Duhok vilayetinden bir grup Kürt arkeolog Musul Barajının sularının çekilmesiyle bir mezarlıkta Helenistik döneme (MÖ 323 – MÖ 31) ait en az 40 mezar keşfetti.
Rudaw’da yer alan habere göre, kazı ekibi başkanı, binlerce yıl öncesine ait olduğuna inanılan bu alanın, barajdaki su seviyesinin dramatik düşüşü sonrası gün yüzüne çıktığını belirtti.
Duhok Antik Eserler ve Miras Müdürlüğü Başkanı Bekas Brifkanî yaptığı açıklamada, “Bir ana şehir ve beraberinde bir mezarlık keşfettik. Bölgede bu türden ve bu büyüklükte mezarlara ilk kez rastlanıyor. Şimdiye kadar yaklaşık 40 seramik mezar ortaya çıkardık. Bunların Helenistik döneme ait olduğunu tespit ettik” dedi.
Helenistik dönem yaklaşık olarak MÖ 323’ten MÖ 31’e kadar sürüyor.
Brifkanî, ayrıca bazı seramik kaplar da bulduklarını ekledi.
Yeni keşfedilen bu alan, Duhok’un Semel ilçesindeki Eski Xankê köyünün arkasında bulunuyor. Bölge, şiddetli kuraklığın Musul Barajı’ndaki su seviyesini ciddi biçimde düşürmesiyle yeniden ortaya çıktı.
Brifkanî “1986’da Musul Barajı’nın inşa edilmesinden sonra çok sayıda arkeolojik alan su altında kaldı. 1921’den bu yana müdürlüğümüz, Musul Barajı çevresinde araştırmalar yürütüyor. 2018’de barajdaki su seviyesi düşünce birçok arkeolojik alan tekrar su yüzüne çıktı. Son yıllarda bu su düşüşünü dikkatle takip ediyoruz ki yeni alanları tespit edelim” diye konuştu.
Kürt arkeoloji ekibi son yıllarda yabancı uzmanlarla birlikte çalışsa da artık 14 kişilik bir kadrosuyla bağımsız olarak faaliyet yürütüyor.
Brifkanî “Bu alan on gün önce ortaya çıktı. O zamandan beri kazı çalışmalarına başladık,” dedi.
Ninova vilayetinde yer alan Musul Barajı’nda su seviyesinin keskin biçimde düşmesinde, kurak geçen kış mevsimi ve komşu ülkelerin yukarı havzadan su bırakmayı azaltmaları etkili oldu.
Dicle Nehri’nden – ki bu nehir Musul Barajı’yla doğrudan bağlantılıdır – 1961 yılına ait bir Ezidî mezarı da yeniden gün yüzüne çıkmıştı.
Barajın su seviyesinin son 50 yılda belirgin biçimde düştüğü yalnızca üç dönem oldu: 2017, 2023 ve bu yıl. Temmuz ayında da çekilen sular, Xankê’de Dicle Nehri’nde 40 yılı aşkın süredir su altında olan bir okulun ortaya çıkmasına yol açmıştı.
2023’te de su seviyesinin düşmesiyle eski bir Ezidî köyü yeniden ortaya çıkmıştı. 1984’te Dicle Nehri üzerinde inşa edilen Musul Barajı nedeniyle 80’den fazla köy sular altında kalmıştı.
Musul Barajı, 11 milyar metreküp su depolama kapasitesine sahip. Bu su, hem tarım hem de içme suyu için kullanılıyor. Baraj ayrıca günlük ortalama 580 megavat enerji üreten hidroelektrik santraliyle de önem taşıyor.
Barajın ana bölümlerinin inşaatına 25 Ocak 1981’de başlanmış ve 24 Temmuz 1986’da işletmeye alınmıştı.
