İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü İsmail Bekayi, başkent Tahran’da düzenlediği basın toplantısında bölgesel ve uluslararası konulara ilişkin değerlendirmelerde bulundu.
ABD ile uranyum zenginleştirme hakkında yürütülen müzakere sürecine dair de konuşan Bekayi, bir sonraki görüşmelerin ne zaman yapılacağının belli olmadığını belirterek, “Bir karar verilirse duyurulacak. ABD’nin yeni yaptırımları Washington’ın müzakereler konusunda ciddi olmadığını gösteriyor. ABD’nin çelişkili davranışları gerçek niyetleri hakkında şüpheler uyandırıyor” dedi.
İran resmi haber ajansı İRNA’nın aktardığına göre, Sözcü Bekayi, “Planımız kesinleştikten sonra yakında Umman aracılığıyla karşı tarafa önerilerimizi sunacağız. Bu plan makul, mantıklı ve dengeli olup, Amerikan tarafının bu fırsatı ciddi şekilde değerlendirmesini öneriyor. Bu planı kabul etmek Amerika’nın çıkarına olacaktır” dedi.
Bekayi, Washington’ın teklifini “aktif ve ikili müzakerenin özelliklerinden yoksun” olarak nitelendirdi ve sunulan önerilerin “müzakere sürecine” dayanması gerektiğini vurguladı.
Bekayi, “Bu teklif dört veya beş müzakere turunun sonucu (olabilecek bir şey) değildi” dedi, ancak daha fazla ayrıntı vermedi.
Haziran ayı başlarında Beyaz Saray, ABD’nin İran’a nükleer anlaşma teklifi gönderdiğini doğruladı. Beyaz Saray Basın Sekreteri Karoline Leavitt, “ayrıntılı ve kabul edilebilir” olan teklifi, Tahran’ın çıkarları gereği kabul etmesi gerektiğini söyledi ve “Başkan Trump’ın İran’ın asla nükleer bomba elde edemeyeceğini açıkça belirttiğini” vurguladı.
Müzakereler nisan ayında başladı
Bekayi ise İran’ın barışçıl nükleer enerji programını tanımayan ve “baskıcı yaptırımların” kaldırılmasını içermeyen herhangi bir planın kabul edilemez olduğunu söyledi.
İran, nükleer programı hakkında ABD ile görüşmeler yürütüyor. Nisan ayında başlayan müzakereler Umman aracılığı ile sürdürülüyor.
Yeniden başlayan görüşmelerdeki temel engel uranyum zenginleştirme konusu. ABD sıfır zenginleştirme için baskı yaparken, Tahran bunun başlangıç noktası olamayacağını savunuyor.
Trump Salı günü yaptığı sosyal medya paylaşımında, “Potansiel anlaşmamız kapsamında hiçbir şekilde uranyum zenginleştirmesine izin vermeyeceğiz!” demişti. Bir gün sonra da İran’ın dini lideri Ayetullah Ali Hamaney, Washington’ın ön koşulunu reddetme konusundaki tutumunu yineledi ve ABD’yi Tahran’ın nükleer gelişimini engellemeye çalışmakla suçladı.
İran, Birleşmiş Milletler nükleer izleme kuruluşunun mayıs ayı sonunda açıklanan raporunu da ‘’baş düşman İsrail’den gelen güvenilmez ve yanıltıcı bilgilere dayandığını, önyargılı ve temelsiz suçlamaları tekrarladığını’’ öne sürerek kınadı.
Son nükleer görüşmeler, Trump’ın 2018’deki ilk başkanlık döneminde Tahran ile yapılan nükleer anlaşmadan çekilmesinden bu yana en önemli diyaloğu temsil ediyor.
Bu anlaşma kapsamında İran, yaptırımların kaldırılması karşılığında nükleer faaliyetlerini sınırlamayı kabul etmişti. ABD’nin tek taraflı olarak anlaşmadan çekilmesi ve kapsamlı yaptırımların yeniden uygulanmasının ardından Tahran da kademeli olarak anlaşmadan çekilmişti.
‘Avrupa ülkeleri İsrail’in askeri nükleer programına destek veriyor’
Bekayi, bölgesel ve uluslararası konulara ilişkin değerlendirmelerde de bulundu.
Bekayi, kuşatma ve açlık kıskacındaki Gazze Şeridi’ne insani yardım ulaştırmak için yola çıkan Madleen adlı gemiye İsrail güçleri tarafından uluslararası sularda müdahale edilerek gemideki 12 kişinin kaçırılmasına ilişkin de konuştu.
İranlı Sözcü, “Bu gemi birkaç gün önce yola çıktı ve açık sularda bir tür kaçırma gerçekleşti. Bu gemiye yapılan saldırı kesinlikle uluslararası hukuk açısından bir korsanlıktır.” diye konuştu.
İsrail’in işlediği savaş suçlarının durdurulması için uluslararası kurumlara çağrı yapan Bekayi, “Bu gelişmelerin Birleşmiş Milletler (BM) Uluslararası Kızılhaç Komitesi ve BM Güvenlik Konseyi’nin Gazze’deki ablukayı kaldırmak için acil eylemde bulunma rolünü ve sorumluluğunu vurguladığını düşünüyorum. Uluslararası kurumların suçları durdurmak amacıyla harekete geçmemesi için hiçbir mazeret yok.” ifadelerini kullandı.
Bekayi, İran istihbaratının, İsrail’in nükleer projeleri ve tesislerine ilişkin binlerce belge dahil olmak üzere Tel Aviv’e ait önemli miktarda gizli veriyi operasyonla ele geçirdiği yönündeki açıklamasını da hatırlattı.
“Bizim bu konuda (İsrail’in nükleer silah programı) görüşümüz nettir ancak bu istihbarat belgeleri diğer ülkelerin görüşlerini de netleştirecektir.” diyen Bekayi, şunları kaydetti:
“Bazı Avrupa devletlerinin İsrail askeri nükleer programına katılımını ortaya çıkaracaktır. Bazı Avrupa ülkelerinin siyonist rejimin askeri nükleer programına aktif katılımı da çok manidardır. Nükleer silahların yayılmasını yasaklamanın gerekliliğinden sürekli olarak bahseden ve İran’ın barışçıl nükleer programını sorgulayanlar, İsrail’in askeri nükleer programını güçlendirmek ve donatmak için aktif olarak çalışıyorlar.”
