İrlanda’da cumhurbaşkanlığı seçimlerinin galibi sol muhalefet partilerinin desteğini alan bağımsız aday Catherine Connolly oldu. Cumartesi günü açıklanan resmi sonuçlara göre Catherine Connolly, oyların yüzde 64,7’sini alarak rakiplerine ezici bir üstünlük sağladı.
Merkez sağ parti Fine Gael’in adayı Heather Humphreys’in oyları yüzde 28,2’de kalırken, bu ayın başında yarıştan çekildiğini duyuran Fianna Fail partisinin adayı Jim Gavin’in oy oranı yüzde 7’de kaldı.
16 yıl önce eski kiracısına 3 bin euro borcunu ödemediği iddiaları nedeniyle eleştirilerin hedefi olan Gavin, adaylık süreci kesinleştikten sonra yarıştan çekildiği için ismi oy pusulasında yer almıştı.
Seçimlere katılım ise yüzde 46,3 gibi düşük bir seviyede gerçekleşti. The Irish Times’ın haberine göre, her sekiz seçmenden biri de geçersiz oy kullandı. Sağcı çevrelerden; seçim yarışında muhafazakâr adayların eksikliğini protesto etmek ve göç ile suç gibi konularda yaşanan hayal kırıklıklarına dikkat çekmek için protesto amacıyla geçersiz oy kullanılması yönünde çağrılar gelmişti.
Dublin City Üniversitesi’nden siyaset bilimi profesörü Eoin O’Malley, AFP’ye yaptığı açıklamada seçimin fiilen “merkez sağ hükümet hakkında bir referanduma” dönüştüğünü söyledi.
O’Malley, yüksek oranda geçersiz oy kullanılmasının “göç gibi meseleleri tartışmayı reddeden partilere yönelik derin bir öfkeyi ve memnuniyetsizliği yansıttığını” ifade etti. İrlanda, ağır bir konut krizi ve artan evsizlik sorunuyla boğuşurken, sığınmacı sayısındaki artış zaman zaman şiddet olaylarının da yaşandığı protestoları tetikliyor.
Seçimi kazanan Catherine Connolly, 11 Kasım’da düzenlenecek törenle görevi devralarak İrlanda’nın üçüncü kadın cumhurbaşkanı olacak.
Yeni Cumhurbaşkanı Connolly kimdir?
1957 yılında Galway’de işçi sınıfı bir ailenin çocuğu olarak dünyaya gelen Catherine Connolly, Leeds Üniversitesi’nde psikoloji yüksek lisansı yaptı, ardından hukuk eğitimi alarak avukat ve klinik psikolog olarak çalıştı. 1990’larda İşçi Partisi (Labour) saflarında siyasete atıldı; 1999’da Galway Şehir Meclisi’ne seçildi, 2004’te belediye başkanı oldu.
Parti içi anlaşmazlıklar nedeniyle 2006’da Labour’dan ayrılan Connolly, bağımsız bir çizgiye yöneldi. 2016 genel seçimlerinde Galway West bölgesinden bağımsız milletvekili seçildi. Parlamentoda sosyal adalet, barınma, sağlık ve çevre alanlarında yürüttüğü muhalefetle tanındı. 2020’de Meclis Başkanvekili (Leas-Cheann Comhairle) seçilerek bu göreve gelen ilk kadın oldu.
Eski bir avukat olan Galwayli Connolly, 2016’dan bu yana bağımsız milletvekili olarak görev yapıyor.
Irish Times’ın yaptığı bir kamuoyu yoklamasında cumhurbaşkanının İrlandaca konuşabilmesinin özellikle genç seçmeni olumlu etkilediği görüşü öne çıkmıştı. Ülkede insanlar günlük yaşamda büyük oranda İngilizce konuşurken çok küçük bir kesim İrlandacayı aktif olarak kullanıyor.
İrlanda büyük ölçüde Avrupa Birliği (AB) yanlısı olsa da yeni Cumhurbaşkanı, AB ve ABD’ye yönelik sert eleştirileriyle biliniyor. Connolly, özellikle Ukrayna savaşının başlamasından bu yana AB’nin artan askeri harcamalarına eleştirel yaklaşıyor. Yeni Cumhurbaşkanı Almanya’nın askeri harcamalarını artırmasını Nazi dönemine de benzetmişti.
