesinlikle kabul edilemez” olarak nitelendirirken, bazı protestocular mahkeme önünde yargıya yönelik sert eleştirilerde bulundu. Bir kadın, “Yargıçların hepsi yalancı!” diye bağırdı. Diğer yandan, Yoon’un azlini isteyen muhalif protestocular büyük bir coşku içinde kutlamalara başladı. Geçen Aralık ayından bu yana sıkıyönetim kararına ve Yoon’un politikalarına karşı protestolar düzenleyen gruplar, Anayasa Mahkemesi kararını bir zafer olarak gördüklerini belirtti.
Sıkıyönetim ilanı
Devlet Başkanı Yoon Suk Yeol, 3 Aralık 2024 gecesi televizyonda yaptığı konuşmada, “muhalefetin devlet karşıtı aktivitelere karıştığı” gerekçesiyle sıkıyönetim ilan etmiş ancak meclisin yaptığı oylamada bu kararın kaldırılması ve Bakanlar Kurulunda onaylanmasıyla geri adım atmıştı.
Ulusal Meclisin 14 Aralık 2024’te yaptığı oylamada azli istenen Yoon, Anayasa Mahkemesinin hakkında vereceği karara dek görevden geçici olarak uzaklaştırılmıştı. Azil davası dışında sıkıyönetim ilanı hakkında yürütülen adli soruşturma kapsamında 15 Ocak’ta gözaltına alınan Yoon, ülke tarihinde gözaltına alınan ilk devlet başkanı olmuştu. Yoon, Seul Batı Bölge Mahkemesinin kararıyla “ayaklanmaya liderlik etmek” ve “görevi kötüye kullanmak” suçlamasıyla 19 Ocak’ta tutuklanmış, Güney Kore Savcılığı 26 Ocak’ta Yoon hakkında bu suçlamalarla iddianame hazırlamıştı. Seul Merkez Bölge Mahkemesinin tutukluluğu iptal etmesi ve fiziksel gözaltı olmadan yargılanmasına izin vermesiyle Yoon, 8 Mart’ta serbest bırakılmıştı.
Azil süreci
Güney Kore’de devlet başkanının görevden alınması için Ulusal Meclise sunulan azil önergesinin, meclisin üçte ikisi tarafından onaylanması gerekiyor. Diğer siyasilerin azli için ise salt çoğunluk yeterli oluyor. Azil oylamasının ardından azil istemi, Anayasa Mahkemesine intikal ediyor. Azil sürecine ilişkin kanıtları dinleyip değerlendirmek üzere duruşma düzenleyen mahkemenin, azli istemini onaylamak veya reddetmek için 6 ay süresi bulunuyor. Mahkemedeki 9 yargıçtan 6’sının kararı onaylaması halinde lider görevden alınıyor. Mahkemede halen 8 yargıç görev yapıyor. Güney Kore Ulusal Meclisinin 14 Aralık’taki oylamasında nitelikli çoğunluk sağlanarak Yoon’un azli talep edilmişti. Anayasa Mahkemesinin yargılamanın ardından azline karar verdiği Yoon, 2017’de azledilen eski Devlet Başkanı Park Geun-hye’nin ardından bu şekilde görevden alınan ikinci devlet başkanı oldu.
