Ukrayna-Rusya savaşında dönüm noktası olması beklenen görüşmeler yaklaşırken, tüm dünyanın gözü İstanbul’a çevrildi.
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, geçtiğimiz gün başkent Moskova’da gerçekleştirilen basın toplantısında yaptığı açıklamada, “Ukrayna’da üçüncü kez ateşkes ilan ediyoruz” demiş, Ukrayna ile 15 Mayıs’ta İstanbul’da ön koşulsuz doğrudan görüşmelerin yeniden başlatılmasını önermişti.
İstanbul’da zirve önerisinin ardından art arda açıklamalar geldi.
Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski’nin zirvede sadece mevkidaşı Rus lider Vladimir Putin ile görüşeceği açıklandı.
Ukraynalı bir başkanlık danışmanı, Reuters’a yaptığı açıklamada, Zelenski’nin Rus heyetinin diğer üyeleriyle görüşmeyeceğini söyledi.
Kremlin’den açıklama
Kremlin ise konuya ilişkin olarak yaptığı ilk açıklamada Rus heyetinin İstanbul’daki görüşmeler için hazırlandığını belirtti.
Açıklamaya göre Rusya’yı Türkiye’deki görüşmelerde kimin temsil edeceği Putin uygun gördüğünde açıklanacak.
Zelenski’nin “Türkiye’de sadece Putin’le görüşeceğim” sözleri ise yorumsuz kaldı.
‘Putin’in katılması savaşı bitirmek için nihai işaret olacaktır’
Ukrayna tarafı ise Kremlin’den sonra yapılan açıklama ile Rusya’nın görüşmelerdeki varlığını değerlendirdi.
Açıklamada, “Putin’in İstanbul’a gelmemesi Rusya’nın savaşı bitirmek istemediğinin nihai işareti olacaktır.” ifadelerine yer verildi.
Washington’dan yapılan açıklamaya göre Trump Türkiye’ye gelmeyecek, zirveye Trump’ın Ortadoğu temsilcisi katılacak.
Trump zirveye katılmayacak
Ukraynalı lider, savaşı sona erdirmeye yönelik görüşmeler için Putin’le İstanbul’da buluşmaya hazır olduğunu söylemişti.
ABD Başkanı Donald Trump da programının uyması halinde görüşmelere katılacağının sinyalini vermişti.
Washington’dan yapılan açıklamaya göre Trump Türkiye’ye gelmeyecek, zirveye Trump’ın Ortadoğu temsilcisi katılacak.
Savaşın bir diğer tarafı Rusya ise zirveye katılıp katılmayacağını ve hangi düzeyde katılacağını henüz netleştirmedi.
Rus medyas: İstanbul’daki görüşme sıfırdan değil, kaldığı yerden
Putin’in müzakere masasına dönüş sinyali vermesiyle birlikte, Rusya-Ukrayna savaşında diplomatik bir pencere yeniden aralandı. Ancak tarafların pozisyonları hala birbirlerine oldukça uzak. Moskova, 2022’de İstanbul’daki taslak barış anlaşmasının güncellenerek yeni görüşmelere temel oluşturmasını isterken; Kiev, masaya oturmak için ön şart olarak 30 günlük tam kapsamlı bir ateşkes talep ediyor.
İstanbul’da ‘sıfırdan’ değil, kaldığı yerden başlama teklifi
Gazete Oksijen’de Rus medyasının haberi geniş yer aldı:
Kommerstand’da yer alan haberde ise ‘Durumun İstanbullaştırılması’ başlığı kullanıldı. Rusya Devlet Başkan Yardımcısı Yuri Uşakov, İstanbul’da planlanan yeni görüşmelerin, 2022’de yarım kalan müzakerelerin sonuçları dikkate alınarak yürütülmesi gerektiğini vurguladı. Uşakov’a göre, son üç yılda sahada yaşanan gelişmeler de masadaki yeni düzenlemelere yansıtılmalı. Moskova, böylece “sıfırdan müzakere” değil, daha önce varılan mutabakatların bugünkü gerçekliklere göre revize edilmesini talep ediyor.
Rusya devlet medyası TASS’ın haberinde, Putin’in Afrika liderlerine de gösterdiği 18 maddelik taslak metin, “Ukrayna’nın Kalıcı Tarafsızlığı ve Güvenlik Garantileri Anlaşması” adını taşıyor.
İlk maddesine göre Ukrayna, tarafsız statüsünü anayasasında ilan ederek kalıcı hale getirmeyi taahhüt ediyor. Anlaşma, ayrıca ABD, Birleşik Krallık, Çin, Fransa ve Rusya gibi ülkeleri Ukrayna’nın tarafsızlığını garanti altına alacak devletler olarak tanımlıyor.
Ancak metinde üzerinde uzlaşma sağlanamayan noktalar da var. Bunlar arasında Rusça’nın Ukrayna’da resmi dil olarak tanınması ve Kırım’ın Rusya toprağı olarak kabul edilmesi gibi talepler bulunuyor. Bu maddeler, Kiev tarafından reddedilmişti.
Türkiye arabulucu rolünde: Müzakere mi önce, ateşkes mi?
Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, tarafları ortak bir zeminde buluşturmak için yoğun çaba harcandığını söyledi. Fidan, “Ukrayna tarafı önce ateşkes, sonra müzakere diyor. Rusya ise önce müzakere, sonra ateşkes. Biz, tarafların bir araya gelerek ateşkesi sağlamasını istiyoruz,” diyerek arabuluculuk çabalarının sürdüğünü ifade etti.
Putin Zelenski ile görüşmeyecek
Komsomolskaya Pravda gazetesinin haberinde Rus lider Putin’in Ukrayna lideri Zelenski ile görüşmeyeceği bildirildi. Gazeteye konuşan Rus kaynaklar ayrıca İstanbul’da olası bir barış ihtimali çıkmasının hem Kiev hem de Moskova’nın politikalarının çok uzak olması nedeniyle şimdilik hayal olduğunu ifade etti.
İzvestia’da yayınlanan haberde ise Sezon 2: Ukrayna ve Rusya Türkiye’de barışa yaklaşacak başlığı tercih edildi. NATO ve ABD’nin de Perşembe günü Türkiye’de olacağını hatırlatan gazete haberinde şu ifadelere yer verdi:
‘Aynı günlerde Antalya’da toplanacak NATO Dışişleri Bakanları, Haziran ayında Lahey’de düzenlenecek NATO Zirvesi öncesinde savunma harcamalarının artırılması gibi stratejik konuları görüşecek. NATO zirvesinin yeriyle Putin’in önerdiği İstanbul görüşmelerinin coğrafi olarak çakışmaması dikkat çekse de, diplomatik çevrelerde “bu denk gelişin tesadüf olmadığı” yorumları yapılıyor.
Avrupa ülkelerinin planları tehlikeye girdi
Zelenski’nin ateşkes olmadan görüşmeye razı olması Avrupa ülkelerinde şaşkınlık yarattı. Daha bir gün önce, Avrupa Birliği ülkeleri 30 günlük ateşkes konusunda Ukrayna ile ortak tutum içindeydi dahası Çin de bu çağrıyı desteklemişti. Ancak Trump’ın İstanbul hamlesi bu denklemi değiştirdi. (NTV/Gazete Oksijen)
