Türkiye’nin idari yargı sisteminde reformlar öngörmesi beklenen 10. Yargı Paketi içerisinde yer alan infaz düzenlemesi teklifi AK Partili milletvekillerinin imzasıyla bugün Meclis Başkanlığı’na sunuldu. Tartışmalara yol açan ve beklentilerin altında kaldığı yönünde yorumlar yapılan teklifle, hükümet kanadına göre idari yargılamada ‘ivedi yargılama usulü’ getiriliyor. DEM Parti Grup Başkanvekili Sezai Temelli ise “Bırakın toplumun beklentilerini karşılamayı, toplumda büyük bir hayal kırıklığı yarattı” değerlendirmesinde bulundu.
Adalet Bakanı Yılmaz Tunç, teklife ilişkin “Kanun teklifi, ceza adaleti sistemini daha etkin hale getiren, suç ve suçluyla etkin mücadele sağlayan, suç işlenmesini önleyen ve caydırıcılığı artıran önemli düzenlemeleri içermektedir” dedi.
10’uncu Yargı Paketi, ceza adaleti sisteminde etkinliği artırmayı ve suçla mücadeleyi güçlendirmeyi hedefliyor. Ancak, infaz düzenlemeleri ve cezaların caydırıcılığının artırılması konularında detayların netleşmemiş olması, kamuoyunda belirsizlik yaratıyor. Paketin yasalaşmasının ardından, uygulamada nasıl bir etki yaratacağı ve eleştirilerin ne ölçüde dikkate alınacağı konularında soru işaretleri söz konusu.
Abdullah Güler’in açıklamalarına göre infaz düzenlemesi teklifinde şu başlıklar öne çıkıyor:
-
9 ayrı kanunda değişiklik öngörülüyor.
-
Suçların önlenmesi, caydırıcılığın artırılması ve toplumsal huzurun sağlanması hedefleniyor.
-
Hükümlülerin denetimli serbestlikten faydalanabilmesi için koşullu salıverilme tarihine kadar cezaevinde en az onda bir süreyi geçirme zorunluluğu getiriliyor.
-
Cezanın etkinliğini artırmak amacıyla mahkumların belirli bir süreyi mutlaka cezaevinde geçirmesi planlanıyor.
-
Denetimli serbestlik süresi aynı kalıyor ancak ikinci kez mükerrer suç işleyenlere denetimli serbestlik imkanı sağlanıyor.
-
Konutta infaz süresi 1 yıldan 3 yıla çıkarılıyor.
-
Hastalık ve engellilik nedeniyle cezanın konutta infazı, ağırlaştırılmış müebbet hariç olmak üzere, Adli Tıp Kurumu raporu ile mümkün olacak.
Paketle birlikte, hükümlülerin denetimli serbestlikten yararlanabilmesi için cezalarının belirli bir kısmını cezaevinde geçirmeleri şart koşuluyor. Bu düzenleme, özellikle kısa süreli hapis cezalarında doğrudan serbest kalma uygulamasını sona erdiriyor.
Teklif, mükerrer suç işleyenlere yönelik daha ağır yaptırımlar öngörülüyor. Özellikle cinsel suçlar, uyuşturucu ticareti, dolandırıcılık gibi suçlarda cezaların artırılması ve infaz sürelerinin uzatılması amaçlanıyor. Ayrıca, bu suçları işleyenler iyi hal indiriminden faydalanamayacak.
Düzenleme teklifine göre, mahkemeye çıkarılmadan serbest bırakılma uygulaması son bulacak. Kadına ve çocuğa yönelik şiddet fiillerinden yargılanan kişiler, ilk duruşmada şartlı tahliye edilemeyecek. Taksirle ölüme sebep olanlara da denetimli serbestlik kararı verilemeyecek.
Ayrıca 2 yılın altındaki suçlar için mevcutta uygulanan tutuklama yasağı kaldırılacak. Hâkimlere, suç işleme eğilimi, suçun işleniş şekli ve meydana gelen zararın ağırlığı gibi kriterlere dayanarak tutuklama kararı verebilme yetkisi tanınacak.
Teklif, toplamda 30 maddelik bir infaz düzenlemesi sunuyor. Bu düzenlemeler, özellikle 23 Temmuz 2023 öncesi suç işleyen ancak hükmü kesinleşmemiş olanlar için geçerli olacak. Ancak, COVID-19 nedeniyle yapılan tahliyeler bu düzenlemenin dışında tutulmuş durumda. Yani, COVID-19 nedeniyle tahliye edilen mahkumlar bu yeni düzenlemeden faydalanamayacak.
Paket, infaz düzenlemeleri, cezaların caydırıcılığının artırılması ve mükerrer suçlarla mücadele gibi başlıkları içeriyor.
Suç ve suçluyla daha etkin mücadele etmeyi hedeflediği belirtilen teklifle, cezaların caydırıcılığını artıracak düzenlemeler öngörülüyor. Ancak, bu cezaların detayları ve hangi suçları kapsayacağına dair spesifik bilgiler henüz kamuoyuyla paylaşılmamış durumda.
Bundan sonra ne olacak?
Yargı Paketi, 31 Mayıs saat 16:00’da TBMM Adalet Komisyonu’nda görüşülmeye başlanacak. Komisyon aşamasının ardından, teklif TBMM Genel Kurulu’na sunulacak. Teklifin burada yapılacak oylama ile yasalaşması bekleniyor. Yasa yürürlüğe girdikten sonra, Adalet Bakanlığı’nın belirlediği takvime göre düzenlemeler uygulamaya konulacak.
Kurban Bayramı öncesinde Meclis’e getirilip kanunlaştırılması beklenen teklife dair dün İlke TV’ye konuşan DEM Parti Grup Başkanvekili Sezai Temelli, AK Parti ile DEM Parti görüşmesinin ardından belli maddelerin dışında “Değişiklikler sonbahara bırakıldı” açıklaması yapmıştı.
Temelli, paketin kapsamına dair, “Yarın gelecek teklifte sadece hasta tutuklular olacak. Kamuoyunun beklediği bazı infaz yasası değişiklikleri maalesef olmadı. İktidar, etki analizi yapılmadığını ve bu nedenle değişikliklerin sonbahara bırakıldığını söyledi” diye konuşmuştu.
