Kadınların görünmeyen emeğini görünür kılmaya çalışan Kadın İşçi Derneği, 50 yaş üstü kadınların iş hayatında yaşadığı sorunlara dair hazırladığı raporunu açıkladı.
Birleşmiş Milletler 65 yaş üstünü yaşlı olarak kabul etmekte ancak kadın işçi yaşlı kadın olarak yaş sınırını 50’ye kadar indirdi. Nedenini araştırmanın editörü Helin Metin’e sorduk.
“Cinsiyet temelli yaş ayrımcılığının 40’lı yaşlarda başladığını gördük. Aynı zamanda istihdam alanlarında da 65 yaşındaki kadınlardan ziyade 50 yaş üzeri kadınların bulunduğunu gözlemledik. Bu kadınların da daha fazla problemle baş etmeye çalıştığını gözlemlemiş bulunduk. Daha fazla sorun alanını tespit edebilmek için yaşı bu aralığa indirmek durumunda kaldık”
Toplumda yaşlı kadınların genç işçiler kadar verimli olamayacağı algısının yaygın olduğunu belirten Metin, “Bu tip algılar kadınların emek alanından alıkoyuyor. Kesintili olarak ya da sigortasız katılmalarını doğuran bu algılar kadınların ilerleyen dönemde de emekli olmasını engelliyor” şeklinde konuştu.
Raporu hazırlarken 24 işçi ile görüşen araştırmacı Metin, yaşlı kadın işçilerin hem kadın olmanın hem de yaşlı olmanın kesişimsel sorunlarını yaşadığını belirtti. Rapor sunumunda Metin, kadınlarla yaptığı görüşme notlarını da paylaştı. Görüşme notlarında kadınların işsizliğin artışı nedeniyle sorunlara daha fazla katlanma eğiliminde olduğu belirtildi.
Emekli olduktan sonra 11 yıl sigortasız çalıştırılan Sevda isimli bir kadının neden şikayetçi olmadığı raporda şu şekilde yer aldı:
“Hiçbir yere başvurmadım çünkü elimde olan işi kaybetmekten korktum. Türkiye’de işsizlik de giderek artan bir sorun olmaya başlıyordu. Her zaman sorundu ama giderek büyüyor ve zorlaşıyor. Kirada oturuyorum, çocuğuma tek başıma bakıyorum. O sebepten şikayetçi olamadım.”
Görüşülen çoğu 50 yaş üstü kadın emekli olamamış, sigortasız çalıştırılmış kadınlar. Ancak emekli olduğu halde çalışmaya devam eden kadınlar da var. Bunca mobbing ve ayrımcılığa rağmen çalışılan kadınların en önemli gösterdiği neden ise emekli maaşları. Emekli maaşı ile geçinemeyen kadınlar tüm sıkıntılara rağmen iş hayatında tutunmaya çalışıyor ve çoğu sorunu görmezden gelmek ya da katlamak zorunda kalıyor.
Bu kapsamda konuşan kadınlar yaşadıklarını şu şekilde ifade etti:
“Emekli maaşıyla yaşamak çok zor. Bu sebepten çalışmaya devam ediyorsunuz zaten. İşte patronumun sigorta yapmamasının nedenlerinden biri de bu. Emekli maaşıyla geçinemeyeceğimi biliyor. Zorunda olduğunuz için bu kadar rahat davranabiliyorlar.”
“Vallahi ekmeği bile gidip fırından, askıda ekmek verir misiniz, diyorum. Çünkü ekmek param yok”
Kadınların yaşı ilerledikçe tacize uğramadığı algısının çok bilinen yanlışlardan biri olduğunu açıkladı. Metin’in aktardığı rapora göre tekstil atölyeleri en çok taciz vakalarının karşılaşıldığı sektör.
Metin, kadınların anlatımlarına göre işverenlerin 50 yaş üstündeki kadınların güvencesiz koşullar yüzünden her istediklerini yapacağına dair fikirleri olduğunu belirtti.
Kadın İşçi Derneği yaptıkları çalışmanın sonunda çözüm önerilerini de sundu. Devletin bir bakım sigortası tanımlaması gerektiğini belirten Metin, bu sigortanın ihtiyaca değil hakka tabi olması gerektiğini dile getirdi. Ayrıca sendika, sivil toplum kuruluşları ve siyasi partilere de çağrıda bulunuldu.
