Kazakistan Cumhurbaşkanı Kasım Cömert Tokayev, ABD ziyareti kapsamında, beş Orta Asya ülkesini bir araya getiren 10. C5+1 Zirvesi’ne katıldı. Ziyaret sırasında, Kazakistan ile ABD arasında “nadir toprak elementleri” anlaşması imzalandı.
Anlaşma, Kazakistan Sanayi ve İnşaat Bakanı Yersayin Nagaspayev ile ABD Ticaret Bakanı Howard Lutnick tarafından, Cumhurbaşkanı Tokayev’in huzurunda imzalandı.
Kazakistan Cumhurbaşkanlığı Ofisi, mutabakatın “ekonomik ve teknolojik iş birliği yoluyla stratejik ortaklığı güçlendirmek için önemli fırsatlar sunduğunu” belirtti. Tokayev de, “ABD ile çok yönlü iş birliğini derinleştirmek için yapıcı diyaloğa hazırız” açıklamasında bulundu.
İbrahim Anlaşmaları Orta Asya’ya mı genişliyor?
ABD Başkanı Donald Trump’ın Ortadoğu Özel Temsilcisi Steve Witkoff ise, Miami’de düzenlenen “America Business Forumda” yaptığı konuşmada, “Bu akşam Washington’a dönüyorum çünkü bu gece İbrahim Anlaşmaları’na katılan yeni bir ülkeyi açıklayacağız” dedi.
Reuters’ın üst düzey bir ABD’li yetkiliye dayandırdığı haberine göre, İbrahim Anlaşmaları’na katılacak ülke Kazakistan. Yetkili, “Bu anlaşma, Gazze savaşının ardından yeni bir sayfa açmak, bölgede barış ve işbirliği sürecini ilerletmek açısından önemli bir sembol olacak” diye konuştu.
ABD merkezli Axios da benzer bir iddiayı gündeme getirdi.
ABD basınına yansıyan diğer haberlere göre de, Kazakistan Cumhurbaşkanı Kasım Cömert Tokayev, Washington’daki görüşmesinde Trump ile bir araya gelerek ülkesinin anlaşmalara katılımını resmen açıklayacak.
ABD’den Rusya’nın ‘arka bahçesine’ hamle
Kazakistan, İsrail ile 1990’lardan bu yana diplomatik ilişkilere sahip. Bu nedenle karar, iki ülke arasında bir barış anlaşmasından ziyade, ilişkileri daha üst düzeye çıkaran stratejik bir adım olarak değerlendiriliyor.
Tokayev’in Washington’daki ziyaretinde, İsrail Başbakanı Benyamin Netanyahu ile Trump’ın katılacağı üçlü bir telefon görüşmesi yapılması ve Kazakistan’ın katılımının bu görüşmede duyurulması bekleniyor.
Ayrıca Trump yönetimi, ilerleyen dönemde Beyaz Saray’da İsrail, Kazakistan ve yeni katılacak ülkelerle ortak bir imza töreni düzenlemeyi planlıyor.
Trump, gece saatlerinde ise Orta Asya ülkeleri Kazakistan, Kırgızistan, Tacikistan, Türkmenistan ve Özbekistan’ın liderlerini ilk kez Beyaz Saray’da ağırlayacak.
Bu ülkeler, 1991’de Sovyetler Birliği’nin dağılmasıyla bağımsızlıklarına kavuşsa da, Bağımsız Devletler Topluluğu üzerinden Rusya ile yakın ilişkilerini sürdürmüştü.
Bu ülkelerden Kazakistan, Kırgızistan ve Tacikistan, Rusya ile Şanghay İşbirliği Örgütü’nün (ŞİÖ) yanı sıra, askeri boyutta da Kolektif Güvenlik Antlaşması Örgütü’nde (KGAÖ) müttefiklik ilişkisi içinde.
KGAÖ Ocak 2022’de, Kazakistan’daki protestolar sonrası bu ülkeye asker gönderilmesine karar vererek krize müdahale etti. Sovyetler Birliği’nin dağılmasından sonra Rusya liderliğinde kurulan örgütün kurulma gerekçelerinden biri de NATO’nun özellikle Orta Asya ülkelerindeki nüfuzunu engellemek.