Gazze konusundaki duruşu
Connolly, İrlanda parlamentosunda Filistin yanlısı görüşleriyle de biliniyor. Yeni Cumhurbaşkanı, İsrail’e yönelik eleştirel tutumunun yanı sıra ABD, AB ve Fransa’yı da Gazze savaşındaki rolleri nedeniyle sert biçimde eleştiriyor.
Seçim kampanyası sırasında Reuters’a verdiği demeçte “yasa tasarısının şirket çıkarları baskısıyla” sulandırılmasına tepki gösterdi; işgal altındaki topraklardan ürün ithalatını yasaklayan yasa tasarısının onaylanması gerektiğini vurguladı.Connolly’nin Hamas konusundaki sözleri bazı çevrelerde tartışma yaratsa da Connolly, “iki taraf da savaş suçu işledi” diyerek İsrail’in yıllardır süren kuşatmasına da vurgu yaptı.
Her ne kadar büyük ölçüde sembolik olan bir göreve seçilmiş olsa da Connolly’nin özellikle bu konudaki görüşleri nedeniyle İrlanda’daki mevcut merkez sağ hükümetiyle ters düşmesi bekleniyor.
Sol ve barış yanlısı çizgide
Connolly, sol ve barış yanlısı bir çizgide duran bağımsız bir siyasetçi olarak biliniyor. İrlanda’nın askerî tarafsızlık geleneğini savunan Connolly, NATO’ya ve Avrupa’da artan silahlanma politikalarına karşı açık tavır aldı. Connolly, Avrupa Birliği’nin son yıllarda artan savunma ve silahlanma politikalarını eleştirerek birliğin “barış ve iş birliği temelinden uzaklaştığını” ifade etti. AB’nin militarizasyon sürecinin İrlanda’nın tarafsızlık geleneğiyle çeliştiğini dile getirdi.
Nasıl bir kampanya yürüttü
Connolly kampanyasını barış, tarafsızlık, iklim adaleti ve konut hakkı gibi başlıklar üzerine kurdu. Genç seçmene ulaşmak için dijital araçlara ağırlık verdi ve gençlerin kampanyada aktif rol aldığı gençlik platformları oluşturdu. Bazı medya yorumlarında, sosyal medya paylaşımları ve podcast’ler aracılığıyla gençler arasında bir etki yarattığı belirtildi.
Birleşik solun adayı
Kampanyasının başlarında büyük partiler tarafından hafife alınan Connolly, kısa süre içinde sol partilerden geniş destek aldı. Resmi seçim süreci içinde Social Democrats ve People Before Profit ilk destekçileri arasına girdi; ardından Labour Party 31 Temmuz’da desteğini açıkladı. Sinn Féin ise 20 Eylül’de kendi adayı çıkarmayarak Connolly’nin kampanyasına katıldığını duyurdu.
Merkez sağ hükümet partilerinin adayları Fine Gael’den Heather Humphreys ve Fianna Fáil’den Jim Gavin oldu. Ancak Gavin, seçimden üç hafta önce hakkında çıkan bağış iddiaları nedeniyle kampanyasını durdurdu; Fine Gael’li Humphreys ise hükümetin devamlılığını temsil eden aday olarak kamuoyunda sınırlı bir destek buldu. Bu tablo, yarışın fiilen Connolly ile Humphreys arasında geçmesine ve Connolly’nin lehine bir atmosfer oluşmasına yol açtı.
Connolly iç politikada ise refah devleti savunuculuğuyla biliniyor. Uzun süredir konut krizini ve gelir eşitsizliğini hükümetin bir başarısızlığı olarak tanımlıyor. Connolly bugüne dek parlamentoda yaptığı konuşmalarda, iktidarın neoliberal politikalarını sert biçimde eleştirdi.
Ayrıca Connolly, konut ve refah konularında da cumhurbaşkanının yetkilerini aşacak seviyede çalışmalar yapma sözü veriyor.
Seçimden zaferle çıkan Connolly, İrlanda adasının birleşmesi için toplumsal seviyede adımlar atmayı ve Kuzey İrlanda’da halkla buluşmayı vadediyor.
