Birleşmiş Milletler Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA) dün, İran’ın nükleer faaliyetlerine ilişkin kapsamlı bir rapor hazırlanmasını talep eden kararı kabul etti.
Karar, İngiltere, Fransa, Almanya ve ABD tarafından hazırlandı.
35 ülkeyi temsil eden UAEA yönetim kurulu, İran’a nükleer programını şeffaflaştırma ve müzakerelere yeniden başlama çağrısında bulundu.
“Yetersiz ve samimiyetsiz” eleştirisi
İngiltere, Fransa, Almanya ve ABD, UAEA’nin toplantısı öncesinde, İran’ın uranyum stokunu silah yapımı için gereken seviyenin altında tutma teklifini “yetersiz” ve “samimiyetsiz” olarak değerlendirdi.
Bu eleştiriler, İran’ı daha fazla adım atmaya zorlamak amacıyla yapıldı. Ancak, Çin, Rusya ve Burkina Faso gibi ülkeler, İran lehine oy kullanarak, kararın aşırı olduğunu belirtti.
İran’dan Tepki: Gelişmiş santrifüjlerin devreye sokacağız
UAE’nın kararına tepki olarak, İran yönetimi, nükleer tesislerinde hazır halde bulunan uranyumu daha hızlı geliştirebilen yeni nesil santrifüjleri aktif hale getirdiğini duyurdu.
İran Dışişleri Bakanlığı ve İran Atom Enerjisi Kurumu tarafından yapılan ortak açıklamada, kararı “ABD ve Batılı ülkelerin baskılarıyla alındığı” ifade edildi.
Tahran yönetimi, UAEA’ya daha önce herhangi bir olumsuz karar alınması durumunda karşılık vereceğini bildirmişti.
İran’dan açıklama
Açıklamada, İran Atom Enerjisi Kurumu Başkanı Muhammed İslami’nin, çeşitli tiplerde yeni nesil santrifüjlerin devreye sokulması talimatı verdiği belirtildi. İran, bu eylemin barışçıl nükleer endüstriyi geliştirmek ve ulusal çıkarlarını korumak amacıyla yapıldığını vurguladı.
Nükleer stoklar artıyor
Bu gelişmelerin ardından, İran’ın zenginleştirilmiş uranyum stoğu da dikkatleri üzerine çekiyor.
2024 itibarıyla İran, yaklaşık 4.6 ton zenginleştirilmiş uranyum stoğuna ulaşmış durumda. Bu miktarın, nükleer silah üretimi için yeterli olabileceği endişeleri arttırırken, İran, uranyum zenginleştirme seviyesini yüzde 60’a çıkarmış durumda. Batılı ülkeler ise bu seviyenin, nükleer savaş başlığı üretmek için gerekli olan yüzde 90’lık eşik ile yakın olduğunu belirtiyor.
19 ülke evet, 3 ülke hayır demişti
UAEA Yönetim Kurulu’na İngiltere, Fransa ve Almanya tarafından sunulan ve ABD tarafından desteklenen karar önerisi, 19 ülkenin evet, 3 ülkenin hayır, 12 ülkenin ise çekimser oyuyla kabul edilmişti.
İran’ın UAEA ile yeterince işbirliği yapmadığına değinilen kararda, Tahran yönetiminin Ajansla derhal işbirliği yapması çağrısında bulunulmuştu.
