NASA bilim insanları, Webb Teleskobu ile Plüton ve dış Güneş Sistemi’ndeki diğer küçük ve buzlu gök cisimlerinin yapısını gözlemleyerek, bu gök cisimlerinin yüzeyinde bulunan donmuş molekülleri inceledi. Araştırmalar, bilim insanlarının beklentilerini beklenmedik şekilde doğruladı.
Bu cisimlere ‘Neptün ötesi’ cisimler denir. Bilim insanları, bu cisimlerin yüzeyinde su, metan ve karbondioksit gibi, Dünya’da gaz ya da sıvı halde bulunan donmuş moleküllerin baskın olacağını tahmin ediyorlardı. Ayrıca, Güneş’ten ve Güneş Sistemi’nden gelen radyasyonun bu molekülleri değiştirerek metanol ve etan gibi yeni ve daha karmaşık hidrokarbon moleküllerine dönüştüreceğini öngörmüşlerdi.
NASA, çarşamba günü yaptığı açıklamada, James Webb Uzay Teleskobu’nun Yakın Kızılötesi Spektrograf (NIRSpec) cihazından elde edilen yeni verilerin, bu beklentileri ‘beklenmedik şekillerde ve benzeri görülmemiş ayrıntılarla doğruladığını’ duyurdu. Bulgular, hakemli dergi Nature Astronomy‘de yayımlandı.
Webb teleskobunun 4 bilim cihazından biri olan NIRSpec, bir cisimden gelen ışığı spektruma dağıtarak analiz etmeye olanak sağlıyor. Bu spektrumları inceleyerek, bir cismin sıcaklığı, kütlesi ve kimyasal bileşimi hakkında bilgi edinilebiliyor.
Bilim insanları, NIRSpec’ten elde ettikleri verilerle, 75’ten fazla Neptün ötesi cismi incelediler. Bu cisimlerin boyutları, birkaç yüz kilometre çapındaki küçük gök cisimlerinden, 2 bin 500 kilometre çapındaki cüce gezegenlere kadar değişiyor. Bu nesneler, Neptün’ünkine benzer ya da ondan daha büyük yörüngelerde hareket ediyor. NASA, bu cisimlerin izlediği yolların, Güneş Sistemi’nin erken döneminde buz devleri Uranüs ve Neptün’ün göçünü yansıttığını belirtiyor.
Elde edilen verilerle, yaklaşık 60 Neptün ötesi cisimden üç ‘spektral sınıf’ belirlendi. Bu spektral sınıflar, gökbilimcilerin ışık spektrumlarına ve sıcaklıklarına göre yıldızları kategorize etme yöntemine benzer. Üç kategori, renk ve şekil açısından birbirinden farklı özellikler taşıyor. Özellikle biri, su, karbondioksit buzu ve silikat içeren toz moleküller tarafından üretiliyor. Güneş’e daha yakın olan bu cisimlerin, daha yüksek sıcaklıklara maruz kaldığı ifade ediliyor.
Veriler, DiSCo-TNOs programı çerçevesinde uluslararası bir araştırmacı grubundan elde edildi. Araştırmacılar, gelecekte bu cisimler ve uyduları üzerine görüntüleme ve spektroskopi çalışmaları yapmayı planlıyorlar.(Independent Türkçe)
