Irak Federal Kürdistan Bölgesi’nin 20 Ekim’de gerçekleşecek olan parlamento seçimlerine iki haftadan kısa bir süre kaldı. Irak Yüksek Seçim Komisyonu, seçim takviminin tamamlandığını ve seçim sürecine katılacak partilerin, ittifakların ve adayların belirlenen kurallara uymalarının önemini vurguladı.
ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Matthew Miller, seçimlerin şeffaflığını sağlamak için Irak Yüksek Seçim Komisyonu ile işbirliği yapacaklarını açıkladı.
Miller, özgür ve adil seçimlerin sağlanması adına her türlü desteği vereceklerinin taahhüdünü verdi. Bu, hem uluslararası gözlemcilerin rolünü artırmayı hem de yerel halkın güvenini sağlamayı amaçlıyor.
Yüksek Seçim Komisyonu, seçimler sırasında ortaya çıkabilecek şikayetlerin tarafsız bir şekilde değerlendirileceğini duyurdu. Komisyonun temel hedefi, seçim adaletini korumak ve her vatandaşın oylarının güvenliğini sağlamak olduğu belirtildi.
Seçim güvenliği
Bölgesel yönetimde güvenliğin sağlanması konusunda ABD Erbil Konsolosu Bitner, bağımsız gazetecilerle yaptığı toplantıda, çalışma koşullarının güvenliği ve gazetecilerin istihdamında dikkatli olunması gerektiğinin altını çizdi.
ABD’nin, tüm gazetecilerin sindirme, ayrımcılık veya taciz korkusu olmadan çalışabilecekleri bir ortam oluşturma konusundaki kararlılığını dile getirdi.
Bu tür toplantıların, medya özgürlüğünü teşvik etme ve gazetecilerin karşılaştığı zorluklar hakkında farkındalık yaratma açısından önemli olduğunu vurguladı.
Ayrıca, gazetecilere yönelik saldırıların kabul edilemez olduğunu ve bu konuda uluslararası işbirliğinin artırılması gerektiğini ifade eden Bitner, geçmişte gazetecilere karşı ciddi şiddet olaylarının yaşandığını da hatırlattı.
Seçimler en son 2018’te yapılmıştı
Irak Federal Kürdistan Bölgesi’nde 2022’den beri defalarca ertelenen yerel parlamento seçimi için en son 30 Eylül 2018’de sandık kurulmuştu. Daha önce 100’ü seçimle, 11’i ise azınlık kotasıyla gelen 111 üyeli parlamentonun sandalye sayısı Irak Yüksek Federal Mahkemesi kararıyla 100’e düşürüldü. 100 milletvekilinden 95’i seçilecek, 5’i ise azınlık kontenjanıyla meclise girecek.
Seçimlere bölgenin en güçlü iki partisi Kürdistan Demokrat Partisi (KDP) ve Kürdistan Yurtseverler Birliği’nin (KYB) yanısıra Kürdistan İslami Birliği (Yekgirtu), Irak Türkmen Cephesi (ITC) gibi partilerle, eski Irak Cumhurbaşkanı Celal Talabani’nin yeğeni Lahur Şeyh Cengi liderliğindeki Halk Cephesi ve Kürdistan Adalet Topluluğu’nun da (Komel) aralarında bulunduğu 136 listeden toplam bin 191 aday katılacak.
Irak Yüksek Bağımsız Seçim Komisyonu verilerine göre adayların 823’ü erkek, 368’i kadın.
Seçimleri, aralarında ABD, Rusya, Türkiye, Almanya, İngiltere’nin de bulunduğu 408 uluslararası gözlemci de izleyecek. Seçimlerde 2 milyon 899 bin 578 seçmen bin 431 sandıkta oy kullanacak.
IKBY’de her dört yılda bir yapılması gereken milletvekili seçimleri son olarak 30 Eylül 2018’de yapıldı.
Bir sonraki seçimin tarihi 1 Ekim 2022 olarak kararlaştırıldı. Ancak KDP ve YNK arasında, azınlık kotaları ile seçim yasası konularında baş gösteren anlaşmazlığa çözüm bulunamayınca seçimler 18 Kasım 2023’e ertelendi. Ancak taraflar arasındaki anlaşmazlık bir türlü çözülemedi. 2023’te de yapılamayan seçimler önce 25 Şubat 2024, daha sonra 10 Haziran 2024 tarihlerine ertelendi.
Bu sırada YNK, Irak Federal Mahkemesi’ne başvurarak, daha önce sadece KDP’ye verilen kotaların eşit dağıtılmasını istedi. YNK’nin talebini kabul eden mahkeme, azınlıklara ayrılan 11 sandalyeyi kaldırdı. KDP ve Türkmenler bu karara itiraz edince mahkeme parlamentoda bulunan 100 sandalyenin 5’ini azınlık kotası olarak belirledi. Mahkeme kararına göre KDP’nin güçlü olduğu Erbil’e 2, KYB’nin güçlü olduğu Süleymaniye’ye 2 azınlık kontenjanı verilirken, 1 sandalye de Duhok’ta Ermeni azınlığa verildi. Diğer 95 sandalye siyasi partilere verildi. Mahkemenin bu kararının KDP’nin elini zayıflattığı yorumları yapılıyor.
