Enerji ve madencilik faaliyetlerini hızlandırmayı amaçlayan torba yasa teklifi yaklaşık 26 saat süren görüşmelerin ardından Meclis Sanayi, Ticaret, Enerji, Tabii Kaynaklar, Bilgi ve Teknoloji Komisyonu’ndan geçti. Teklif, Meclis Genel Kurulu’nda görüşülecek.
Teklifi savunanlar, yeni düzenlemenin madencilik projelerinde izin süreçlerini hızlandırmayı, öngörülebilirliği artırmayı ve yatırım ortamını iyileştirmeyi hedeflediğini söylüyor.
Yaşam savunucuları ve çok sayıda çevre örgütü ise teklife, doğadan çok madencileri önceliklendirdiğini savunarak karşı çıkıyor.
Çevre örgütleri, teklifin, sadece zeytinlikleri değil ormanlar, korunan alanlar, sulak alanlar, yaban hayatı geliştirme sahaları dahil önemli doğal alanların madene açılmasını kolaylaştırdığını söylüyor.
Zeytinlikler maden projelerine açılıyor
Teklifin 11’inci maddesine göre zeytinlikler madencilik faaliyetlerine açılıyor.
Düzenlemeye göre maden yapılacak alanlarda mümkünse zeytin ağaçları öncelikle aynı il veya ilçede başka bir alana taşınacak.
Bunun tüm masraf ve sorumluluğu ilgili ruhsat sahiplerine yani şirketlere ait olacak.
Ağaçların taşınması mümkün değilse, uzman görüşleri doğrultusunda eşdeğer büyüklükte yeni bir zeytinlik sahası kurulması zorunlu hale getiriliyor.
Zeytinliklerin madencilik faaliyetlerine açılması Türkiye’de uzun süredir tartışılıyor.
İzin için bakanlardan oluşan kurul
Teklifin ikinci maddesinde Maden Kanunu’na eklenen tanımlar arasında, izinler hakkında karar vermeye yetkili bakanlardan oluşan yeni bir kurul da var.
Cumhurbaşkanı tarafından görevlendirilecek olan kurula Cumhurbaşkanı Yardımcısı başkanlık edecek.
Bu madenlerin yanında dördüncü grup madenler hakkında ilgili kurumlar izin vermese bile kurul kararı ile işletme izni verilebilecek.
Dördüncü grup madenler arasında altın, gümüş, bakır, kömür gibi madenler yer alıyor.
Acele kamulaştırma yetkisi de kurulda
Maden Kanunu’ndaki “stratejik veya kritik madenler” teklifle yeniden düzenleniyor.
Buna göre, ciddi ekonomik sorunlar veya güvenlik zafiyeti riski görülen, sanayi üretiminin temel girdilerinden ve yüksek arz riski taşıyan madenler, kritik maden olarak kabul edilecek.
Ulusal güvenlik ve ekonomik refah için yüksek öneme sahip ve iç veya dış etkenler nedeniyle arzı kısıtlanabilecek madenler, stratejik maden olarak kabul edilecek.
Stratejik veya kritik madenler, Milli Savunma Bakanlığı dahil farklı kamu kurum ve kuruluşlarının görüşleri alınarak Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı tarafından tespit edilecek.
Bu madenler için acele kamulaştırma yapılabilecek. Bu konuda karar yetkisi özel kurulda olacak.
ÇED süreçleri değişiyor
Yeni düzenlemeyle madencilik yapılacak orman alanları Tarım ve Orman Bakanlığı’ndan Maden ve Petrol İşleri Genel Müdürlüğü’ne (MAPEG) bedelsiz devrediliyor. MAPEG’in bu alanları ruhsatlandırma yetkisi olacak.
İzin verilen alanlarda daha sonra idari kararlarla faaliyetin durdurulması engelleniyor, kazanılmış haklar korunuyor.
Ancak kültür varlığı tespiti gibi özel durumlarda, yatırımcıya tazminat ödenerek ruhsat iptal edilebilecek.
ÇED sürecinin başında izin veren kurumların sonradan olumsuz görüş vermesi engelleniyor.
Orman alanları Güneş Enerjisi Santrali (GES) yatırımlarına açılıyor.
Ormanlar için yetki devri
Torba yasa, maden ve enerji projelerinin Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) süreçleriyle ilgili değişiklikler getiriyor.
Projeler için “ÇED olumlu” kararı beklenmeden teşvik, onay, izin ve ruhsat süreçlerine başvurulabilmesinin önü açılıyor.
İzin süreçleri 4 ay ile sınırlandırılarak hızlandırılıyor.
Yasa teklifinde bu süreçler için ÇED kararının beklenmesinin yatırımları geciktirdiği belirtiliyor.
Yeni düzenlemeyle Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’na bağlı Maden ve Petrol İşleri Genel Müdürlüğü, (MAPEG) ÇED sürecinde de tüm kurumlardan görüşlerin 3 ayda tamamlanmasını isteyecek, bu süre içerisinde cevap verilmezse, görüş olumlu kabul edilecek.
Bundan sonra ne olacak?
Kanun teklifi TBMM Genel Kurulu’nda tartışılacak. Teklif, yapılacak oylamada üye tam sayısının salt çoğunluğuna ulaşırsa kabul edilecek.
Teklifin yasalaşması için, Meclis’te kabul edilmesinin ardından Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından onaylanması ve Resmi Gazete’de yayımlanması gerekiyor.
