Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde (KKTC) 19 Ekim Pazar günü düzenlenecek cumhurbaşkanlığı seçimi için hazırlıklar tamamlandı. 218 bini aşkın seçmenin oy kullanma hakkına sahip olduğu seçimde, ilk turda herhangi bir adayın %50’yi aşmaması halinde bir hafta sonra ikinci tur yapılacak.
Seçim yarışının ön saflarında, 2020’den beri görevde bulunan Ersin Tatar ile ana muhalefet partisinin genel başkanı Tufan Erhürman yer alıyor. Diğer altı adayla birlikte toplam sekiz kişi göreve aday. Yarış sadece bir adayla değil, aynı zamanda iki ayrı çözüm modelinin sembolü ile ilerliyor.
Ersin Tatar, Ankara’nın da desteğiyle iki devletli çözüm modelinin savunucusu. Tatar’a göre federasyon zemini tükenmiş durumda ve kalıcı barış ancak egemen eşitliğe dayalı iki ayrı devletle mümkün. Bu yaklaşım, Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın Birleşmiş Milletler Genel Kurulu’nda yaptığı konuşmada federasyon modelinin işlevsiz kaldığını dile getirmesiyle de uyumlu.
Buna karşılık Tufan Erhürman, adada iki devletli çözümün KKTC’yi uluslararası alanda daha da izole edeceğini savunuyor. Erhürman, çözüm için yeniden müzakere masasına dönülmesini, izolasyondan kurtulmayı ve federasyon temelinde bir çözüm arayışını öne çıkarıyor.
Ülke gündeminde büyük yer tutan seçim süreci, geleneksel olarak yürütülen çözüm ekseninin aksine bu kez ekonomi ve hayat pahalılığı gibi iç dinamiklerin gölgesinde gerçekleşiyor. Ülkede yaşanan yükselen enflasyon, Türk lirasının değer kaybı ve artan yaşam maliyeti seçimin halk nezdindeki belirleyicilerini oluşturuyor. 2020 seçim süreci, özellikle adaylar ve kampanyalar açısından “travmatik” olarak nitelendirilmişti—adaylara ve kampanya alanlarına yönelik yoğun baskı ve müdahaleler yaşandığı aktarılmıştı.
Bu kez seçime katılım düzeyi ve oy tercihleri büyük merak konusu. Anketler başlangıçta Erhürman’ın önde olduğunu gösterse de, kampanya süreci ilerledikçe bu fark kapanma eğilimi gösterdi. Seçmenler bu seçimde yalnızca bir cumhurbaşkanı yerine önümüzdeki beş yıl boyunca KKTC’nin hangi yönü izleyeceğine dair karar veriyor.
Seçim sürecinde hükümet, mecliste aldığı kararlarla “iki devletli çözüm” çizgisinde tuttuğunu bir kez daha teyit etmiş bulunuyor. Ana muhalefet partisi ise bu kararı “seçim mühendisliği” olarak nitelendirip oylamayı boykot etti.
‘Seçim ekonomiden çözüm sürecine kadar geniş bir çerçevede okunmalı’
Kıbrıs Postası Dijital Yayınlar Koordinatörü Canan Onurer, İlke TV’den Ahmet Ayva’ya yaptığı açıklamada, Kuzey Kıbrıs’taki cumhurbaşkanlığı seçimlerinin sadece siyasal bir yarış olmadığını; aynı zamanda halkın ekonomik beklentileri, çözüm süreci beklentisi ve yönelimleri bakımından da büyük anlam taşıdığını ifade etti.
Onurer, 2020 seçim sürecini “bir milat gibi” değerlendirerek, o dönemde adaylara yönelik yoğun baskı, müdahale ve hatta “silahla tehdit edildiğini” söyleyen adaylar üzerinden yaşanan travmanın halkta derin bir etkisi olduğunu belirtti. Bu nedenle bu seçimde “fikirlerin yarıştığı bir ortam” kadar “yaşam standartlarının, ekonominin ve çözüm beklentilerinin de” belirleyici olduğuna dikkat çekti.
“Bu seçim aslında bir karar seçimi” diyen Onurer, seçmenin önümüzdeki beş yıl içinde kendi hayatına dokunacak uygulamalar üzerinden tercihte bulunacağını vurguladı. Özellikle ekonomik krizin, Türk lirasının değer kaybının ve yüksek yaşam maliyetinin halkın gündeminde başı çektiğini ifade etti. Bununla birlikte çözüm süreci ya da müzakereler gibi geleneksel konuların seçimde oldukça geri planda kaldığını; kampanyaların daha çok sağlık, eğitim, sosyal hayat gibi gündelik meseleler üzerinden yürütüldüğünü aktardı.
Anketlerde başlangıçta Erhürman’ın önde gittiğini ancak kampanya sürecinde aradaki farkın kapanma eğilimi gösterdiğini belirten Onurer, bunun kampanyalarda kullanılan söylemler, parti destekleri ve seçim koşullarındaki değişimle ilişkili olduğunu söyledi.
Onurer’ın değerlendirmesiyle, halk bu kez “iki devletli çözüm ya da federasyon temelinde mi ilerleyeceğiz” sorusunun yanı sıra “kendim ve ailem için hangi adayın kadrosu ve ekibi daha somut sonuçlar üretebilir” sorusunu da sandığa taşımış durumda.
